Federica Montseny: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Nick~eowiki (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
'''Federica Montseny Mañé''', naskiĝis en [[Madrido]] la 12an de februaro de [[1905]] kaj mortiĝis la 14an de januaro de [[1994]] en [[Toulouse]], [[Tuluzo]], Francio. Hispana kaj kataluna anarkiisto, ŝi estis ministro dum la [[2aDua Hispana Respubliko|2-a Respubliko]] kaj unua ministrino en [[Okcidenta Eŭropo]].
{{polurinda}}
'''Federica Montseny Mañé''', naskiĝis en [[Madrido]] la 12an de februaro de [[1905]] kaj mortiĝis la 14an de januaro de [[1994]] en [[Toulouse]], [[Tuluzo]], Francio. Hispana kaj kataluna anarkiisto, ŝi estis ministro dum la [[2a Respubliko]] kaj unua ministrino en [[Okcidenta Eŭropo]].
 
Ŝi estis filino de famaj anarkiistoj, nome Juan Montseny kaj Teresa Mañé, konataj per seudonomojpseŭdonomoj [[Federico Urales]] kaj [[Soledad Gustavo]] respektive, kiuj eldonis ''[[La Revista Blanca]]'' (La blanka revuo), grava periodaĵo inter la liberecana pensopensaro hispana dum la unua triono de la 20a[[20-a jarcento]].
 
==Unuaj jaroj==
La unua tasko de Federica estis verkista. Ŝi tre frue ekverkis kaj en [[1921]], kiam ŝi estis nur 16jaraaĝa16jaraĝa, publikigis sian unuan novelon[[novelo]]n, titolita ''Horas Trágicas'' (Tragediaj horoj). En [[1923]] ekkunlaboris en ''Solidaridad Obrera'' (Laborista solidareco) kaj en ''[[La Revista Blanca]]'' ĝis [[1936]]. Ŝia unua romano ''La Victoria'' (La venko), eldoniĝis en [[1925]].
 
En [[1930]] pariĝis kun [[Germinal Esgleas]]; ankaŭ li estis anarkosindikatistaanarkosindikatisto: ili estos gepatroj de tri gefiloj: Vida (1933), Germinal (1938) kaj Blanca (1942).
 
==AnarkosindikatistaAnarkosindikatisma aktivismo==
En [[1931]] aliĝis al la [[CNT]] kie poste ŝi atingos gravan ĉefrolulecon danke al siaj oratoraj eblecoj inter aliaj kialoj. En [[1932]] realigis propagandan veturadon tra [[Andaluzio]], kiun poste plidaŭrigos tra la tuta [[Hispanio]]. En [[1933]] partoprenis en [[Parizo]] en protesta mitingo pri la perforta subpremosubpremado okazinta en [[eventoj de Casas Viejas|Casas Viejas]].
 
Tamen pli ĉefan ĉefrolulecon atingis en [[1936]], kiam partoprenaspartoprenis en la CNTkongreso kongresonde okazintanCNT okazinta en [[Zaragoza]] kunlaborante en la rezolucio pri [[liberecana komunismo]] kaj prelegante en la solena fermo. Post la eksplodo de la [[Intercivitana Milito]] ekestis komitatano de la [[FAI]] kaj de la CNT. En novembro de tiu jaro ŝi estis nomumita kiel ministro pri Sana kaj Socia HelpoHelpoj, postenon kiun ŝi akceptaaakceptis spite sian agnoskitan kontraŭregistarecon kaj komencaj duboj. Tiele ŝi iĝis la unua ministrino en Hispanio kaj en [[Okcidenta Eŭropo Occidental]], ĉar en aliaj eŭropaj regionoj jam estis tio [[Alexandra Kollontai]] ([[Rusio]]) kaj [[Miina Sillanpää]] ([[Finlando]]). Aliaj samideanoj en tiu registaro de [[Largo Caballero]] estis [[Joan García Oliver|Juan García Oliver]] (JustecoJuro), [[Juan Peiró]] (Industrio) kaj [[Juan López]] (Komerco).
 
==Regista laboro==
Ŝia fakta laboro kiel registo estis limigata pro la mallongeco de tiu posteno, ĉar tio ne daŭris eĉ duonjaro (novembro de 1936 - majo de [[1937]]). Sed en tiom mallonga periodo planis aŭ organizis infanakceptejojn, manĝejoj por gravedulinoj, liberigejoj de prostitutinoj, liston de profesioj validaj por handikapuloj kaj la unua leĝpropono pri [[aborto]] en Hispanio. Pri tiaj infanejoj, tute malsimilaj de deprimigaj orfanejoj tiamaj, nur unu malfermiĝis proksime de [[Valencio]]. Ankaŭ ne estis tempo por ekfunkciigi pli ol unu el manĝejoj por gravedulinoj en kiuj oni klopodis kontroli ties nutradon. Neniu el la aliaj projektoj realiĝis, kiel la leĝpropono pri aborto, kontraŭstarigita de aliaj ministroj, kiu estiskaj forgesita post ŝia eliro el la registaro post la okazintaĵoj de majo de 1937, kie batalis anarkiistoj kontraŭ komunistoj. Abortorajto ne estos agnoskata en Hispanio ĝis post 50 jaroj.
 
==La ekzilo==
Kiel miloj da hispanoj post la IntervcivitanaIntercivitana Milito, ŝi devis ekziliĝi en Francio, kie ŝi estis persekutata de la nazia kaj frankisma policoj vivante tre malfacilajn vivkondiĉojn ĝis la liberigo de Francio en [[1944]]. Instalita en Toulouse (Tuluzo) daŭre aktivis pro sia idearo, partoprenante la internan problemaron de la ekzilita CNT kaj kunlaborante en anarkiistaj periodaĵoj kiel CNT kaj ''Espoir'' (Espero) kaj veturante tra [[Svedio]], [[Meksikio]], [[Kanado]], [[Britio]] kaj [[Italio]].
 
Post restarigo de demokratio en Hispanio en [[1977]] liŝi foje revenis -eĉ tre maljuna kaj poste eĉ blinda- por helpi la restarigon de la liberecana movado kaj de la CNT, sed daŭre logĉisloĝis en Tuluzo, kie forpasis.
 
==Verkaro==
Linio 35 ⟶ 34:
*ALCALDE, C. ''Federica Montseny''. Barcelona, Eld. Vergara, 1983.
*LOZANO, Irene. ''Federica Montseny. Una anarquista en el poder''. Madrid, Espasa, 2004.
*Xavier Diez, ''El anarquismo individualista en España (1923-1938)'', Virus, Bilbao, 20
 
[[Kategorio:Naskiĝintoj en 1905|Montseny, Federica]]