Kiel registrite je 00:32, 14 dec. 2004 redakti 69.175.3.14 (diskuto) Neniu resumo de redakto ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 00:59, 15 dec. 2004 redakti malfari 69.175.3.14 (diskuto) Neniu resumo de redakto Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: [[Kemio]] > Dioksino ---- '''Dioksinoj''' formas familion de toksaj kloraj [[organika kombinaĵo\|organikaj kombinaĵoj]], kiuj [[bioakumuliĝo\|bioakumuliĝas]] ĉe la homoj kaj la [[besto\|bestoj]] pro sia solveco de graso. La plej fifama el tiuj estas 2,3,7,8-tetraklorodibenzo-''p''-dioksino, ofte mallongigita '''TCDD'''. La [[izomero\|izomeroj]] enhavanta kloron ĉe la lokoj 2, 3, 7, kaj/aŭ 8 estas la plej toksaj izomeroj kaj tiuj, kiuj bioakumuliĝas. Dioksinoj nur estas kromprodukto, sen industria utilo. Oni nomas dioksino en la ĉiutaga parolo klorajn, organikajn kombinaĵojn, kies baza strukturo konsistas el [[benzolo\|benzolringoj]] kunligitaj per 2 oksigenaj atomoj. Dioksino apartenas al la longe ekzistantaj organikaj damaĝaj substancoj, t.e. ili ekzistas grandkvante en la naturo, ĉefe en grundo kaj el ĝi la dioksinoj trovas sian vojon tra la nutra ĉeno al la homo. Dioksinoj estas produktataj en etaj koncentriĝoj, kiam organika materialo estas bruligita en la ĉeesto de kloro, ĉu la kloro ĉestas kiel [[klorido\|kloridaj]] [[jono\|jonoj]] ĉu kiel [[organoklora kombinaĵo\|organokloraj kombinaĵoj]], do ili estas vaste produktataj en multaj situacioj tiel: [[Image:TCDD_structure2.png\|right\|thumb\|Structure of Dioxin]] rubbrulujoj; cindrigejoj por municipaj forĵetindaĵoj; sintrejoj por [[fero\|fererco]]; cindrigejoj por medicina rubo; kaj *ejoj de la industrio de neferaj [[metalo\|metaloj]]. Dioksinoj ankaŭ estas generitaj per reakcioj, kiuj ne koncernas bruligon — kiel blankigo de fibroj por papero aŭ teksumaĵoj, kaj dum la fabrikado de kloritaj fenoloj, precipe, kiam la reakcia temperaturo ne estas bone kontrolata. Kombinaĵoj influitaj inkluzivas la lignokonservanto [[pentaklorofenolo]] kaj [[herbicido\|herbicidoj]] kiel [[2,4-D\|2,4-diklorofenoksiacetata acido]] (aŭ 2,4-D) kaj 2,4,5-triklorofenoksiacetata acido (2,4,5-T). Pli altaj niveloj de klorizo bezonas pli altajn reakciajn temperaturojn kaj pli grandan produktadon de dioksino. ~~==Nomoj==~~ Dioksinoj ĉeestas en vasta aro de materialoj, uzataj de homo — inkluzive de preskaŭ tutaj substancoj, kiujn oni fabrikas el plastoj, rezinoj, aŭ blankigiloj. Tiuj materialoj inkluzivas tamponojn, kaj sortimenton da pakuma materialo por nutraĵoj. Ĉi tiu volas diri, ke tutaj homoj ricevas (almenaŭ) “tre” etan ĉiutagan dozon de dioksino. ~~La kemiaĵo dioksino estiĝis en [[1976]] per akcidenta ellaso de [[TCDD\|tetraklordibenzo-p-dioksino]] en la itala urbo [[Seveso]].~~ ==Efikoj por la Sano== ~~Kemie ĝi estas heterocikla kombinaĵo kun du oksigenatomoj (C<sub>4</sub>H<sub>4</sub>O<sub>2</sub>). La plej simpla reprezentanto estas la [[1,4-dioksino]].~~ {\| align="right" \| http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/1/17/041124_yushchenko_200.jpg \|- align="center" \| [[Viktor ~~Juŝĉenko~~JUŜĈENKO]] en ~~junio~~julio 2004 (maldekstre) kaj novembro 2004 (dekstre) post venenado per dioksino \|} ~~Ĝi kaŭzis verŝajne haŭtan deformon de [[Viktor JUŜĈENKO]] en 2004.~~ Dioksinoj akumulas en [[histo\|histoj]] ([[bioakumuliĝo\|bioakumuliĝas]]) dum tempo, do eĉ etaj malŝirmoj povas akumuliĝi ĝis danĝeraj niveloj. [[Kategorio:Kemio]]▼ Dioksinoj kaŭzas severan formon de persista [[akneo]], konata kiel [[klorakneo]], ĉe homoj per tre altaj dozoj, kaj disvolviĝajn difektojn ĉe bestoj. Ĝi ankaŭ estas [[kancero\|kanceriga]]. [[Ukrainio\|Ukraina]] politikisto [[Viktor JUŜĈENKO]] estis malŝirmita kontraŭ preskaŭ morta dozo de dioksinoj en [[2004]]. [[cs:Dioxiny]] [[de:~~Dioxine~~Dioxin]]▼ [[en:Dioxin]] [[es:Dioxina]] ▲[[de:Dioxine]] [[fr:Dioxine]] [[it:Diossina]] [[ja:ダイオキシン]] ~~[[ja:ダイオキシン]]~~ [[nl:Dioxine]] [[pl:Dioksyna]] [[nn:Dioksin]] [[no:Dioksin]] [[zh:二噁英]] ▲[[Kategorio:Kemio]]

Duoksino: Malsamoj inter versioj