Hiismo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Esperanto]] > Hiismo
----
'''Hiismo''' estas proponita reformo de Esperanto, alternativo al la [[riismo]]. LaŭRiisto ambaŭ proponojuzadas la triapersona[[neologismo|neologisman]] pronomotriapersonan pronomon ''[[liri]]'' estasseksgenre ulgenraneŭtre, sedĉar dum [[riismo|riisto]]li konsideras la pronomon ''[[li]]'' kiel specife virgenran kaj sentas mankon de tia seksgenre neŭtra pronomo. Tute inverse, hiisto konsideras la pronomon ''li'' kiel ulgenran (seksgenre neŭtran)., Tialkaj hiistopro uzasla virgenransentita pronomonmanko ''hi'',de dumspecife riistovirgenra uzaspronomo ulgenranuzadas (seksgenrela neŭtran)neologisman pronomon ''rihi''., paralele Same kielal la riismo,specife hiismovirgenra enhavasneologisma lasufisko ''[[iĉismo|iĉismon-iĉ-]]''. Hiismo uziĝas en la projekto [[DLT]].
 
== Priskribo ==
Linio 15:
== Argumentoj por hiismo ==
 
* Oni povas libere elekti ĉu emfazi sekson aŭ ne. (''patro'' = ''patrino (de iu ajn) aŭ patriĉo (de iu ajn)'' kontraste al ''gepatro'' = ''unu el la gepatroj'' = ''unu el paro da patrino kaj patriĉo'')
 
* Per arkaika uzado de ''[[liismo|li]]'' oni diskriminacias inojn, vole-ne-vole implicante, ke parolante pri iu ajn besto, persono, profesio aŭ familiano, oni "kompreneble" celas viron.
Linio 21:
* La pronomo ''li'' origine tradukitas per ''he'', ''er'' kaj tiel plu, kiuj siatempe signifis ''tiu persono'' kaj nur ''she'', ''sie'' kaj tiel plu estis neambigue inseksaj, kio implicis, ke ''li'' ĝenerale estas iĉseksa. En la 21-a jarcento estas kreiĝintaj en la nacilingvoj, kiuj estis bazo de Esperanto en 1887, iloj por juste distingi aŭ maldistingi inter inoj kaj iĉoj. Esperanto devas havi sampovajn ilojn por esti taŭga.
 
* La uzado de ''[[ŝi'' kaj ''hi'' simetrias kun ''-in-]]'' kaj ''[[-in-]]'', kiu simetrias kun ''[[-ĉjnj-]]'' kaj ''[[-njĉj-]]'' kaj plireguligas la lingvon.
 
* ''li'' simetrias kun ''ili'', kio estas plia regulaĵo en la lingvo.
 
* Sufiksoj kiel ''-ist-'', ''-ul-'', ''-ant-'' perdis sian firman viran sencon. Ankaŭ ''ĉevalo'', ''amiko'', ''homo'', ''infano'' kaj ''gasto'' ne estas (plu) firme virgenraj. Do diri ''patro'' kaj ''frato'' sen indiki la sekson ne estas tielplia novaregulaĵo en la ideolingvo.
 
* Komence ''kara'' uziĝis kaj por diri ''korproksima'' kaj por diri ''multekosta''. Ĉar ne ĉio kara estas multekosta, ekuziĝis ''altpreza'' kaj ''multekosta'' por sinonimi kun ''kara'' je la arkaikiĝinta mon-senco. Analoge, ''li'' signifis kaj ''tiu persono'' kaj ''tiu viro''. Ĉar ne ĉiu persono estas viro, oni ne timu ekuzi novan vorton, kiu sinonimas je la vira senco kun ''li'', nome ''hi''.