Tábor: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Ismo (diskuto | kontribuoj)
e korektis polan intervikiaĵon
bildo de blazono
Linio 3:
Koordinatoj: 49°25'N; 14°40'E
 
[[Dosiero:Tabor, Czech town - coat of arms.gif|thumbnail|right|Blazono de Tábor]]
'''Tábor''' estas urbo kun 37 000 loĝantoj, situanta en suda [[Bohemio]], sur rivero [[Lužnice]]. La urbo estas famigita per [[Jan HUS|husana]] tradicio kaj ĝi estas nomigitanomita laŭ [[Biblio|biblia]] monto Tabor. Ĝi estas historia centro, kiu fieras pro vico da eksterordinaraj memorigaĵoj. Nuntempa Tábor estas signifa centro de norda parto de la suda Bohemio. Ĝi havas multspecan industrion (maŝinan, elektroteknikan, lignan, vestindustrion, poligrafian, paperindustrion, nutraĵindustrion). Ekde la jaro [[1991]] ĝi fariĝis ankaŭ sidejo de Jihočeská univerzita (Sudbohemia universitato).
 
Laŭ trovaĵoj la loko estis loĝigitaloĝata jam en la tempo de [[keltoj]]. En la 2-a duono de la [[13-a jarcento]] estis konstruita burgo Burgejo. Apud la burgo elkreskis loĝdomaro de urba tipo. Fundamenton de la nuna Tábor metis [[Jan ŽIŽKA]] el [[Trocnov]] en la jaro [[1420]]. Tiam ĝi estis zorgeme riparita, fortikigita kaj ĝi antaŭiĝis inter ĉiujn bohemiajn urbojn. Imperiestro [[Zigmundo la 1-a]], en klopodo favorigi por si la urbon, avancigis Táboron en la jaro [[1437]] je reĝa urbo. En la jaro [[1452]] landa administranto [[Jiří z Poděbrad]] humiligis la urbon, li konkeris ĝin, kaj Tábor devis subiĝi al ĝenerala landa ordeno.
'''Tábor''' estas urbo kun 37 000 loĝantoj, situanta en suda [[Bohemio]], sur rivero [[Lužnice]]. La urbo estas famigita per [[Jan HUS|husana]] tradicio kaj ĝi estas nomigita laŭ biblia monto Tabor. Ĝi estas historia centro, kiu fieras pro vico da eksterordinaraj memorigaĵoj. Nuntempa Tábor estas signifa centro de norda parto de la suda Bohemio. Ĝi havas multspecan industrion (maŝinan, elektroteknikan, lignan, vestindustrion, poligrafian, paperindustrion, nutraĵindustrion). Ekde la jaro [[1991]] ĝi fariĝis ankaŭ sidejo de Jihočeská univerzita (Sudbohemia universitato).
 
Politike la urbo staris je flanko de [[Jiří z Poděbrad]] kaj ĝi kreiĝiskreis ankaŭ bonan rilaton al reĝo [[Vladislao la 2-a Jagello]]. En la jaroj [[1532]] kaj [[1552]] la urbo suferis pro incendioj. En la jaro [[1547]] la urbo ekrezistis al imperiestro [[Ferdinando la 1-a]]. Tiu subpremis la ribelon kaj Tábor estis senigita de vico da posedaĵoj. En la jaro [[1611]] ĝi estis prirabita de invado de pasovanoj. Post nobelara ribelo ĝi estis post longdaŭra sieĝado konkerita en la jaro [[1621]] de la imperiestra soldataro kaj en la jaro [[1648]] de svedoj. La urbo suferis grandajn perdojn kaj ekde tiu tempo ĝi jam neniam rekonsciiĝis. Ĝi plu restis meti-agrikultura urbo kaj samtempe grandega armea fortreso, tial ĝi estis ofte celo de malamikaj armeoj. En la jaro [[1742]] okupis ĝin francoj kaj bavoroj, en la jaro [[1744]] [[Prusio|prusoj]]. En la jaro [[1788]], dum josefina[[Jozefo la 2-a|josefa]] tempo, estis deprenita aŭtonomio alde la reĝaj urboj kaj anstataŭ ĝi estis enoficigitaj imperiestraj burggrafoj. Tiuj ĉi ŝanĝoj estis kunigitaj kun forta germanigo. La [[19-a jarcento]] alportis post longa tempo denove prosperon de socia, lerneja kaj kultura vivo. StarigoStarigon de monumento al Jan Žižka en la jaro [[1877]] oni konsideras memorindanmemorinda eventonevento. Evoluis ankaŭ lernejaferoj. La urbo fondis en la jaro [[1862]] realan gimnazion, kio estis la unua gimnazio, kies instrulingvo estis ekskluzive la ĉeĥa lingvo, en la eksa monarĥio. Ankaŭ nove malfermita pli alta ekonomia kaj ekonomie-industria landa lernejo famigis la urbon eĉ malantaŭ limoj. La ekonomia evoluo alportis ankaŭ grandegan kreskon de loĝantoj.
Laŭ trovaĵoj la loko estis loĝigita jam en la tempo de keltoj. En la 2-a duono de la [[13-a jarcento]] estis konstruita burgo Burgejo. Apud la burgo elkreskis loĝdomaro de urba tipo. Fundamenton de la nuna Tábor metis [[Jan ŽIŽKA]] el [[Trocnov]] en la jaro [[1420]]. Tiam ĝi estis zorgeme riparita, fortikigita kaj ĝi antaŭiĝis inter ĉiujn bohemiajn urbojn. Imperiestro [[Zigmundo la 1-a]], en klopodo favorigi por si la urbon, avancigis Táboron en la jaro [[1437]] je reĝa urbo. En la jaro [[1452]] landa administranto [[Jiří z Poděbrad]] humiligis la urbon, li konkeris ĝin, kaj Tábor devis subiĝi al ĝenerala landa ordeno.
 
Politike la urbo staris je flanko de [[Jiří z Poděbrad]] kaj ĝi kreiĝis ankaŭ bonan rilaton al reĝo [[Vladislao la 2-a Jagello]]. En la jaroj [[1532]] kaj [[1552]] la urbo suferis pro incendioj. En la jaro [[1547]] la urbo ekrezistis al imperiestro [[Ferdinando la 1-a]]. Tiu subpremis la ribelon kaj Tábor estis senigita de vico da posedaĵoj. En la jaro [[1611]] ĝi estis prirabita de invado de pasovanoj. Post nobelara ribelo ĝi estis post longdaŭra sieĝado konkerita en la jaro [[1621]] de la imperiestra soldataro kaj en la jaro [[1648]] de svedoj. La urbo suferis grandajn perdojn kaj ekde tiu tempo ĝi jam neniam rekonsciiĝis. Ĝi plu restis meti-agrikultura urbo kaj samtempe grandega armea fortreso, tial ĝi estis ofte celo de malamikaj armeoj. En la jaro [[1742]] okupis ĝin francoj kaj bavoroj, en la jaro [[1744]] prusoj. En la jaro [[1788]], dum josefina tempo, estis deprenita aŭtonomio al la reĝaj urboj kaj anstataŭ ĝi estis enoficigitaj imperiestraj burggrafoj. Tiuj ĉi ŝanĝoj estis kunigitaj kun forta germanigo. La [[19-a jarcento]] alportis post longa tempo denove prosperon de socia, lerneja kaj kultura vivo. Starigo de monumento al Jan Žižka en la jaro [[1877]] oni konsideras memorindan eventon. Evoluis ankaŭ lernejaferoj. La urbo fondis en la jaro [[1862]] realan gimnazion, kio estis la unua gimnazio, kies instrulingvo estis ekskluzive la ĉeĥa lingvo, en la eksa monarĥio. Ankaŭ nove malfermita pli alta ekonomia kaj ekonomie-industria landa lernejo famigis la urbon eĉ malantaŭ limoj. La ekonomia evoluo alportis ankaŭ grandegan kreskon de loĝantoj.
 
El historiaj memorigaĵoj ni povas trarigardi: '''Lichkovický dům''' (domon de Lichkovic-anoj), devenanta el la tempo ĉirkaŭ la jaro [[1440]] kaj alikonstruita post granda incendio en la jaro [[1532]]; '''Ctiborův dům''' (domo de Ctibor) estas unu el la plej rimarkindaj domoj en placo de Jan Žižka. La domo devenas el la tempo post la jaro [[1532]]. Antaŭ la domo ĝis hodiaŭ konserviĝis ŝtontablo, la altaro el la tempo de husanoj, el kiu táboranoj akceptis utrakvismon. '''Škrochův dům''' (domo de Škroch) estas unu el la plej signifaj gotike-renesancaj urbaj konstruaĵoj en Bohemio.