Giovanni Gabrieli: Malsamoj inter versioj

'''GIOVANNI GABRIELI''' (naskiĝis en [[1553]]–[[1556]]?, mortis la [[12-a de aŭgusto]], [[1612]]) estis Italia [[komponisto]] kaj [[orgeno (muziko)|orgenisto]]. Li estis unu de la plej influaj muzikistoj de lia tempo, kaj reprezentas la kulmino de la [[Venecia skolo (muziko)|Venecia skoloSkolo]], ĉe la tempo de la ŝanĝo el [[Renesanco|Renesanca epoko (muziko)|Renesenco]] al [[Baroka epoko (muziko)|BarokoBaroka]] stilo.

GABRIELI naskiĝis en [[Venecio]]. Kiam ne granda koniĝas pri lia frua vivo, li verŝajne studis kun lia onklo, la komponisto [[Andrea Gabrieli]], kaj li eble ankaŭ studis kun [[Orlando de Lassus]] kiam li estis en [[Munkeno]] ĉe la korto de [[Dukoduko Albrecht Vla 5-a de [[Bavario]]; plej verŝajne li restis tie ĝis ĉirkaŭ [[1579]]. De [[1584]] li revenis al Venecio, kiam li estiĝis ĉefa [[orgeno (muziko)|orgenisto]] ĉe la kirko de [[Sankta Markobaziliko de Veneco|Sankta Marko]] en [[1585]], post [[Claudio Merulo]] forlasis la postenon. Poste la morto de lia onklo la sekvanta jaro ankaŭ prenis la postenon de ĉefa komponisto. Ankaŭ post la morto de lia onklo li prenis la taskon de redaktanta multa de la muziko de lia onklo, kio kontraŭe perdiĝis. Andrea evidente havis malgrandan inklino eldoni lian propran muzikon. Sed la opinio de Giovanni pri la muziko de Andrea estis sufice alta ke li dediĉis multan de lia propra tempo por kompilanta kaj redaktanta ĝin por eldonado.

Sankta Marko havis longan tradicion de muzika bonegeco kaj GABRIELI's laborado tie faris lin unu de la plej notata komponistoj en [[Eŭropo]]. La modo kio ekis kun lia influa volumo ''Sacrae symphoniae'' (Sakraj Simfonioj) ([[1597]]) estis tiel ke komponistoj el tuto tra Eŭropo, speciale el Germanio, venis al Venecio studi. Evidente li ankaŭ faris lin novaj lernantoj studi la [[madrigalo (muziko)|madrigalojn]] kio estis komponata en Italio. La lernantoj portis la grandan [[Venecia poliĥoraplurĥoreco|Venecian stiloplurĥorecon]], sed ankaŭ la plej intiman madrigalan stilon al iliaj hejmoj nacioj. [[Hans Leo Hassler]], [[Heinrich Schütz]], [[Michael Praetorius]] kaj alioj helpis transporti la transiran fruan Barokan muzikon norde al Germanio, evento kio estis decida por postveninta muzika historio. La produktaĵoj de la Germania Baroko, kulminanta en la muziko de [[Johann Sebastian Bach]], fondiĝis sur tio forta tradicio kio havis ĝiajn originalajn radikojn en Venecio.

GABRIELIGabrieli ankaŭ unuiĝis kun la [[Kunfrataro de San Rocco]], plia Venetian kirko, ĉe kio iom da la grandaj famaj kantistoj kaj instrumentistoj en ItalyItalio ludis; viva priskribo de la muziko tie travivas en la vojaĝadaj memuaroj de la Angla verkisto [[Thomas Coryat]].

GABRIELIGabrieli estas malsana pli kaj pli post proksimume [[1606]], ĉe kio tempo kirkaj autoritatoj komencis nomumi deputitojn transpreni devojn ke li ne povas plilonge fari, kaj li mortis en [[1612]], de komplikaĵoj el rena ŝtono.

Kvankam GABRIELIGabrieli komponis en multaj de la formoj aktuala ĉe la temo, li klare preferis sakran vokan kaj instrumentan muzikon. Tuto de lia sekula voka muziko estas relative frua; malfrua en lia kariero li koncentris sur sakra voka kaj instrumenta muziko kio ekspluatis sonorecon por maksimuma efiko.

Simila ol komponistoj antaŭ kaj post si, li uzis la nekutiman aranĝon de la kirko de Sankta Marko, kun ĝia du ĥoraj subtegmentoj frontas unu la alia, to krei trafajn spaciecajn efikojn. Plej de liaj verkoj komponiĝis por ke [[ĥoro]] aŭ instrumenta grupo unua audiĝas el la maldekstra, sekvanta de respondo el la muzikistoj al la dekstra ([[antifono (muziko)|antifono]]). Kiam ĉi tio [[PoliĥoraVenecia stilo (muziko)plurĥoreco|poliĥoraplurĥora]] stilo estis eksistanta por jardekoj—eble [[Adrian Willaert]] estis la unua fari uzadon de ĝi, almenaŭ en Venecio—Gabrieli estis la unua uzi singarde determinatajn groupojn de instrumentoj kaj kantoj, kun precizaj instrukcioj por instrumentado, kaj en pli ol du grupoj. La akustikoj estis tiel en la kirko—kaj ili ŝanĝis malgrande en kvarcent jaroj—ke instrumentoj, rekte pozicigata, povis aŭdiĝi kun perfekta klareco ĉe malproksimaj punktoj. Tiel instrumentado kio aperas stranga sur papero, eksemple unuopa [[kordinstrumento|kordinstrumenta]] ludanto kontraŭ granda grupo de [[latuna blovinstrumento|latunaj blovinstrumento]]j, povas fariĝi soni, en Sankta Marko, en perfekta balanco.

* [[Gustave Reese]], ''Music in the Renaissance'' (Muziko en la Renesanco). New York, W.W. Norton & Co., 1954. ISBN 0393095304

* [[Manfred Bukofzer]], ''Music in the Baroque Era'' (Muziko en la Baroka Epoko). New York, W.W. Norton & Co., 1947. ISBN 0393097455

== EksterajEkstera ligilojligilo ==

{{el}} [http://susi.e-technik.uni-ulm.de:8080/Meyers2/seite/werk/meyers/band/6/seite/0822/meyers_b6_s0822.html#Gabrieli <!--germanlingva _Meyers_artikolo _Konversations_-_Lexikon_pri _von_la 1888komponisto -->en la konversacia leksikono ''Meyers'' de 1888]