Kriptologio: Malsamoj inter versioj
[nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto |
|||
Linio 12:
''Malĉifrado'' (denove, iam nomita ''malkodigo''), estas la dorsflanka procezo, reakiranta la fontan tekston reen de la ĉifrita teksto. La termino ''cifero'' estas iam uzita anstataŭ ''ĉifro,'' kaj simile ''enciferigi'' ''cifeoteksto'', kaj tiel plu, kvankam tiu uzado jam iĝas malofta en teknika literaturo en la lastaj du jardekoj.
''Ĉifro'' estas aro de [[algoritmo]]j por ĉifrado kaj malĉifrado. La ĝusta operacio de ĉifro estas normale regita per [[ŝlosilo (ĉifriko)|''
En ordinara parolado, (sekreto) "kodo" estas ofte uzita sinonimoe kun "[[ĉifro]]". En ĉifriko, tamen, la termino havas specifan signifon. "[[Kodo]]" estas metodo kiu engaĝas anstataŭigi unuon de fonta teksto, tipe signifaj vortoj aŭ frazoj kun koda vorto (ekzemple, "<tt>poma torto</tt>" anstataŭas la frazeron "<tt>ataki je krepusko</tt>"). Kodoj estas ne plu uzataj en serioza ĉifrosistemoj ĉar la plej bonaj ĉifroj estas pli praktikaj kaj fiksaj, sed kodoj estas gravaj en la moderna studo de la[[korektado kaj detekto de eraroj|eraro-korektado]].
Linio 28:
Ĉifritajn tekstojn produktitajn per tiuj klasikaj ĉifroj rivelas statistikan informon pri la fonta teksto, kiu estas utiligebla por ilin rompi. Post la araba malkovro de [[frekvenca analitiko]] (ĉ. 1000), proksime ĉiuj tiaj ĉifroj iĝis plimalpli facile legebla por informita atakanto. Klasikaj ĉifroj ankoraŭ ĝuas popularecon hodiaŭ, kvankam plejparte kiel [[enigmo]]jn (vidu [[kriptogramo]]). Ĉifroj restis neimunaj al ĉifranalitiko per tiu tekniko ĝis la invento de la plurlitera ĉifro far Leon Battista Alberti, en [[1467]], en kiu malsamaj partoj de la mesaĝo devus esti ĉifrita malsame. En la plurlitera ĉifro de Vigenère, ekzemple, ĉifrado estas plenumita per uzado de ''ŝlosila vorto'', kaj malsamaj literoj estas koditaj malsame depende de tio sur kiu litero de la ŝlosila vorta ĝi kune laŭliniiĝas. Malgraŭ tiu plibonigo, plurliteraj ĉifroj estis ankoraŭ parte neimunaj al frekvencaj analitikaj teknikoj.
Kvankam frekvenca analitiko estis tre potenca tekniko, ĉifriko estis ankoraŭ efika en praktiko, kiel en multaj okazoj, la ĝirato de enĉifrita mesaĝo devus ne scii la teknikon uzitan por ĝin krei. Kvankam povas funkcii, estis agnoskita en la [[19-a jarcento]], ke ĉi tiu estis ne la ideala aferstato: principe, bona ĉifro devus ankoraŭ esti forta se la antagonisto scias la ĉifron mem; la [[ŝlosilo (ĉifriko)|
[[Dosiero:Enigma.jpg|240px|thumbnail|left|La [[Enigma maŝino]], uzita far [[Germanio]] en [[Dua mondmilito]], realigis kompleksan [[ĉifro]]n por protekti delikatajn komunikadojn.]]
Linio 48:
{{Ĉefartikolo|Simetria ŝlosila algoritmo}}
Simetria-ŝlosila ĉifriko signifas ĉifradajn manierojn en kiuj kaj la adresanto kaj ricevilo havas la saman
[[Dosiero:SAFER.png|thumbnail|Unu ripeto (el 6 ... 10) de la bloka ĉifro SAFER-K. Moderna komputilo-realigitaj ĉifroj povas esti multe pli komplikaj ol tiuj plenumitaj permane aŭ per elektromeĥanikaj aparatoj.]]
La studo de moderna simetria-ŝlosila ĉifriko rilatas ĉefe al la studo de blokaj ĉifroj kaj rojo-ĉifroj kaj iliaj aplikoj. Bloko-ĉifro estas la moderna formo de plurlitera ĉifro: bloko-ĉifroj prenas blokon de fonta teksto datumoj kaj
Rojo-ĉifroj, kontraste, uzas
Simetria-ŝlosila ĉifriko ampleksas problemojn, escepte ĉifrado, ĉefe tiuj, kiuj povas esti atingitaj per bloko-ĉifroj. Ekzemple:
Linio 59:
* Ĉifrikaj kradaj funkcioj prenas longan enigon (ofte mesaĝo) kaj eligas mallongan kradon de tiu. Malgraŭ tio, ke senfine multa krado-kolizioj devas ekzisti (paroj de enigoj, kiuj kondukas al la sama eligo), ili devus esti malfacile troveblaj por (ĉiu, iu) kompetenta algoritmo. MD5 kaj SHA-1 estas konataj ekzemploj de ĉifrikaj kradaj funkcioj; vidu .
* Mesaĝaj atesto-kodoj ("MAC"-oj) estas multe similaj al ĉifrikaj kradaj funkcioj, krom tio, ke sekreta
=== Publik-ŝlosila ĉifriko ===
Linio 65:
{{Ĉefartikolo|Publik-ŝlosila ĉifriko}}
Simetria-
[[RSA]], aldone al tio esti la unua sciata ekzemplo de publik-ŝlosila ĉifrosistemo, estas ankaŭ unu el la plej popularaj. Alia populara publik-ŝlosilaj ĉifrosistemoj inkluzivas la Cramer-Shoup ĉifrosistemo kaj diversaj [[elipsa kurba ĉifriko|elipsaj kurbaj teknikoj]].
Aldone al ĉifrado, publik-ŝlosila ĉifriko inkluzivas ciferecaj signumoj. Cifereca signumo estas intencita esti cifereca versio de signumo, kiu devus esti facila por la ĝusta uzanto produkti, sed malfacila por ĉiu alia al forĝi. Tamen, ciferecaj signumoj superatutas tiu nocio per _incorporating_ la mesaĝon signotan en la kalkuladon de signumo: tial, ciferecaj signumoj ne povas simple esti movitaj de unu dokumento al alia. En cifereca signuma projekto, estas du algoritmoj: unu por ''(signanta, signumanta, parecanta)'', en kiu la sekreta
publik-ŝlosilaj algoritmoj estas plej ofte bazitaj sur la komputa komplekseco de [[nombroteorio]]-problemoj. Pro tio,
plejo da publik-ŝlosilaj algoritmoj engaĝi operaciojn kiaj [[Modula aritmetiko|modula]] multipliko kaj potencigo, kiuj estas multa pli multekostaj ol la teknikoj kutime kreitaj bloko-ĉifroj. Kiel tia, publik-
===Ĉifranalitiko===
|