Hizbulaho: Malsamoj inter versioj

'''Hizbulaho''' (aliskribe: ''hizbolaho'') estas [[Libano|libana]] [[Ŝijaismoŝijaismo|Ŝijaismaŝijaisma]] milita organizaĵomilicio kaj [[politika partio]], kreita en [[1982]] reage al la israela invado de Libano. ĜiEkde nunla regasretiriĝo de Israelo en [[2000]], ĝi kontrolas la sudon de [[Libano]] kaj batalaskonfliktas kontraŭkun [[Israelo]]. Ĝi estas oficiale konsiderata terorisma grupo flanke de Israelo, [[Usono]], [[Kanado]] kaj [[Britio]].

Hizbulaho ([[araba lingvo|araba]] signifo: la partio de [[Dio]]) kreiĝis dum la [[Libana interna milito]]. Ĝi verŝajne estis influita de la [[Irana revolucio]], kiu inspiris ŝijaistojn en tuta [[Mezoriento]]. 40 % de Libananoj estas ŝijaistoj. Ili averaĝe estas unu el la plej malriĉaj religiaj grupoj de la lando. Hizbulaho batalis kontraŭ Israelaj kaj okcidentaj trupoj dum la interna milito. En 1983, la grupo respondecis pri fama atako kontraŭ bazo de la [[Usono|Usonaj]] ''marines'' (mararmeaj tersoldatoj), en kiu mortis 241 Usonaj soldatoj. Post la fino de la interna milito, en 1990, Hizbulaho daŭre batalis por liberigi la pecon de Sudasudan LibanoLibanon, kiu ankoraŭ estis sub Israelaisraela okupo. La daŭra ekzisto de Hizbulaho estis kontraŭ la kondiĉoj de la [[pac-interkonsento de Taif]], kiu finis la internan militon, ĉar la interkonsento postulis la malarmadon de ĉiuj "Libanaj kaj ne-Libanaj milit-grupoj". Tamen, la Libana registaro neniam provis senarmigi Hizbulahon, dirante ke temas pri legitima rezista grupo.

En 1992 [[Ŝejko]] Sayyed[[Sajido]] [[Hassan Nasrallah]] fariĝis Ĝenerala Sekretario de Hizbulaho.

En la jaro 2000 Israelo finfine retiriĝis de la sudo de Libano, kio estis vaste vidata kiel venko de Hizbulaho, kiu akiris grandan popularecon en la araba mondo. Post la Israela retiriĝo la organizaĵo retenis sian militan strukturon en la sudo de Libano kaj periode bombis urbojn en la nordo de Israelo, sen multa efiko. Ilia pozicio estas, ke Israelo ankoraŭ ne komplete retiriĝis de Libano, ĉar restas eta teritorio de 35 kvadrataj kilometroj nomata la "farmojFarmoj de Cheeba"Ŝehba, kiun ĝi okupas. Tamen, UN deklaris ke Israelo komplete retiriĝis de Libano, ĉar tiu teritorio estas konsiderata parto de la israele okupitaj [[Golanaj Altaĵoj]], kaj do maksimume okupitapolitike parto de [[Sirio]], ne Libano. Israelo diras, ke en la realo Hizbulaho ne intencas ĉesigi la bataladon ĝis la kompleta detruo de Israelo, kaj efektive la oficiala pozicio de Hizbulaho estas, ke la ŝtato de Israelo devas malaperi.

Hizbulaho estas rekonita politika partio nuntempe, kies civila branĉo administras malsanulejojn, lernejojn kaj faman televidan kanalon (''Al-Manar''). Ĝi havas konservemajn poziciojn pri religiaj demandoj.

La 12-an de julio 2006 Hizbulaho atakis grupon da Israelaj soldatoj ĉe la limo kun Libano kaj forkondukis du el ili, mortigante 8ok soldatojn dum la operaco. Ĝi poste deklaris, ke ĝi liberigos ilin nur se Israelo liberigos aron da libanaj militkaptitoj, laŭ la modelo de antaŭe faritaj interŝanĝoj de kaptitoj. La israela registaro rifuzis kaj komencis vast-skale bombi Libanon (vidu [[Israela-Libana konflikto de 2006]]), deklarante ke ĝi volas komplete detrui Hizbulahon. Dum la postaj tagoj, la ŝijaisma organizaĵo bombisbombardis nordisraelajn urbojn, inkluzive de [[Ĥajfo]], [[Naharija]], kaj [[Akko]], mortigante alemaŭ 49 civilulojn, vundinte ĉirkaŭ 740. Intertempe, Israelo daŭre bombis ĝiajn poziciojn en la tuta lando, mortigante plurajn centojn da homoj, plej multe civilulojn. Pluraj bataletoj kaj embuskaj atakoj al israela infanterio obstaklis la israelan antaŭenmarŝon. Pro tio, la organizaĵo konsideris la militon kiel gravan venkon kontraŭ Israelo. Israelo akuzas, ke Hizbulaho estas subtenata de [[Irano]] kaj Sirio, kiuj volas disvastigi ĥaoson en la regiono. Irano kaj Sirio neas, ke ili vendas armilojn al Hizbulaho, sed tamen malferme simpatias al ĝi.