Artiko: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VolkovBot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: sh:Zglob
Ekpoluris. Ankoraŭ multe farenda
Linio 1:
'''Artiko''' (lat.[[latina lingvo|latine]] ''Articulatioarticulatio'') estas movebla interligo (juntaĵo ĉe osto) de du aŭ pli da objektoj, elementoj, ostoj, ebliganta iliajn movojn. La nociotermino aperasestas uzata ankaŭ kiel [[tekniko|teknika,]] medicina [[medicino|medicina]] esprimo.
 
== Medicino ==
[[Dosiero:Scharniergelenk Ellbogen.jpg|<!-- thumb|leftright|180px|_Scharniergelenk_Kubuta (_Ellbogen_)artiko -->de homo.]]
'''Artiko''' (lat. ''Articulatioarticulatio'') estas interligo, juntaĵo de du aŭ pli ostoj.
 
Ekzistas tri kategorioj de artikoj:
'''Artiko''' (lat. ''Articulatio'') estas interligo, juntaĵo de du aŭ pli ostoj.
* duonmoveblaj (amfiartroj aŭ simfizoj)
* nemoveblaj (sinartroj)
* moveblaj aŭ veraj (diartroj), kiu havas ses specojn depende de ilia formo: glitaj, globaj, kondilaj, selaj, ĉarniraj, pivotaj.
 
ekzistas 3 kategorioj de===Neveraj artikoj:===
*duonmoveblaj (amfiartroj aŭ simfizoj)
*nemoveblaj (sinartroj)
*moveblaj aŭ veraj (diartroj), kiu havas ses specojn depende de ilia formo: glitaj, globaj, kondilaj, selaj, ĉarniraj, pivotaj.
 
En la [[anatomio]] oni distingas inter veraj kaj neveraj artikoj. Al la neveraj artikoj apartenas:
===neveraj artikoj===
 
En la anatomio oni distingas inter veraj kaj neveraj artikoj. Al la neveraj artikoj apartenas:
* [[kartilago|kartilagaj]] ostokunligoj (''Articulationes cartilagineae'')
**[[sinkondrozo]]: ligo tra hialina kartilago, ekz. ĉe [[sternumo]]
**[[simfizo]]: ligo tra fibrokartilago, ekz.ekzemple [[intervertebra disko]]
*[[konektiva histo|konektiv-hista]] ostointerligoj (''Articulationes fibrosae'')
** [[suturo]] ekz.ekzemple inter [[kranio]]-ostoj
** [[sindesmozo]] ekz.ekzemple inter [[radiuso (anatomio)|radiuso]] kaj [[ulno]]
** [[gomfozo]] (dentoalveola artiko) ekz.ekzemple [[dento]]j en dentokavo
 
===verajVeraj artikoj===
Ĉe la veraj artikoj troviĝas inter la ostofinoj fendo, la '''artika fendo'''. La artikaj surfacoj estas kovritaj per [[kartilago|artika kartilago]]. Ĉirkaŭ la artiko troviĝas '''artika kapsulo''', kiu konsistas el
* ekstera ''Membrana fibrosa'' (fibreca membrano, (stratumo); streĉa [[konektiva histo]])
Linio 28:
La fortaj fibraj membranoj (Membrana fibrosa) formas la '''artikan''' aŭ '''kapsulan ligamenton'''. La artika kapsulo formas fermitan kavernon, la '''artikan kavernon'''. Ĝi estas plenigita per viskoza likvo, la '''[[sinovio]]''' ("artika ŝmiraĵo"), kiu estas produkto de la sinovia membrano de la artika kapsulo.
 
====artikajArtikaj formoj====
PostLaŭ la formo de la artika surfaco, oni distingas la verajn artikojn jene:
* '''[[ĉarniro|ĉarnira]] artiko''' (''Ginglymus''): Ĝi havas nur unu movakso tiel ĝi povas sin nur fleksi kaj malfleksi: ekzemple kubuta kaj genua artiko.
* '''seloartiko''' (''Articulatio sellaris''): ekz. dikfingra bazartiko, manartiko; ĝi povas sin movi en du direktoj
Linio 39:
== Tekniko ==
 
En [[tekniko]], '''artiko''' estas sistemo, kiu interligas du pecojn (ekz.ekzemple stangojn[[stango]]jn aŭ ŝaftojn) per akso, ebligante rilatan movon ĉirkaŭ tiu akso. Tipoj povas esti forka, artiko, globartiko, universala[[kardana artiko]] ktp.
 
[[Kategorio:Skeleta sistemo]]
Linio 45:
Dosiero:Gelenke Zeichnung01.jpg|<!-- thumb|left|180px|'''Artikoj''':<br>'''1'''-(pilko, globo, sfero, bulo, balo) & (aksingo, kontakt(o)skatolo, kontaktskatolo); '''2'''-elipsoido; '''3'''-(seli, selo); '''4'''-(ĉarniro, artiko); '''5'''-pivoti; -->
Dosiero:Knees x-ray.jpg|<!-- thumb|left|180px|_Kelio_ artiko -->
Dosiero:Scharniergelenk Ellbogen.jpg|<!-- thumb|left|180px|_Scharniergelenk_ (_Ellbogen_) -->
Dosiero:L-geradfüehrung.png|<!-- thumb|left|180px|_Schubgelenk_ -->
</gallery>
<br clear=all>
 
== Vidu ankaŭ jenon: ==
 
* [[Artrito]]