Lingvoj de Italio: Malsamoj inter versioj

En [[Italio]], krom la [[itala lingvo]], estas parolitaj multaj lokaj lingvoj kiuj devenas de la [[latina]], kiuj estas kutime nomataj dialektoj en Italio. Ĉi tiuj dialektoj estas ofte sufiĉe malsamaj de la itala en ilia gramatiko, morfologio kaj vort-provizo, kaj ili estas kutime nur parte kompreneblaj por homoj de aliaj regionoj de Italio. Ili kutime havas neniu oficiala rekono de la ŝtato, kaj estas uzitaj nur en neformalaj situacioj. La dialektoj ankaŭ ne havas standardigitanormigita skrib-maniero.

La standardanorma itala estas bazita sur la dialekto de [[Florenco]]. Ĝis la kvindekaj jaroj, nur bone edukitaj homoj kapablis paroli ĝin, dum la plej multo de la homoj nur parolis ilian lokan dialekton. Pro la disvastigo de la televido, kiu ĉiam disendas en la itala, kaj ĝenerala edukado en publikaj lernejoj, kie oni lernas nur en la itala, la plej multo de italoj nuntempe bone konas la standardannorman italan. Nuntempe la uzo de la dialektoj fariĝas ĉiam pli limigita. Multaj junaj italoj nur parolas la standardannorman italan, kutime kun loka akcento aŭ uzante kelkajn lokaj eksprimojn, kaj homoj kiuj ankoraŭ parolas dialekton kutime miksas ĝin kun la itala. La dialektoj estas pli uzitaj de maljunuloj ol de junuloj, kaj pli en vilaĝoj ol en grandaj urboj. Oni ankaŭ pli parolas la dialektojn en la sudo de Italio ol en la nordo. Ĝenerale la dialektojn havas tre malaltan socian prestiĝon. Tamen la napolan dialekton estas ofte uzata en kantoj kaj artaĵoj konataj en la tuta Italio, kaj en tiu konteksto ĝi havas iom da prestiĝo.

Lingvistike, la italaj dialektoj dividiĝas en du malsamaj grupoj: la [[Galo-itala]] grupo, kiu inkluzivas la dialektojn de la nordo, kaj la aliaj dialektoj kiuj estas parolitaj en la centro kaj la sudo. La standardanorma itala apartenas al la dua kategorio. La dialektoj de la centro de italio estas la plej similaj al la standardanorma itala. La plej multo de italoj tute ne konscias pri ĉi tiuj distingoj, kaj ne konsideras la dialektoj kiel veraj lingvoj, sed simple kiel parol-manieroj.