Kubo (geometrio): Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 9:
|retbildo = Hexahedron flat.svg
|duedra_angulo = 90°
|grupo = [[Okedra simetrio|]] ''O<sub>h</sub>]]''
|Schl = {4,3}
|duala = [[Okedro]]
Linio 15:
|bildo3 = Hexahedron.gif
|vfiguro = 4.4.4
|edroj_detale = 6 [[kvadrato (geometrio)|kvadratoj]] {4}
|CD = [[Dosiero:CDW ring.png|(o)]][[Dosiero:CDW 4.png|4]][[Dosiero:CDW dot.png|o]][[Dosiero:CDW 3.png|3]][[Dosiero:CDW dot.png|o]]
|nomo = Kubo
Linio 32:
|speco = [[Regula pluredro]]
}}
'''Kubo''' estas en [[Geometriogeometrio]] speco de '''sesedro''', regula [[pluredro]], kun[[edro]]j facojde konsistantajkiu elestas 6 egalgrandaj [[kvadrato (geometrio)|kvadratoj]]j.
Oni ankaŭ uzas la vorton por priskribi tiuforman aĵon, ekzemple [[glacio|glacian kubon]], [[pano|panan]] kubon ktp.
 
Kelkfoje, kiam oni diras "kubo", oni celas ''[[ĵetkubo]]n'', eĉ se tia ludilo povas havi alian fac-nombron ol 6: ''"La kuboj estas ĵetitaj."'' (= Nun iu ago estas nerefarebla, kaj certaj konsekvencoj sekvos. Laŭ [[Latinalatina lingvo|Latinalatina]] [[proverbo]] ''Aleae jactae sunt'' [aleaj jaktaj sunt].)
<br clear=all>
 
== Karteziaj koordinatoj ==
 
Por kubo centrita je la nulo de koordinatoj, kun randajlateroj paralelaj al la koordinaaj aksoj kaj kun randalatera longo 2, la [[Karteziaj koordinatoj]] de la verticoj estas
: (±1, ±1, ±1)
kaj la eno de la kubo konsistas de ĉiuj punktoj ''(x<sub>0</sub>, x<sub>1</sub>, x<sub>2</sub>)'' kun ''-1 < x<sub>i</sub> < 1''.
 
== Formuloj ==
 
Por kubo de randalatera longo <math>''a</math>'',
{|class="wikitable"
|[[areo (matematiko)|surfaca areo]]
Linio 51 ⟶ 54:
|align=center|<math>a^3</math>
|-
|radiuso de [[ĉirkaŭskribita sfero]]
|align=center|<math>\frac{{\sqrt 3} a}{2}</math>
|-
|radiuso de sfera[[mezosfero]] (sfero tangenta al randojlateroj)
|align=center|<math>\frac{a}{\sqrt 2}</math>
|-
|radiuso de [[enskribita sfero]]
|align=center|<math>\frac{a}{2}</math>
|}
 
Ĉar la volumeno de kubo estas la tria potenco de longo de ĝiaj flankoj ''a<sup>3</sup>'', tria potencoj estas nomata kiel ''[[kubo (algebro)|kubo]]'', analoge al [[kvadrato (algebro)|kvadrato]] por la dua potencojpotenco.
 
== Simetrio ==
 
Kubo havas 3 klasojn de simetrio. La plej alta estas [[okedra simetrio]] O<sub>h</sub>. La [[duedra simetrio]] D<sub>4h</sub> estas pro tio ke kubo estas [[prismo]]. La plej suba simetrio D<sub>2h</sub> estas ankaŭ prisma simetrio. Ĉiu simetrioj havas malsamajn [[simbolo de Wythoff|simbolojn de Wythoff]].
{| border=1
Linio 72 ⟶ 76:
 
== Geometriaj rilatoj ==
 
La kubo estas unika inter la platonaj solidoj ĉar ĝi povas esti uzata por [[kahelaro]] de spaco. Ĝi estas ankaŭ unika inter la platonaj solidoj ĉar havas edrojn kun paraj nombroj de flankoj kaj estas [[zonopluredro]] (ĉiu edro havas [[punkta simetrio|punktan simetrion]]).
 
Linio 77 ⟶ 82:
<br clear=all>
== Aliaj dimensioj ==
 
Analogo de kubo en ''n''-dimensia eŭklida spaco estas ''n''-dimensia [[hiperkubo]] aŭ simple ''n''-hiperkubo. La kubo mem estas 3-dimensia, do la kubo estas '''3-hiperkubo'''.