Komponado (muziko): Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 10:
[[Dosiero:Kdf2.jpg|right|300px|thumb|Fugo el „Musikalisches Opfer“ de [[Johann Sebastian Bach|J. S. Bach]] ]]
 
Komponado estas la kreoproceso karakteriza por la „[[klasika muziko]]“. Ĝi signifas la inventadon de muzikverko kaj ĝian fiksadon fare de la [[komponisto]]. La difinoj, kiujn faras komponisto, je tio estas - depende de la [[Muzika parametro|parametroj]] kaj de la aparta verko - malsame ekzaktaj. En klasika-romantissmaromantisma muziko la tonaltoj estas precize difinitaj, la tondaŭroj kaj la el tiuj ĉi rezulta [[ritmo (muziko)|ritmo]] estas rilate al baza tempo ekzakte difinineblajdifineblaj. Per tio oni povas nomi ĉi tiujn kiel primaraj parametroj aŭ kompoziciaj kategorioj. [[Dinamiko (muziko)|Dinamiko]] kaj [[Artikulacio (muziko)|artikulacio]] jeja estas ankaŭ tre diferencigeble dikteblaj, sed ne estas kiel la primaraj parametroj prezenteblaj per ekzaktaj signoj en la notskribo kaj do estas sekundaraj parametroj aŭ kompoziciaj kategorioj. Tiamaniere ekestintajn vakaĵojn devas interpreti la muzikisto. Tio ankaŭ validas por la [[Tempoindiko (muziko)|tempo]], ĉar ne ekzistas ĉirilata absoluta percepto de tempo, kiu interpretas deflankiĝoj de preskribita tempo (ekz per [[Metronomo|batoj po minuto]]) fkatefakte ankaŭ kiel deflankiĝoj de la komponaĵo, se ne ŝanĝiĝas la tempoimpreso („rapida“, „modera“, „malrapida“). De la komponisto krome dependas la elekto de la [[okupado (muziko)|okupado]] kaj [[instrumentigo]]. Kun progresa eldiferencigo de la simfoniaj [[orkestro]]j ĉi tiuj same akiris la karakteron de kompozicia kategorio, je kio tamen plejparte temas pri proceso antaŭmetita (elekto de la okupado) aŭ postmetita (instrumentigo) al la fakta komponado mem.
 
La koncentrado de la muzika kreoproceso sur lla komponisto kaj per tio sur indivuo estas la ecenca karakterizaĵo de la klasika muziko, kiu estis ankaŭ decida por lla historia evoluo. Ĝi estas kondiĉo por la ekde la 19-a jarcento kreskakreskanta adoro de la komponisto kiel „[[genio|geniulo]]“, por la tradiciado de kreskanta aro de „majstraĵoj“ kaj finfine por la pli kaj pli strikta apartigo kaj specialigado de komponisto kaj interpreto.
 
Paradokse ĝuste ĉi tiuj evoluoj sekvigis en la 20-a jarcento malkreskan gravecon de la komponisto kompare kun la interpreto, ĉar tiu lasta povas reiri al la kanonaj verkoj, al kiuj la nuntempa komponisto devas konkurenci. „Klasika muziko“ pli kakaj pli signifis la ŝanĝon de historie tradiciita muziko en aktualaaktualan muzikokazantaĵomuzikokazantaĵon, kies vera subtenanto fariĝis la interpreto. La komponistoj trovis siajn niĉojn nur en la eksperimento (kiu ankaŭ koncernis la pli supre nomitajn karakterizaĵojn de la komponado kaj ilin foje eĉ dubindigis), kiu distingiĝas de la historia materialo, sedpersed per tio ili devis retiriĝi en secialigitajnspecialigitajn koncertserojn kaj festivalojn. Sekve de tio ankaŭ la publiko sin apartigis en auŝkultantoj de „klasika„ kaj „[[Nova Muziko]]“ (vgl. [[Epokoj (muziko)]]). Ĉar la sonregistrado siaflanke ebligas la tradiciadon de „kanono“ el „majstraj interpretaĵoj“, nun la interpretoj troviĝas en situacio komparebla al tiu de la komponistoj, kiu kondukas la tutan „klasikan muzikon“ en stagnacion, pri kiu estas dubinda, ĉu ĝi povus liberiĝi el tiu.
 
== Komponado en [[ĵazo]] kaj [[rokmuziko]] ==