Abako (grafikaĵo): Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Maksim-bot (diskuto | kontribuoj)
"gradusizitaj"->"gradigitaj"
Neniu resumo de redakto
Linio 8:
Abako tipe havas tri skalojn: du skaloj prezentas sciatajn valorojn kaj unu skalo estas la skalo kie la rezulto estas legata. La sciataj skaloj estas lokitaj sur la ekstero; kio estas la rezulto-skalo troviĝas en la centro. Ĉiu sciata valoro de la kalkulo estas markita sur la eksteraj skaloj kaj linio estas desegnita inter ĉiu marko. Kie la linio kaj la ena skalo sekcas, tie estas la rezulto. La skalo-markoj inkluzivas 'iksodo-markojn' por indiki ĝustajn nombrajn lokojn, kaj markitajn referenc-valorojn. Ĉi tiuj skaloj povas esti [[lineara]], [[logaritma skalo|logaritma]] aŭ havi iu pli kompleksa interrilato. Rektaj skaloj estas utilaj por relative simplaj kalkuloj, sed por pli kompleksaj kalkuloj, uzo de simplaj aŭ ellaboritaj liniitaj skaloj povas bezoniĝi.
 
Uzado estas simpla — streĉameti liniolinilio (aŭ alia rektarektan rando estas lokita (do,randon) tiel) rilateke (kontakti,ĝi kontakto)kontaktu la du sciatajn valorojn sur iliaj linioj. La postulita respondo estas legata de alia linio. Ĉi tio ebligas kalkuladon de unu variablo kiam la aliaj du estas sciataj. Aldonaj linioj estas fojfoje aldonitaj, kiuj estas simplaj konvertiĝoj de unu el la aliaj variabloj.
 
Ordinara abako, kiu defias la supran difinon estas grafikaĵo de [[temperaturo]] (grafikaĵo, grafeo). Sur ĉi tiu (grafikaĵo, grafeo),[[gradoj gradusojde FarenhejtajFarenhejt]] kaj gradusoj [[Gradusogrado celsia|gradusojgradoj celsiaj]] estas ambaŭ indikitaj. Dum ĝiĜi estas desegnita kiel sola linio kun du skaloj, kaj la du malsamaj skalaj markaroj indikas, ke estas reale du linioj parte interkovrantaj unu la alian.
 
Ekzemploj de abakoj:
 
* Spiralo-formita abako -- la _Cornu_ spiralo de Cornu,
*La ForĝistaLa abako de Smith (vidu la figuron dekstre), uzata en [[Elektrotekniko kaj Elektroniko|elektroniko]] kaj sistema analitiko,
*nelineare (regulita,Nelineare kriteriita,gradigita papero rektara)por ([[grafikaĵo,]]j grafeo)- papero -laŭ probabla regulo, duoneduon-loga regulologaritmalogologaritmo-loga regulologaritma, ĉiuj intencitaj prezenti diversajn ne-linearajn funkciojn kiel rektoj sur (la grafikaĵo, grafeo).
 
== Pli daPliaj ekzemploj ==
 
=== Paralelo-rezisto/maldik-lensa abako ===
 
La abako pli sube plenumas la kalkuladon
Linio 26:
:<math>\frac{1}{1/A + 1/B}</math>
 
Ĉi tiu abako estas interesa, ĉar ĝi plenumas utilan nelinearan kalkulon uzante nur rektliniajrektliniajn, egale-gradigitajgradigitajn skalojskalojn.
 
''A'' kaj ''B'' estas enigitaj sur la horizontala kaj vertikala skaloj, kaj la rezulto estas legata de la diagonala skalo. Ĉi tiu formulo havas kelkajn uzojn: ekzemple, ĝi estas la paralelo-rezista formulo en elektroniko, kaj la maldika-lenso ekvacio en optiko.
Linio 32:
En la ekzemplo pli sube, la verda linio montras, ke paralelaj rezistiloj de 56 kaj 33 omoj havas kombinitan reziston de ĉ. 21 omoj. Ĝi ankaŭ montrasas, ke objekto je distanco de 56 cm de lenso kies ĉefa fokusa distanco estas 21 cm formas reala, reelan bildon je distanco ĉ. 33 cm.
 
[[Dosiero:Nomogramparallelresistance.png|image:nomogramparallelresistance.png300px|thumb]]
 
=== ''Chi&chi;''-kvadrata prova kalkulada abako===
 
La abako pli sube povas kutime plenumi proksimuman kalkuladon de iuj valoroj bezonataj en plenumado de statistika provo, ''&chi;''-kvadrata provo de Pearson. Ĉi tiu abako demonstracias la uzon de liniitaj skaloj kun neregule-spacitaj gradusojgradoj.
 
La blua linio demonstracias la kalkuladon de
Linio 46:
:(81 &minus; 70)<sup>2</sup> / 70 = 1.7
 
Plenumante la provon, [[Yates-a korektado por kontunueco]] estas ofte aplikita, kaj simple utiligas subtrahadon de 0.,5 de la observitaj valoroj. Abako por plenumi la provon kun Jatoj' korektado povis esti konstruita simple per (skipado, ŝovado) ĉiunde ĉiu "observitanobservita" skalonskalo je duona unuo maldekstren, tiel ke la 1.,0, 2.,0, 3.,0, ... gradusmarkojgradmarkoj estas lokitaj kie la valoroj 0.,5, 1.,5, 2.,5, ... troviĝas sur la nuna abako.
 
[[Dosiero:Chisquarenomo3.png]]