Pipromento: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Qualia (diskuto | kontribuoj) e roboto aldono de: ca, hsb, zh forigo de: cs |
Narvalo (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 15:
| binomial_authority = [[Carolus Linnaeus|L.]]
}}
La '''pipromento''' (''Mentha × piperita'')
Ĝi botanike apartenas al la [[lamiacoj]], la folioj estas tigetaj, helverdaj, la floroj staras en lil-rosa grapolo. Oni uzas la sekigitan infloreskon kaj la foliojn por bongustigi sukerajĥojn, dolĉaĵojn, trinkaĵojn, salatojn kaj aliajn nutraĵojn. La odor de la pipremonto estas forta, dolĉeta, ĝia gusto estas komence pika, poste malvarm-sentiga.
La pipromento kreskas origine en Eŭropo kaj Azio, disvastiĝis en norda Ameriko, sur boroj de rojoj kaj aliaj malsekja areoj. Oni kultivas ĝin pro ties volatila oleo en Eŭropo, Azio kaj norda Ameriko.
Gravas la subspecioj nigra kaj blanka pipromento por la kultivado. La nigra (angla) pipremonto havas lilan tigon, oni kultivas grandaree en Usono. La blanka pipromento havas verdan tigon, oni taksas ties oleon pli fajna tiel pli valora.
Oni ekstrakta la volatilan oleon de la pipromento per akvovapora distilado, el la supergrundaj partoj de la planto.
Oni uzas ties volatilan oleon en granda kvanto en la dolĉaĵa industrio kaj por produktado de maĉgumoj, dentokremoj kaj medikamentoj. La pura pipromenta oleo estas preskaŭ senkolora, entenas en granda proporcio mentolon kaj mentonon.
La volatila oleo de la japana mento (''Mentha arvensis var. piperascens'') tre diferencas de oleo de la pipromento, sed same entenas grandkvante mentolon.
En la [[kuirarto]] uzatas la folioj de la planto. Pipromento fajnigas ĉefe salatojn, saŭcojn, viandaĵojn, dolĉaĵojn, verdan kaj nigran [[teo|teon]], [[kokteloj|koktelojn]] kaj [[likvoroj|likvorojn]].
| |||