Liberalaj artoj: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Linio 5:
== Amplekso kaj subdivido ==
 
La '''liberaj artoj''' havis sian nomon, por ke ili estu takseblaj plialtranga kompare kun la praktikaj artoj ([[artes mechanicae]]) plialtranga. Oni distingas inter la liberaj artoj [[trivium]] (''trivojo'') de la lingve kaj logike-argumene orientitaj fakoj, kiuj starigas la kondiĉon por ĉiu okupiĝo pri la (latinlingva) scienco, kaj la konstrua [[quadrivium]] (''kvarvojo'') de la matematikaj fakoj.
 
Al la ''[[trivium]]'' apartenis:
# [[gramatiko]]: instruo de [[latina lingvo]] kaj ĝia aplikado sur la verkoj de la klasikaj lernejoaŭtoroj u
# [[retoriko]]: paroladopartoj kaj stilinstruo, same kun ekzemploj el la lernejoaŭtoroj
# [[dialektiko]] resp. [[logiko]]: deduktoj kaj pruvoj surbaze de la [[Organon (Aristoteles)|Organonsorganon]]
 
Al la ''[[quadrivium]]'' apartenis:
# [[aritmetiko]]: nombroteorio (nombronocio, nombrospecoj, nombroproporcioj) kaj parte ankaŭ praktika kalkulado
# [[geometrio]]: [[Eŭklido|eŭklida]] geometrio, geograpfio, [[geodezio]]
# [[muziko]]: [[muzikteorio]] kaj [[tonalo]] i.a. kiel bazo de la [[eklezia muziko]]
# [[astronomio]]: instruo pri la sferoj, la ĉielkorpoj kaj siaj movadoj inkluzive la [[astrologio]]n (efikoj sur la subluna sfero kaj la homo)