Vall de Boí: Malsamoj inter versioj

[[Dosiero:Meister aus Tahull 001.jpg|thumb|300px|Fresko de Kristo Ĉiopova de Sant Climent de Taüll, aknoskita kiel unu ellael la ĉefaĵoj de la romanika arto.]]

'''Vall de Boí''' (Valo de Boí) estas mallarĝa, krutaflanka [[valo]] kaj malgranda municiparomunicipo en la nordokcidento de [[Katalunio]]. Ĝi kuŝas en la nordorienta angulo de la komarkodistrikto (regioneto''comarca'') [[Alta Ribagorça]], sur la randoj de montaro [[Pireneoj]]. Ĝi estas la plej granda municiparomunicipo de la regiono, kiu ĉefa urbo estas [[Barruera]].

La valo estas plej konata pro siaj naŭ [[romaniko|frue-romanikaj]] [[preĝejo]]j. Temas pri la plej densa koncentriĝejo de romanika arkitekturo en Eŭropo. Ĝi estis nomitanomumita kiel [[Monda Heredaĵo de UNESKO]] la [[30-an de novembro]] [[2000]]. La valo ankaŭ havas la plej altan skiadan feriejon en la Pireneoj, ĉe Boí-Taüll kaj limas kun la [[Nacia_Parko_Aig%C3%BCestortes_i_Estany_de_Sant_Maurici|Naturparko Aigüestortes kaj Estany (lago) Sant Maurici]] kiu kuŝas nordoriente.

La [[maŭroj|maŭra konkero]] ne penetris en la altajn valojn de Pireneoj. La unuaj kristanaj grafejoj en la regiono estis fonditaj en la 9a jarcento. Temis pri mozaiko de malgrandaj grafaj feŭdoj, kies lokajlokajn grafojgrafojn malmulte atentis iliajniliaj nominalajnnominalaj frankajnfrankaj grandsinjorojngrandsinjoroj. La loĝantaro estis plejparte eŭska.

La valo, unue apartenis al grafejo Tolosa, kiu estis aliĝita al la grafejo de Ribagorza. En la 11a jarcento, la valo falis en la manojn de la grafejo [[Pallars]], antaŭ ol esti aneksita de la [[Kronlando de Aragono|aragona reĝlandokronlando]] en la 12a jarcento. Rezulte de ĝiasia strategia pozicio, la valo enhavas multajn kastelojn, sed ili estas plejparte nebone konservitaj.

Kvankam la valo havis relative malaltan loĝantaron en la [[Mezepoko]], grandaj kvantoj de arĝento riĉigis la lokajn eminentulojn por instigi ilin aliĝi al la katalunankataluna kampanjonkampanjo rehavi Barbastron[[Barbastro]]n kaj Zaragozon[[Zaragozo]]n. Granda parto de la riĉeco estis elspezita en la konstruo de multaj preĝejoj inter la 11a kaj la 14a jarcentoj, laŭ la nova arkitektura stilo importita de [[Lombardio]]. La preĝejoj estas karakterizitaj per ellaborita ŝtonverko kaj elegantaj sonorilturoj. Mur-pentraĵoj de la preĝejoj estas konservitaj ĉe la [[Nacia Muzeo de Arto de Katalunio]] en [[Barcelono]] (MNAC).

Multaj el la preĝejoj restis uzataj por religia kulto ekde ili estis konstruitaj kaj konsekritaj en la 11a kaj 12aj jarcentoj. Naŭ preĝejoj estis inkluzivitaj en la MondoMonda Heredaĵo Ejode Unesko: Sant Climent kaj Santa Maria en Taüll, Sant Feliu en Barruera, Sant Joan en Boí, Santa Eulàlia en Erill la Vall, Santa Maria de l'Assumpció de Coll, Santa Maria de Cardet, la Nativitat de la Mare de Déu en Durro, kaj la ermitejo de Sant Quirc apud Durro.

La preĝejo estas sterninta kiel baziliko, kun tri navoj, ĉiu apartigita per arkadaro kaj finante en duonronda [[absido]]. Ĝi retenas sian originalan duoblaĵetitan lignan tegmenton. Sudoriente de la preĝeja korpo staras sesetaĝan sonorilturon, kun arkaĵaj fenestroj en ĉiu etaĝo. La konstruaĵo estas konstruita el granitaj blokoj, kun ornamaj elementoj kaj fenestroj el pumiko. La fasadoj estas ornamita kun frisoj kaj pilastroj.

La preĝejo Santa Maria troviĝas en la vilaĝo Taüll, kaj estis konsekrita la 11-an de Decembro 1123, la tago post la preĝeja konsakro de Sant Climent. Ĝi estis ankaŭ konstruita laŭ tri navoj[[navo]]j, ĉiu finiĝante per absido. La sonorilturo stariĝas el la suda navo. La kvalito de la ŝtonverko de la sonorilturo estas malpli bona ol la preĝeja cetero, kaj ĝi eble estis konstruita antaŭe, kaj la preĝejo aldonita ĉirkaŭ ĝi.

La preĝejo Sant Feliu troviĝas iom norde de Barruera. La vilaĝo kuŝas ĉe strategia punkto kie la valo larĝiĝas kaj estis konektita kun apuda abatejo en la Mezepoko kiu estas nun malaperita. La preĝejo havas ununuran postvivantan navon de la tri originale konstruitaj, kun barela kelo kaj duonronda absido. Ĝi havas kvadratan transepton[[transepto]]n kaj absido sude kaj kvadrata kapelo norde. Simpla, malornamita sonorilturo restas ĉe la sudorienta angulo. Renovigaĵoj estis entreprenitaj en la 16a jarcento, aldoninte du gotajn kapelojn al la ĉefa navo, kaj gotan okcidentan fasadon

Cardet okupis rokan eksterteriĝon ĉe la enirejo al la valo. La preĝejo estas ĉe la orienta rando de la vilaĝo, super kruta deklivo. La preĝejo havas ununuran navon kun absido, kun [[kripto]] malsupre de la absido (postulite pro la falanta tera nivelo). Sakristio estis aldonita al la sudorientan finon de la navo, kaj kapelo estis aldonita al la nordan fasadon. La ekstero retenas trajtojn de la 11a jarcento, kaj de renovigaĵoj en la 12a, 13a, 17a kaj 18a jarcentoj. La interno retenas barokan aspekton de postaj renovigaĵoj.

La urbeto Durro troviĝas je alteco de 1,3861386 metroj, en sud-alfronta montoflanko. La preĝejo havas ununuran longan kaj mallarĝan navon kun barela kelo kaj ardeza tegmento. Ĝi estis konstruita laŭ ununura absido, nun anstataŭita per sakristio. Du kvadrataj kapeloj estas instalitaj en la nordan muron, kaj la sonorilturo altiĝas de la nordorienta angulo kvin etaĝoj. La enirejo estas tranĉita en la suda muro, al kovrita trotuaro. La konstruaĵo estas renovigita kaj etendita ofte ekde ĝi estis konstruita en la 12a jarcento kaj iom el ĝia originala aspekto restas. La interno retenas barokajn trajtojn de postaj renovigaĵoj. La preĝejo estis restaŭrigita en 1983, kaj la sonorilturo en 1994.

=== L'ermitaErmita de Sant Quirc de Durro ===