Hitita lingvo: Malsamoj inter versioj

Fine de la [[19-a jarcento]] francaj arkeologoj en ''Hatuŝa'', la eksa ĉefurbo de la hitita imperio, malkovris iujn fragmentojn de argilaj tabuloj. La skribaĵoj sur ĝi estis en legebla variaĝo de la [[akada lingvo|akada]] [[kojnoskribo]], kiujn tamen la arkeologoj ne komprenis, ĉar evidente ili estis plejparte en nekonata lingvo. La publikigoj pri la trovoj apenaŭ atentiĝis inter la mondaj sciencistoj. Dum la jaro 1902 la norvego ''Jørgen Alexander Knudtzon'' supozis, ke la tekstoj estus verkitaj en hindeŭropa lingvo: bazo de lia supozo estis la korespondado inter la hitita grandreĝo kaj la [[faraono]] [[Eĥnaton]] el la [[antikva Egiptio]]. Dum 1906 du arkeologoj, la germano ''Hugo Winckler'' kaj la turko ''Theodor Makridi Bey'' en la ruinoj de Hatuŝa trovis tabulon kun pli longa teksto. Tiu teksto enhave jam estis konata: temis pri versio de la pripaca traktato inter la hitita grandreĝo ''Hatusili la 3-a'' kaj la egiptia faraono [[Ramseso la 2-a]]. Kopio de tiu teksto, kiu konsideriĝas la plej aĝa konata skriba interkonsento pri paco en la historio de la homaro, estas ekspoziciigita en la centra oficejo de la [[Unuiĝintaj Nacioj]] en [[Novjorko]].

 

 

Al la intertempe disponeblaj tekstoj apartenas krom la jam menciita pripaca traktato ankaŭ religiaj kaj juraj dokumentoj. Inter ili ankaŭ estas iaspeca [[konstitucio]], kiun la reganto ''Telipinu'' ordonis fiksigi ĉirkaŭ la jaro [[-1500]]. Sur granda nombro de la trovitaj argilaj tabuloj ankaŭ troviĝas ĉiutagaj notoj, ekzemple listoj de provizoj aŭ de aĉetindaĵoj. Al tio ŝuldiĝas la granda kvanto de intertempe konataj hititaj vortoj pri ĉiutagaj objektoj.