Uzanto:Yumegusa/test: Malsamoj inter versioj

'''Kireĵio''' ([[Japana lingvo|japana]] 切れ字 ''kireji'', "cezura vorto") estas termino por aparta kategorio de vortoj, uzitaj en japana tradicia poezio. Kireĵio rigardiĝas kiel necesaĵo en tradicia [[hajko]], kaj ankaŭ en la [[hokko]], la komenca strofo, de kaj klasika [[rengao]], kaj ĝia pli freŝe derivita formo, [[renko]] (haikai no renga). Kireĵio ne havas ekzaktan ekvivalenton en Esperanto, kaj oni malfacile difinas ĝian funkcion. Se ĝi staras ĉe la fino de la strofo, ĝi provizas dignan finaĵon, finaranĝante la strofon kun pli alta senco de fermeco. Starante meze en la strofo, ĝi mallonge tranĉas la pensfluon, signante ke la strofo konsistas el du pensaĵoj, duon-sendependaj unu de la alia.<ref>Nobuyuki Yuasa. ''Translating 'the sound of water' '', en ''The Translator's Art'', Penguin, 1987, ISBN 0-14-009226-9 p.234</ref> En tia pozicio, ĝi signas paŭzon, kaj ritman kaj gramatikan, kaj povas aldoni emocion al la antaŭira frazparto.<ref>William J. Higginson andkaj Penny Harter. ''The Haiku Handbook'', Kodansha International, 1985, ISBN 4-7700-1430-9, p.102</ref>

Hokko kaj hajko konsistas el 17 japanaj [[silabo]]j, en tri metraj frazpartoj de 5, 7, kaj 5 silaboj respektive. Kireĵio kutime troviĝas ĉe la fino de unu de tiuj tri partoj. Kiam ĝi metiĝas ĉe la fino de la fina parto (ĉe la stroffino), la kireĵio tiras la leganton al la komenco, inicante ciklan legskemon.<ref>Shirane, p.100</ref> Granda nombro da hokkoj, enhavante multojn de [[Matsuo Basho|Bashō]], finas per aŭ ''-keri'', krisigna helpverbo, aŭ la krisigna ero ''kana'', kiuj ambaŭ inicas tian ciklan skemon.<ref>Shirane, p.312</ref> Kiam kireĵio metiĝas aliloke, ĝi plenumas la paradoksan funkcion de kaj tranĉi kaj ligi; ĝi ne simple dividas la strofon en du partojn, sed ankaŭ establas parencecon inter la du bildoj kiujn ĝi disigas, implicante ke la dua reprezentas la poezian esencon (本意 ''hon'i'') de la unua,<ref>Shirane, pp.101-102</ref> kaj kreante du centrojn, ofte generante implican komparon, egalecon, aŭ kontraston inter la du apartaj elementoj.<ref>Haruo Shirane andkaj Lawrence E. Marceau, ''Early Modern Literature'', en ''Early Modern Japan'', aŭtuno 2002, p.27</ref>

*[[RomanizationJapanaj of Japaneseskribsistemoj|Rōmaji]] Transliteration