Universitato de Karolo: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
JAnDbot (diskuto | kontribuoj) e roboto aldono de: id:Universitas Charles di Praha |
+ infoj |
||
Linio 1:
''Noto: En ekstervikipedia literaturo eblas renkontiĝi kun nomo por tiu ĉi universitato kiel Karola universitato aŭ aliaj nomoj kiel Karla universitato aŭ aliaj. Bonvolu eviti ilin, ĉar tio estas malĝustaj nomoj. La universitato estas ies (ĝi portas ies nomon, nomon de iu), ne kia (ian kvaliton).''▼
[[Dosiero:Charles IV. 2003-12-24.jpg|thumb|Monumento al la fondinto de la universitato, Imperiestro Karolo la 4-a]]▼
[[Dosiero:Hopfner Promotionsurkunde.jpg|thumb|Doktoriga dokumento de Friedrich Hopfner de 1905 (en la latina)]]▼
'''Universitato de Karolo''', [[latina|latine]] ''Universitas Carolina'', estis fondita en [[Prago]] en la jaro [[1348]] de la [[Listo de Imperiestroj de la Sankta Romia Imperio|Sankta Romi-Germana Imperiestro]] kaj Reĝo de [[Bohemio]] [[Karolo la 4-a]] (nomata "de Luksemburgio" aŭ "de Bohemio"). Ĝi estas la plej aĝa universitato de [[Mez-Eŭropo]].
==Historio==
Dum la epoko de la fondo de l'universitato, Prago ekfloris kiel ĉefurbo de la Sankta Romi-Germana Imperio. La universitato fondita de Karolo en sia funkcio kiel reĝo de Bohemio en la posta jaro per la diplomo de [[Eisenach]] de 1349 fariĝis "imperia universitato" kaj restis la plej grava de la mezepoka imperio ĝis la skismo komence de la 15-a jarcento. Laŭ la modelo de la (pli malnova) universitato de Parizo ĝi instruis en la klasikaj fakultatoj filozofia, jura, medicina kaj teologia.
===''Nationes'' ("nacioj")===
En [[1654]] kunigita kun jezuita akademio (kiu estis fondita en [[1562]]) kaj nomita Universitato de Karolo-Ferdinando. Tiun en [[1882]] oni dividis je partoj ĉeĥa kaj germana. En [[1920]] estis renovigita la nomo Universitato de Karolo.▼
Komence ĝi estis dividita inter kvar t.n. "nacioj" (''nationes'') laŭ la proksimumaj devenaj teritorioj aŭ regnoj de la - nur viraj - studentoj, nome laŭ la "bohemia", "pola", "bavara" kaj "saksa". Ĉiu studento el la Reĝlando Bohemio, ĉu german- aŭ ĉeĥ-lingva, aŭtomate apartenis al la "bohemia nacio". Al la "pola nacio" apartenis ĉiuj studentoj el la eŭropa nordoriento, egale ĉu ili estis civitanoj de la mezepoka pola regno aŭ ne (do ekzemple ankaŭ rusoj), al la "saksa" ĉiuj studentoj el altgermana kaj malaltgermana Nordeŭropo (ekzemple do ankaŭ tiuj el nuntempa [[Nederlando]]) kaj el [[Skandinavio]], al la "bavara" ĉiuj el suda Germanio, hodiaŭa Svislando kaj Italio.
En la aŭtonome administrita universitato, ĉiu "nacio" havis po unu voĉo. La ne-bohemaj nacioj kutime voĉdonis kontraŭ la bohema 3:1. La streĉoj inter la "nacioj" fortiĝis, kiam la bohema subtenis la eklezian reform-movadon de [[Jan Hus]], dum la aliaj daŭre restis ĉe [[katolikismo]]. La Karola Universitato estis centro de la husana movado. La bohemaj studentoj atingis, ke la filo de imperiestro Karolo, reĝo [[Venceslao la 4-a]] de Bohemio, per la [[Dekreto]] de ''[[Kutná Hora]]'' (''Kuttenberg'') la [[18-a de januaro|18-an de januaro]] [[1409]] decidis, ke la bohema nacio havos tri voĉojn kaj la aliaj kune unu voĉon. En majo 1409 ĉ. 1000 profesoroj kaj studentoj proteste forlasis Pragon kaj fondis novan universitaton en [[Lepsiko]]. Tiu elmigro kaj la fakto, ke la restintaj bohemoj en 1417 decidis, ke la praga universitato oficiale estus husana, izoligis ĝin de la aliaj (tiuepoke nur katolikaj) universitatoj de Eŭropo. Eĉ katolikaj bohemoj studis ne plu en Prago, sed en eksterlando. Kiel konsekvenco la antaŭa graveco de la Karola universitato perdiĝis.
==Universitato de Karolo-Ferdinando==
▲Dosiero:Seal of Charles University of Prague.png|Sigelo de la Karla Universitato
▲En [[1654]] ĝi estis kunigita kun jezuita akademio
▲Dosiero:Hopfner Promotionsurkunde.jpg|Doktoriga dokumento de Friedrich Hopfner
▲Dosiero:Charles IV. 2003-12-24.jpg|Monumento al la fondinto de la universitato, Imperiestro Karolo la 4-a
==Lingva noto==
▲
[[Kategorio:Universitatoj de Ĉeĥio|Prago]]
| |||