Konduktado (elektro): Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Maksim-bot (diskuto | kontribuoj)
"depedas"->"dependas" "struktoro"->"strukturo" "Semikonduktanoj"->"Duonkonduktaĵoj" "semikonduktaĵoj"->"duonkonduktaĵoj" "semikonduktanto"->"duonkonduktaĵo" "duonkonduktaĵoj"->"duonkonduktaĵo" "semikonduktantoj"->"duonkonduktaĵoj"
Linio 1:
'''Elektra konduktado'' estas movado de [[partiklo (ŝargo)|ŝargitaj partikloj]] tra materialo responde al [[kampo (elektro)|elektra kampo]]. La subkuŝa mekanismo de tiu ĉi movado depedasdependas de la materialo mem.
 
Ordinare, konduktado bone priskribiĝas per la [[Leĝo de Omo]], kiu diras ke la kurento estas proporcia al la aplikita elektra kampo. La facileco kun kiu kurenta denseco (kurento per areo) ''j'' fluas en materialo mezuriĝas per la [[konduktiveco (elektro)|konduktiveco]] σ kiu difiniĝas kiel:
Linio 13:
==Solidaĵoj==
 
En kristalaj solidaĵoj, atomoj interagas kun siaj najbaroj, kaj la energiaj niveloj de la elektronoj de izolaj atomoj iĝas '''bendoj'''. Ĉu materialo konduktas ĉu ne determiniĝas de sia [[benda struktorostrukturo]]. Elektronoj, estantaj [[fermionoj]] sekvas la [[Pauli-a principo de ekskludo|Pauli-an principon de ekskludo]], signifantan ke du elektronoj ne povas okupi la saman staton. Tiel elektronoj en solidaĵo plenigas la energiajn bendojn ĝis certa nivelo, nomita la [[Fermia nivelo]]. Bendoj kiuj estas tute plenaj de elektronoj ne povas kondukti elektron, ĉar ne estas stato kun proksima energio al kiu tiuj elektronoj povas salti. Materialoj en kiuj la bendoj estas plenaj (t.e. la Fermia energio estas inter du bendoj) estas [[izolaĵoj]].
 
===Metaloj===
Linio 26:
kie ''n'' estas la denseco de konduktataj elektronoj, ''e'' estas la elektrona ŝargo, kaj ''m'' estas la elektrona maso. Pli bona modelo estas la tiel-nomita duonklasika teorio, en kiu la efiko de perioda potencialo de la latiso sur la elektronoj donas al ili '''[[efektiva maso|efektivan mason]]'''.
 
===SemikonduktanojDuonkonduktaĵoj===
 
Solidaĵo kun plenaj bendoj estas izolaĵo, sed ĉe finia temperaturo, elektronoj povas termike ekscitiĝi de la [[valenta bendo]] al la sekva pli alta, la [[kondukta bendo]]. La frakcio de elektronoj ekscititaj laŭ tiu ĉi maniero dependas de la temperaturo kaj la [[bendbreĉo]], la energia diferenco inter la du bendoj. Ekscitado de tiuj ĉi elektronoj en la konduktan bendon postlasas pozitive ŝargitajn [[truo (elektroniko)|truo]]jn en la valenta bendo, kiu ankaŭ povas kondukti elektron. Vidu [[semikonduktaĵojduonkonduktaĵoj|semikonduktantoduonkonduktaĵo]]n por pliaj detaloj.
 
En semikonduktantojduonkonduktaĵo, malpuraĵoj efikas la koncentreco kaj tipo de ŝargportantoj. Donantoj (n-tipaj) malpuraĵoj havas ekstrajn valentajn elektronojn kun energioj tre proksimaj al la kondukta bendo kiuj facile povas ekscitiĝi al la kondukta bendo. Akceptantoj (p-tipaj) malpuraĵoj kaptas elektronojn de la valenta bendo, allasante la facilan formadon de truoj. Se izolaĵo dopiĝas per sufiĉaj malpuraĵoj, [[Motta transiro]] okazas, kaj la izolaĵo fariĝas konduktanto.
 
===Superkonduktantoj===