Kiel registrite je 17:10, 6 apr. 2008 redakti SieBot (diskuto \| kontribuoj) 168 505 redaktoj e roboto aldono de: sr:Смрдиврана ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 18:21, 5 maj. 2008 redakti malfari Kani (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj, Administrantoj 273 540 redaktoj Neniu resumo de redakto Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 16: }} {{Commons\|Coracias garrulus}} La'''Koracio''' estas genro de [[birdo]]j, de la familio [[Koraciedoj]], nome ''Coracias'~~eŭropa~~'. Sed ankaŭ la sama termino taŭgus por la '''Eŭropa koracio''', kiu estas la ununura specio en [[Eŭropo~~\|tiu kontinento~~]] de tia familio kiu enhavas multajn aliajn speciojn [[Afriko\|afrikajn]] kaj ankaŭ ununuran [[Azio\|azian]] (''Coracias benghalensis''). La samfamilia genro [[Eŭristomo]]j konsistas el similaj birdoj ankaŭ afrikaj.▼ ~~Koracio estas genro de [[birdo]]j, de la familio [[Koraciedoj]].~~ ▲La '''eŭropa koracio''' estas la ununura specio en [[Eŭropo\|tiu kontinento]] de tia familio kiu enhavas multajn aliajn speciojn [[Afriko\|afrikajn]] kaj ankaŭ ununuran [[Azio\|azian]] (''Coracias benghalensis''). La samfamilia genro [[Eŭristomo]]j konsistas el similaj birdoj ankaŭ afrikaj. ==Aspekto== La koracio estas pli granda, dika kaj ~~forta~~fortika ol la aliaj birdoj de la ordo ''~~Coraciiformes~~Koracioformaj'' ([[alciono]]j, [[abelmanĝulo]]j, ktp.), tiom preskaŭ kiom [[korvo]]j aŭ [[garolo]]j, tio estas 29-32 cm longa (ĉirkaŭ 30 cm mezaveraĝe) kun enverguro de 52-73 cm kaj mezaveraĝa pezo de 130 g, sed el 110 ĝis 155 g. Tamen ĝi estas tiom longa kiom la [[abelmanĝulo]] (30 ~~cmj~~cm). La '''kapo kaj kolo estas fortikaj''' kaj grandaj, iom malproporciaj rilate la reston de la korpo. Ankaŭ la griznigra beko estas fortika: tre larĝa ĉebaze kaj pintakrega kaj hokeca; inter la beko kaj la okulo estas iom da nigra haŭtaĵo. La kruroj estas rozbrunaj. Laŭ koloroj ĝi similas al abelmanĝuloj kaj alcionoj, ĉar ĉefas la bruna kaj blua. Same kiel abelmanĝuloj, havas brunon dorse kaj bluon ventre; same kiel alcionoj ĝi havas preskaŭ la saman miksaĵon (bluon kaj brunon) sed inverse, tio estas '''bruna dorso kaj blua ventro''' (alcionoj havas bluon dorse kaj brunon ventre). Detale ĝi estas helblua (iom ~~verda~~brilverda), brilbruna ĉedorse kaj ĝi havas iom da bruno kaj verdo ĉevoste. Dumfluge ĝi aspektas kiel '''tute brilblua birdo''', sed precize nur sube estas tute blua sed helblua ĝenerale kaj '''brilmalhelblua en la malantaŭaj duonoj de la flugiloj kun nigrecaj pintoj'''; supre videblas la tuta gamo de koloroj: helbruna dorso, helbluaj kapo, pugo, vosto kaj flugiloj kun verdeca ĝenerala nuanco kaj brunecaj makulnuancetoj, krom tre '''brilbluaj ŝultroj''' (kun iom da viola nuanco, ankaŭ videblaj ripoze) kaj nigraj malantaŭaj duonoj de la flugiloj. Ambaŭ seksoj estas similaj, eble la masklo iom pli granda kaj koloreca, sed junuloj estas drabber versio de plenkreskuloj. ~~==Moroj==~~ Ĝia flugo estas nerekta kaj foje iome akrobata, ĉefe dum kaptado de [[insekto]]j, flat-pariĝado aŭ atako kontraŭ danĝeraj alproksimigoj al [[nesto]], eĉ kontraŭ homoj.▼ ==Kutimoj== ~~Ofte la koracio estas videbla trankvile gvatante ekde fostoj, kabloj, ktp. La voĉo de la koracio konsistas el klare aŭdebla rok-rok.~~ ▲Ĝia flugo estas forta kaj rekta aŭ nerekta kaj foje iome '''akrobata''', ĉefe dum kaptado de [[insekto]]j, flat-pariĝado aŭ atako kontraŭ danĝeraj alproksimigoj al [[nesto]], eĉ kontraŭ homoj. Por pariĝada ceremonio celebras turniĝantajn akrobatajoxjn. Ofte la koracio estas videbla '''trankvile gvatanta''' ekde fostoj, kabloj, ktp. Ili manĝas krom insektojn, lacertojn kaj ranojn; pli malofte eĉ etajn ronĝulojn. La grandaj predoj estas frapitaj kontraŭ la ripozejo, kiel faras abelmanĝuloj. La voĉo de la koracio konsistas el klare aŭdebla ''rak-rak'' kvazaŭ korveca, de kie venas onomatopee la hispana nomo "carraca" [kaRRAka]. Estas alia voĉo de alarmo kaj atako pli ripeta kaj konfuzrapida. La nesto estas nekovrita truo (eble nur kelkaj herberoj aŭ plumoj) en arbo aŭ malnova konstruaĵo aŭ pli malofte fendo aŭ truo en sabla klifo, kie la ino demetas fine de aprilo ĝis ses blankajn ovojn, sed plej ofte 4 aŭ 5, el kiuj ne ĉiuj survivas. Kovado daŭras el 17 ĝis 20 tagoj kaj [[elnestiĝo]] okazas post pliaj 20 ĝis 28 tagoj. Ambaŭ gepatroj manĝigas la idaron kaj defendas agreseme la nestoteritorion eĉ kontraŭ homoj. Tiu specio foje serĉas la kompanion de aliaj, kiel [[turfalko]]j aŭ [[monedo]]j por nestumado kaj kun aliaj specioj de koracioj aŭ eĉ falkoj por vintra ĉasado. Por migrado al reproduktejoj akompanas abelmanĝulojn. Sed ĉiukaze estas soleca specio kiu estas ĉiam sola aŭ plej ofte laŭ paro; foje proksime estas alia paro, sed sen konstitui koloniojn. Ili vivas ĝis '''9 jaroj'''. ==Disvastiĝo== Tiu koracio okupas grandan parton de la Malnova Mondo: [[Hispanio]], [[Magrebo]], Orienta Eŭropo (el [[Italio]] ĝis suda [[Siberio]]) kaj Okcidenta Azio (el [[Turkio]] ĝis [[Pakistano]]). Ili migras suden vintre. Estas du subspecioj: la nomiga ''garrulus'', kiu reproduktiĝas en Nordafriko el [[Maroko]] orienten ĝis [[Tunizio]], sudokcidenta kaj orienta Eŭropo (suda [[Iberio]] kaj el [[Italio]] kaj [[Pollando]] orienten) kaj Turkio orienten tra nordokcidenta [[Irano]] al sudokcidenta Siberio; kaj ''semenowi'', kiu reproduktiĝas en [[Irako]] kaj [[Irano]] (escepte nordokcidento) orienten ĝis [[Kaŝmiro]] kaj norde al [[Turkmenio]], suda [[Kazaĥio]] kaj nordokcidenta [[Ĉinio]] (okcidenta [[Xinjiang]]). La Eŭropa koracio estas longdistanca [[birdomigrado\|migranto]], kiu vintras en suda [[Afriko]] en du diferencaj regionoj, el [[Senegalo]] orienten ĝis [[Kameruno]] kaj el [[Etiopio]] okcidenten ĝis [[Kongo]] kaj suden al [[Sudafriko]]. ==Medio== Ili loĝas en arbaroj kaj paŝtejoj enhavantaj kelkajn arbojn. Ili nestas en arbaj truoj, malnovaj konstruaĵoj, sablejoj, ktp. Temas pri birdo de '''varma, seka, malferma kamparo kun disigitaj arboj''', prefere de malaltaj teroj kun makuloj de [[kverko]]j ''[[Quercus]]'', maturaj [[pino]]j ''Pinus'', kun maldensaĵoj, fruktarbaroj, miksita terkultivejoj, rivervaloj kaj ebenaĵoj kun disigita dornarbustejo aŭ folidensaj arboj. Ili vintras ĉefe en seka [[savano]] kaj arbusteca ebenaĵo. ==Populacio== La Eŭropa koracio havas grandan tutmondan populacion, inkludante supozatajn '''100,000-220,000 individuojn nur en Eŭropo'''. Tamen, la specio malpliiĝis iome dum 1970-1990, ĉefe en Eŭropo, kaj draste en baltaj landoj, precize malaperis el [[Estonio]] kaj en [[Latvio]] kaj [[Litovio]] malpliiĝis el miloj da paroj al dekoj en 2004. Ĝenerala overall European exceeding 30% en tri generacioj (15 jaroj). En [[Rusio]] ĝi malaperis el la norda parto de sia teritorio. Tamen ne estas informoj pri malpliiĝo en [[Centrazio]]. Malpliiĝo en la eŭropaj loĝantaroj rezultis en la altiĝo de la statuso en la Ruĝa Listo el Malpli Zorga al Preskaŭ Minacata en [[2005]]. Minacoj inkludas persekutadon dum migrado en kelkaj mediteraneaj landoj kaj centoj, eble miloj, mortpafitaj kiel manĝaĵo en [[Omano]] ĉiu printempe. Uzado de pesticidoj malpliigas la manĝodisponeblon, kaj la specio suferas ŝanĝojn de farmaj kaj forstaj praktikoj. ==Referencoj== * {{IUCN2006\|assessors=BirdLife International\|year=2005\|id=47665\|title=Coracias garrulus\|downloaded=11 Majo 2006}} Preskaŭ Minacata * Lars Svensson kaj Peter J. Grant. ''Collins Bird Guide''. 1999. ==Eksteraj ligoj== * [http://ibc.hbw.com/ibc/phtml/especie.phtml?idEspecie=3485 Filmoj de Eŭropa koracio] ĉe Interreta Birdokolekto * [http://video.google.es/videoplay?docid=4939757496265941139 Filmo de Eŭropa koracio] * [http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fŝ=2fsdl15@d&idx=4193 Eŭropa koracio el Turkio] * [http://www.oiseaŭ.net/birds/photos/european.roller.html Oiseaŭ] Fotoj [http://www.ibercajalav.net/img/285_RollerCgarrulus.pdf Pariĝadp (PDF) de Javier Blasco-Zumeta] [http://www.vertebradosibericos.org/aves/corgar.html En la hispana] * [http://www.usuarios.com/ib305742/c/c1/carraca.htm En la hispana] * [http://www.oiseaŭ.net/oiseaŭ/rollier.d.europe.html En la franca] [[Kategorio:Koracioformaj]] [[kategorio:Birdoj de Eŭropo]] [[kategorio:Birdoj de Afriko]] [[kategorio:Birdoj de Azio]] [[af:Europese troupant]]

Koracio: Malsamoj inter versioj