Piknonotedoj: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
Linio 14:
Vidu tekston.
}}
La '''Piknonotedoj''' (''Pycnonotidae'') estas [[familio (biologio)|familio]] el la [[ordo (biologio)|ordo]] de la ((Paseroformaj[[paseroformaj birdoj]]. Ili troviĝas prefere en la [[tropoj|tipikaj]] regionoj de [[Azio]] kaj [[Afriko]] kaj nutras sin plejparte per fruktoj. En la turka la birdo nomiĝas Bülbül (simile en la germana, angla kaj hebrea lingvoj); tiu vorto venas el la persa (بُلبُل) kaj signifas ''[[Najtingalo]]''.
 
== Distingiloj ==
 
Piknonotedoj estas mezgrandaj kantbirdoj, kies korpograndeco samkiel mezeŭropaj [[paseroj]] ĝis [[merloj]] povas atingi 14 ĝis 28 centimetrojn. La kolo estas tre mallonga, same la flugiloj, sed la birdo havas sufiĉe longan voston, kiu je la fino havas noĉojn kaj aspektas kvazaŭ tonde kurtigita. La kruroj estas maldikaj kaj la piedoj havas nur tre tenerajn ungegojn. La plumaro konsistas el relative longaj kaj molaj plumoj, kiuj, speciale je la dorso, estas tre lozaj. Je la nuko ĉiuj Piknonotedoj havas maldikajn harplumojn, pro kio ili, ekzemple en la Germana, ankaŭ nomiĝas Harbirdoj. Tiuj plumoj ĉe iuj specioj povas fariĝi tre longaj.
 
Linio 23 ⟶ 22:
 
== Disvastiĝo kaj vivejo ==
[[ImageDosiero:Seychelles bulbul.jpg|thumb|250px|''Hypsipetes crassirostris'']]
 
La plej multaj Piknonotedoj vivas en [[Afriko]] kaj sur [[Madagaskaro]]. Tie la reprezentantoj de la plej multaj [[genroj]] estas [[endemio|endemiaj]], dum ekskluzive en [Sudazio]] hejmaj ests nur du genroj. La genroj [[Piknonoto]] (''Pycnonotus''), [[Krinigero]] (''Criniger'') kaj [[Hipsipeto]] (''Hypsipetes'') per specioj troviĝas en ambŭ regionoj. En la Meza Oriento troviĝas precipe la ''Pycnonotus xanthopygos'', kies disvastiĝejo etendiĝas de suda Turkio ĝis la arabaj landoj kaj Izraelo. Sed multaj specioj estas endemiaj en tre malgrandaj disvastiĝejoj, kiel ekzemple la [[Sejĉela hipsipeto]] (''Hypsipetes crassirostris''), kiu vivas nur sur la [[Sejĉeloj]]. la [[Blankorela piknonoto]]aŭ [[Himalaja Bulbulo]] (''Pycnonotus leucotis'') estas konata en la [[persa poezio]] kiel [[Bulbulo]], kaj ofte tradukita malĝuste "najtingalo" en la eŭropaj lingvoj.
Linio 32 ⟶ 31:
 
== Vivmaniero ==
 
=== Kanto ===
 
Piknonotedoj ĝenerale estas viglaj birdoj kun atentofrapa kaj laŭta strofa kantado. Plejparte estas fervora babilpepado; kelkaj specioj tamen, ekzemple ''Pycnonotus zeylanicus'', koncertas per longaj, parte kompleksaj kantoj el ĉiam samaj strofoj, kompareblaj kun tiuj de la [[Najtingalo]]. El du ŝanĝiĝantaj tonoj konsistas la kanto de ''Pycnonotus cafer''. Ankaŭ la ''Pycnonotus finlaysoni'' kaj la ''Hypsipetes madagascariensis'' havas facile memoreblan kaj melodian vokon.
 
=== Nutrado ===
 
Prefere per fruktoj, ĉefe beroj, Piknonotedoj nutras sin. Iuj specioj estas tre forte fiksitaj je specifaj fruktoj. La ''Pycnonotus gracilirostris'' ekzemple foje en grandaj svarmoj flugas kolometrojn serĉante maturajn [[figo]]jn. Tiun specion kaj kelkajn aliajn oni pro tio timas kiel fruktodamaĝantojn kaj ĉasas ilin. Sed aliaj specioj manĝas ankaŭ insektojn kaj serĉas vermojn kaj aliajn bestetojn por nutraĵo. Iu specio en akvejoj ĉasas helikojn de nesala akvo.
 
=== Generado ===
 
Piknonotedoj konstruas malfermajn nestojn el branĉetoj kaj radikofibroj, plej ofte sur branĉoforkoj en la malsupraj partoj de la arbo. Ilin ĝi pufas per foliaro kaj muskoj. La inoj metas ĝis kvin ordinare pale rozkolorajn ĝis blankajn ovojn en siajn nestojn kaj elkovas ilin. Oni supozas, ke la ''Pycnonotus barbatus'' vivas [[monogamio|monogamie]] kaj pariĝas por tutvivo. La ino de tiu specio kovas dek du tagojn, kaj en tiu tempo la masklo nutras ŝin. Post la eloviĝo ambaŭ gepatroj nutras la idojn per insektoj. Proksimume post du semajnoj la junbirdoj ekflugas.
 
Linio 70 ⟶ 65:
 
== Homoj kaj Piknonotedoj ==
 
Kiel jam menciite, kelkaj specioj vivas tre proksime al la homo kaj estas tre konfidemaj. Kelkajn speciojn oni ĉasas aŭ almenaŭ forpelas kiel fruktodamaĝantojn, precipe tiujn, kiuj aperas je iom grandaj svarmoj. Sed multajn speciojn oni ankaŭ tenas kiel hejmbestojn. Por tiuj bestoj ekzistas internacia merkato, ĉar ili estas konataj kiel viglaj kaj kantademaj bestoj. Antaŭ ĉio en sia hejmregiono ili estas ŝatataj, sed ankaŭ en [[Eŭropo]] kaj [[Usono]] oni regule ofertas ilin.
 
Unu specion oni loĝigis kiel [[Neozoon]] en Sud-[[Kalefornio]], kie ĝi origine ne estis hejma. Pliajn speciojn la homo setligis en [[Aŭstralio]], sur la [[Maskerenoj]] kaj sur aliaj insuloj.
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{commons|Category:Pycnonotidae|Bülbüls}}