Termoelektro: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Nova paĝo: '''Termoelektro''' aŭ termoelektreco signifas reciprokan influon temperaturo kaj elektro kaj ties transfomon de unu al la alia. La Seebeck-eiko (ankaŭ termoelektra efiko), la P...
 
Neniu resumo de redakto
Linio 11:
<math>\Delta T</math> - estas la temperatura diferenco inter la kondukaj materialoj<br>
<math>\alpha</math> - Seebeck-koeficiento aŭ tielnomata „termoforto“
 
Por teknika eluzos de la efiko neceas du diversaj elektraj kondukiloj, kiuj diferenca je la elektrona varmokapacito (tiel je la Seebeck-koeficiento), tio estas ilia havas ĉe la sama temperaturo diversajn movenergiojn je la elektronoj. Se oni kunligas tiujn elementojn, estiĝas la [[termoparo]], en kiu la elektronoj moviĝas en la pli malalt-energian direkton.
 
Se oni du kondukajn materialojn (A kaj B) kunligas en sinsekvo de A-B-A, la termotensio '''''U''''' iĝas:
 
<math>U = \alpha_A \cdot (T_U - T_H)
+ \alpha_B \cdot (T_H - T_C)
+ \alpha_A \cdot (T_C - T_U)</math>
 
<math>U = (\alpha_B - \alpha_A) \cdot (T_H - T_C) </math>
 
kie<br>
<math>T_U</math> estas temperaturo de A (kutime la ĉirkaŭa temperaturo) <br>
<math>T_H</math> temperaturo de transiro A-B<br>
<math>T_C</math> temperaturo de transiro B-A<br>
<math>\alpha_A</math> - Seebeck-koeficiento de A<br>
<math>\alpha_B</math> - Seebeck-koeficiento de B
 
La estiĝanta tensio estas sendependa de la ĉirkaua temperaturo kja dependas nur de la temperatura diferenco <math>(T_H - T_C) </math> de la kunligaj punktoj.
 
La fizikan fenomenon malkovris [[Thomas Johann Seebeck]] kaj pruvis la elektran fluon per kompaso (kiu reagis la megneta kampo de la elektro). Li eluzis la fenomenon en [[1821]], per la unua [[termoparo]].
 
== Peltier-efiko ==
La '''Peltier-efiko''' priskribas la termofluon je efiko de ekstera elektra fonto. LA efikon malkovris [[Jean Peltier]] en [[1834]].
 
La Peltier-efiko okazas, se du kondukaj materialoj - kun diversa elekrona varmokapacito – estas kunligitaj kaj trafluas ilin elektronoj. Se malalt-energiaj elektronoj fluas al pli altenergia loko, tie okazas malvarmiĝo, se reciproke okazas varmiĝo.
 
== Thomson-efiko ==
 
La Thomson-efiko (nomata post [[William Thomson]], [[1856]]) priskribas la ŝanĝiĝintan varmotransporton apud elektrotrafluita kondukilo, kiu havas temperaturan gradienton.
 
La elektrodenso ''J'' en homogena kondukilo kaŭzas varmon po volumena unuo de:
 
:<math>q = \rho J^2 - \mu J dT/dx \,</math>
 
kie
 
''&rho;'' specifa kontraŭstaro de la materialo
 
''dT''/''dx'' temperatura gradiento en la kondukilo
 
''&mu;'' Thomson-koeficiento
 
La unua esprimo ''&rho; J'' estas nereturnebla Ĵula varmiĝo.
 
 
{{rn}