Verismo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 2:
 
== Pentrarto ==
[[Dosiero:Anita_Berber_Briefmarke_1991.jpg|thumb|right|150px|PoxtmarkoPoŝtmarko de 1991 laŭ „Portreto de la dancistino Anita Berber 1925“ de Otto Dix]]
En Germanio de la [[Vajmara Respubliko]] la vorto verismo priskribas la ĉefan tendencon de la „Neue Sachlichkeit“ (nova konkreteco aŭ nova realismo) kaj ties artistoj, kiuj sin dediĉis al la esplorado kaj bildigo de nova socia realeco. Pro la travivado de la katastrofoj de la [[Unua Mondmilito]] kaj de la sekvaj politikaj kaj ekonomiaj malfacilaĵoj formiĝis nova kritikema konscio, kiu ampleksis ĉiujn artojn. La pentrarto enfokusigis novajn bildotemojn: la homvora grandurbo, la socia niveldiferenco inter militprofitintoj kaj proleta suba klaso, la rolo de la "moderna" virino, la ombraj flankoj de la socio. Pligraviĝis la portretpentrado. La verismo tempe limiĝis inter la fino de da Unua Mondmilito en 1918 kaj la akiro de potenco de la naziuloj en 1933.
 
Linio 27:
 
== Opero ==
[[Dosiero:Pietro_Mascagni_2.jpg|thumb|right|200px180px|Pietro Mascagni]]
[[Image:GiacomoPuccini.jpg|thumb|left|200px180px|Giacomo Puiccini]]
La verisma opero starigis ankaŭ simplajn homojn sur la scenejon. Karakterizaĵo de ĉi tiuj operoj estas intensigita [[realismo (arto)|realismo]], per pasio destinita agado de la personoj, vastetenda melodiaro kaj rafinita orkestrado, bildeca priskribo de la okazejoj samkiel senmaska prezentado de krueleco.
 
[[Image:GiacomoPuccini.jpg|thumb|left|200px|Giacomo Puiccini]]
La nocio verisma opero ankaŭ inkludas verkojn kun historiaj temoj aŭ ekzotika etoso. Preferitaj okazejoj estas la epoko de la [[franca revolucio de 1789|franca revolucio]] kaj la regado de [[Napoléon Bonaparte]], [[Italio]] dum la [[renesanco]] kaj la [[orienta Azio]].
 
Antaŭulo de la verisma opero estis ''La Traviata'' (1853) de [[Giuseppe Verdi]] kaj ''Carmen'' (1875) de [[Georges Bizet]], sed la unua vere verisma opero estas ''Cavalleria rusticana'' (1890) de [[Pietro Mascagni]] (1863–1945). En 1892 aperis ''I Pagliacci (La pajacoj)'' de [[Ruggiero Leoncavallo]] (1857–1919), ofte prezentata kune kun ''Cavalleria''. Veristmaj elementoj ankaŭ troviĝas je [[Giacomo Puccini]] (1858–1924), ĉefe en [[Tosca]] (1900), sed ankaŭ en ''Madame Butterfly'' (1904), ''La fanciulla del West (La knabino el la okcidentumo)'' (1910) kaj ''Il tabarro (La mantelo)'' (1918). Pluaj italiaj komponistoj de la verismo estas [[Umberto Giordano]] (1867–1948) (''Andrea Chénier'', 1896; ''Fedora'', 1898), [[Francesco Cilea]] (1866–1950) (''Adriana Lecouvreur'', 1902), [[Alfredo Catalani]] (1854-1893) (''La Wally'', 1892), [[Franco Leoni]] (1864–1949) (''L'oracolo'', 1905), [[Franco Alfano]] (1875–1954), [[Ermanno Wolf-Ferrari]] (1876–1948) (''I gioielli della Madonna (La juvelaro de la Madono)'', 1911; ''Sly'', 1927) kaj [[Riccardo Zandonai]] (1883–1944) (''Francesca da Rimini'', 1914; ''I cavalieri di Ekebù (La kavaliroj de Ekeby)'', 1925).
[[Image:PucciniTosca.jpg|thumb|left|187px130px|Originala afiŝo anonca la operon "Tosca" de G. Puccini]]
 
En [[Francio]] la verismo influis la la verkojn de [[Jules Massenet]] (1842–1912) (''La navarraise'', 1894; ''Thérèse'', 1907), [[Alfred Bruneau]] (1857–1934) (''Le rêve (La revo)'', 1891, laŭ [[Émile Zola]]) kaj [[Gustave Charpentier]] (1860–1956) (''Louise'', 1900). Ĉefaj reprezentantoj de la germana verismo estas [[Eugen d’Albert]] (1864–1932) (''Tiefland'', Malalta lando, 1903; ''Die toten Augen'', La mortaj okuloj, 1916) kaj [[Max von Schillings]] (1868–1933) (''Mona Lisa'', 1915). En Aŭstrio [[Max Josef Beer]] komponis la operon ''Der Strike der Schmiede'' (La striko de la forĝistoj), unuan fojon prezentitan en 1897. Verismajn influojn tamena ankaŭ havas la operoj ''Der Evangelimann'' (La evangelirakontisto, 1895) de [[Wilhelm Kienzl]] (1857–1941), ''Eine florentinische Tragödie'' (Florenca tragedio, 1917) de [[Alexander von Zemlinsky]] (1871–1942), ''Die Gezeichneten'' (1918) de [[Franz Schreker]] (1878–1934) kaj ''Violanta'' (1916) de [[Erich Wolfgang Korngold]] (1897–1957).
[[Image:PucciniTosca.jpg|thumb|left|187px|Originala afiŝo anonca la operon "Tosca" de G. Puccini]]
 
== Vd. ankaŭ ==