Modernismo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
Maksim-bot (diskuto | kontribuoj)
"iele"->"iel"
Linio 7:
Je la fino de la 18-a jarcento kaj denove en la [[20-a jarcento]], iom da movo for de modernismo okazis en la Okcidento: romantika arto (ekzemple, la poezio de [[William Blake]]), [[kvantuma mekaniko]], [[hipioj]], [[Zenismo]], [[Postmodernismo]], ktp. Sed la plej arda batalo kontraŭ modernismo okazas ne ĉe la universitato aŭ librovendejo, sed ĉe preĝejoj el [[fundamentismo]], kaj [[islamo|islama]] kaj [[kristanismo|kristana]]. Fakte, en [[Usono]], multe de kulturo, politiko kaj religio estas komprenebla kiel lukto inter kristanismo kaj modernismo.
 
Praktike, la plej granda triumfo de modernismo estas [[moderna scienco]] kaj industria komforto – la granda forigado de malsano, malsato, penega laboro kaj malriĉeco por la plimulto en nacioj industriigitaj. Filozofie, la plej granda ĝisnuna triumfo estis la eltrovo de [[DNA]] en [[1953]] de Crick kaj Watson – ke vivo havas bazon materialisman, ne "spirita" aŭ ieleiel nedifinebla ([[vitalismo]]). Se sciencistoj kaj filozofoj povos eltrovi tian bazon por la menso – oni nun penadas (ekzemple, [[Crick]], [[Minsky]] kaj [[Dennett]]) – la filozofia triumfo de modernismo estos preskaŭ tuta.
 
Sed tia triumfo portas koston: la sama sistemo kiu povas amase produkti sapon, ankaŭ povas amase produkti mortintojn: [[Hiroŝimo]], [[Auschwitz|Aŭŝvico]], [[Dresdeno]], [[Stalino]], ktp. Kaj eĉ en tempo de paco, modernismo, per tia industria komforto, iom post iom detruas la planedon (kiel diras verduloj). Sed la plej profunda manko de modernismo: kvankam ĝi nutras la ventron kaj eĉ la menson, ĝi ne nutras la koron de homo, la spiriton (kiel diras la romantikistoj, [[hipioj]], [[Unamuno]], [[Kerouac]], [[Lewis Mumford]] kaj [[Johano Paŭlo la 2-a]], inter aliaj). Tial religio ankoraŭ floras kaj ofte staras kontraŭ modernismo.