Uverturo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Nova paĝo: '''Uverturo''' (de la franca vorto «ouverture», „malfermo“) laŭ PIV estas "komponaĵo, ludata antaŭ [fakte pli precize komence de] opero, oratorio aŭ simila muzika verko...
 
Neniu resumo de redakto
Linio 15:
* La '''opera uverturo''', instrumenta komenca muzikaĵo de [[opero]], kiu kutime ludiĝas, kiam la sceneja kurteno ankoraŭ estas fermita kaj kiu jam resume prezentas iujn el la plej gravaj melodioj kaj muzikaj karakterizaĵoj de la verko. Pluraj komponistoj de klasika muziko (ekzemple [[Jean-Philippe Rameau]] aŭ [[Christoph Willibald von Gluck]]) aparte atentis muzike prepari la vojon al la unua opera sceno kaj komponi kvazaŭ iom-post-ioman transiron de la komenca parto en tiun unuan scenon. <br />Speciala formo estas la "melodiomiksa uverturo", kiu aparte oftas en [[opereto]]j kaj tutklare prezentas ĉiujn gravajn melodiojn de la posta verko. Tipa ekzemplo estas la uverturo por la opereto "La Vesperto" ([[germane]] ''"Die Fledermaus"'') de [[Johann Strauß (filo)]].
 
* La '''koncerta uverturo''', orkestra muzikaĵo relative mallonga, komponita speciale por la malfermo de orkestraj [[koncerto]]j (sen rilato al opero). Tiaj uverturoj ofte havas la formon de rapida parto de [[sonato]] kun komenca malrapida enkonduko. Ofte tiaj uverturoj ankaŭ havas teman fonon (ekzemple [[Mendelssohn]]: "La [[hebridojHebridoj]]", aŭ [[Beethoven]]: "La kreaĵoj de [[Prometeo]]") respektive komponiĝis okaze de festo ([[Beethoven]]: "Okaze de solena inaŭguro de la domo", [[Brahms]]: „Akademia festa uverturo“).
 
* Ofte por teatraĵoj komponiĝis muziko kaj ankaŭ tiam ekzistis uverturoj malfermantaj la prezenton. Aparte konataj estas la uverturoj de [[Ludwig van Beethoven]] por la teatraj vertoj „Egmont“ kaj „Coriolan" aŭ la uverturo de [[Franz Schubert]] "la sorĉa harfo" ([[germane]] „Die Zauberharfe“) por la teatraĵo „Rosamunde“.