|
'''Kaŭdilo''' (el la hispana ''caudillo'' [kaŭdiljo]) estas ĉefo, estro, gvidanto kaj komandanto de militistaro aŭ, pli vastasence, gvidanto, kiel hispana lingva-socia ekvivalento de la germana ''Führer'', itala ''duce'', rumana ''conducator'' por asocio al [[Francisco FRANCO]] kiu nomiĝisnomis sin ''Caudillo de España'' (kaŭdilo de [[Hispanio]]). Antaŭ Franco, la vorto "kaŭdilo" estis ligata al lokaj estroj sen [[nobelo|nobela]] deveno.
'''Kaŭdilismo''' (el la hispana ''caudillismo'' [kaŭdiljismo]) estas sistemo de regado surbaze de la despoteco de militaj ĉefoj, ĝenerale en la hispanlingva [[Latin-Ameriko]] en kelkaj epokoj. En tiu senco, la kaŭdilo estas nomo por absolutisma populisma estro, kiuj gvidas ŝtaton diktatorece. Ĝenerale, ili gvidas popolan aŭ populisman movadon ĝis atingi la povon, plej ofte per [[puĉo]].
La ''kaŭdilo'' estas super la leĝoj, ne agnoskas kritikojn aŭ opozicion, disigas la ŝtatajn oficojn al fidelaj sekvanojsekvantoj. La kaŭdilismo estas la plej primitiva formo de politika agado kaj la ŝtato administrata de tiu sistemo estas tro personeca kaj kruda. Ne estas distingo inter la personaj propaĵojpropraĵoj kaj la ŝtata ofico, kaj unu apogas la alian.
Kelkfoje la kaŭdilo havas bonajbonajn emojintencojn, kiel [[Porfirio DÍAZ]] en MeksikioMeksiko, kaj faras bonajn aferojn al lando, sed tio tute dependas de lia personeco.
Tiu sistemo, kompreneble, ne permesas la ekzistadoekzistadon de grandaj landoj, ĉar dependas de persona supervidado de ''caudillo'' aŭ personaj lojalecoj. Foje, kelkaj kaŭdiljojkaŭdiloj dividas la povon en unu lando, sed, se tiu estado daŭras, la lando disigasdisiĝas laŭ la kaŭdiljajkaŭdilaj fortoj. KielDum ke la ''caudillismo''kaŭdilismo estis la ĉefa politika sistemo en Hispanlingva Ameriko, neniamtieneniam tie oni sukcesis formi grandajn landojn, ekcepte kiam en la lando okazas grandaj dezertoj aŭ senhomaj regionoj.
[[en:Caudillo]]
[[fr:Caudillo]]
|
