Ramón del Valle-Inclán: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 42:
En la lasta etapo de sia vivo, Valle montris markitan simpation al [[komunismo]]. Pro lia iniciato, en [[1933]] kunveniĝis en la Ateneo de Madrido la Unua Kongreso de la Asoco de Revoluciaj Verkistoj kaj Artistoj. Samjare li estis nomumita honora prezidanto de la Asocio de Amikoj de [[Sovetunio]]. La 8an de marto de 1933 li estis nomumita direktoro de la Lernejo de Belartoj de Romo. Li restis en tiue posteno iom pli ol unu jaro, meze de eksterordinara manko de resursoj, ĝis junio de 1934. En marto de 1935 li retiriĝis al Santiago de Compostela, kaj al hospital, kie li mortis pro kancero la 5an de januaro de 1936. Li estis entombigita je civila ceremonio.
 
Li multe tradukis. El la portugala: ''La relikvo'', ''La krimo de la Pastro Amaro'' kaj ''La kuzo Bazilio'', de [[Eça de Queiroz]]; el la franca: ''La grafino de Romaní'', de [[Alexandre Dumas (filo)|Aleksandro Dumas]] kaj ''La knabinoj de la amiko Lefèvre'', de [[Paul Alexis]]; kaj el la itala: ''Pasifloro'', de [[Matilde Serao]].
==Verkaro==
Linio 52:
Pro la kvanto de teksto de dialogoj, kelkaj noveloj de Valle, kiel ĉe la serio de la ''Comedias bárbaras'' (Barbaraj komedioj), povus esti konsiderataj teatraj. Pro malfacilo esti ludataj oni inkludas inter sia novelaro. Alia tipo de verkoj estas la "Relatos de la Guerra Carlista" (Rakontoj de la Karlisma Milito) (1909), kie li traktas tiun temaron sen la epika nuanco hegemonia en antaŭaj verkoj kaj adoptas vivstilon pli naturan kaj emocian.
La novelaro "Ruedo Ibérico" primokas la kortegon de Izabela la 2-a kaj prezentas jam la kritikan kaj groteskan orientigon kiuj hegemonias en siaj lastaj kreaĵoj. ''[[Tirano Banderas]]'' (1926) rakontas la falon de la sudamerikan diktatoron Santos Banderas, despota kaj krudela ĉefrolulo kiu pluhavas la povon danke al teroro kaj al la subpremado. Ĝi estas elstara priskribo de la sudamerika socio kaj la unua fojo kiam oni pritraktas malferme kaj literature diktatorecon. Tiuj romanoj markas ŝanĝon en la estetika sinteno de Valle-Inclán, alproksimiĝante iome al la priokupoj kaj kritikoj propraj de la generacio de la 98.
La novelaro "Ruedo Ibérico" primokas la kortegon de Izabela la 2-a
 
Tamen, gravas mencii la formalan sintenon kiun adaptis Ramón del Valle-Inclán en tiuj ŝanĝoj. Ne finatingis la karakteron de membro de la generacio de la 98a, sed li akceptis la kritikajn kaj la priokupojn spiritojn de tiu grupo kaj personaligis ĝin per propra kaj neimitebla stilo.
 
===Poezio===
La poezio de Valle-Inclán estas enhavata de la trilogio ''Claves líricas'' (Lirikaj ŝlosiloj) (1930), formita de ''Aromas de leyenda'', ''El pasajero'' kaj ''La pipa de Kif''.
 
''Aromas de leyenda'' (Legendaromoj) (1907), ricevas la influon de la [[Modernismo]]. Konsistigas el 14 poemoj de varia metriko. En ili rekreas diversajn aspektojn de sia naskiĝloka Galegio: priskriboj de la pejzaĝo, ĉiutagaj laboroj, mirakleco, superstiĉoj, ktp. Inskribita ankaŭ en la modernisma estetiko, ''El pasajero'' (La pasaĝero) (1920) disvolvigas en 33 komponaĵoj temoj de granda elstareco: morto, doloro, vivo, pasio, eterneco, ktp. Per ''La pipa de Kif'' (La pipo de haŝiŝo) (1919), Valle-Inclán malfermiĝas en siaj poemoj al grotesko, al [[esperpento]]. Tiu verko estis difinita kiel kolekto de tragika-humoraj bildoj.
 
===Teatro===
La teatro de Valle-lnclán kutime estas dividita en 5 periodoj:
#Ciklo modernisma. Al tiu apartenas verkoj kiel ''El Marqués de Bradomín'' (1906) kaj ''El yermo de las almas'' (1908).
#Mita ciklo. El sia naskiĝloka Galegio, Valle-lnclán kreas mitan kaj netempan mondon. Neracio, perforto, lascivo, avareco kaj morto regas la destinojn de la ĉefroluloj. Apartenas al tiu periodo la trilogio ''Comedias bárbaras'' kaj ''[[Divinas palabras]]'' (1920).
#Ciklo de la farso. Temas pri grupo de komedioj kolektitaj en volumo titolita ''Tablado de marionetas para educación de príncipes'' (1909, 1912, 1920). Tiuj verkoj prezentas konstantan kontraston inter sentemo kaj grotesko, kaj ties ĉefroluloj, foiraj marionetoj, anoncas la alvenon de esperpento.
#Ciklo esperpenta. Ĝi estas formita de ''[[Luces de bohemia]]'' (1920 kaj 1924) kaj la volumon titolitan ''Martes de carnaval'' (Karnavala mardo) (1930). [[Esperpento]], pli ol literatura ĝenro, estas nova formo vidi la mondon, xcar ĝi deformas kaj distordas la realon por prezenti onin la realan bildon kaŝitan malantaŭ ĝi. Por tio ĝi uzas parodion, homigas la objektojn kaj bestojn kaj bestigas kaj objektigas homojn. Prezentitaj tiele, la ĉefroluloj malhavas homecon kaj prezentiĝas kiel marionetoj.
#Fina ciklo.