Eleonora de Akvitanio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
TXiKiBoT (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: nrm:Léionore d'Aqùitanne
gramatiko kaj leksiko
Linio 16:
Ŝi havis tre viglan, entrepreneman karakteron, ampleksan edukon, amis muzikon, arton, literaturon kaj potencon.
 
Ŝiaj gepatroj estis [[Vilhelmo la 10-a (Akvitanio)]] (1099-11371099–1137) kaj Aenòr de [[Chateleràud]] (1105-11301105–1130), filino de [[Aimeric la 1-a]], [[vicduko de Chateleràud]] (aŭ Châtellerault). Ŝia naskiĝdato ne estas certa, oni supozas la jaron [[1122]].
 
==Unua Edziĝoedziĝo==
Ŝia sola frato mortis infanaĝe. Do post la patro de la patro ŝi - 15-jara - heredis la duklandon [[Akvitanio]] kaj samjare edziniĝis kun [[Ludoviko la 7-a (Francio)|Ludoviko de Francio]].
 
[[ImageDosiero:Eleonoraquitania.gif|thumb|left|Eleonora de Akvitanio kun sia unua edzo, reĝo [[Ludoviko la 7-a (Francio)|Ludoviko la Juna]] de Francio]]
 
Tiu filo de reĝo [[Ludoviko la 6-a (Francio)|Ludoviko la 6-a]] kiel dua filo estis edukita en la monaĥejo [[Dipatrino de Parizo]]; nur post la frua morto de sia frato Filipo (1116–1131) li iĝis [[kronprinco]] kaj devis forlasi la monaĥejon. Dum sia tuta vivo li restis spirite ligita al la monaĥa vivo kaj havis monaĥan konsiliston: AbatoAbaton Suger. Li estis kronita reĝo de Francio kiel [[Ludoviko la 7-a (Francio)|Ludoviko la 7-a]], lia kromnomo estas "la Juna".
 
Ĉe la reĝa korto la juna edzino instigis viglan vivon de arto kaj belarto - kompreneble kontraŭ la intenco de sia edzo. Oni imputas al Eleonora multajn amoradojn.
 
En sia geedzeco kun Ludoviko la Juna Eleonora naskis ''nur'' du filinojn ([[Maria (Grafino de Champagne)]] [[1145]] kaj Alice (Alix) [[1150]]). Pro tio kaj pro la ĝeno per la artama kaj memstarema karaktero de Eleonora Ludoviko fine postulis nuligon de la geedzeco. Eleonora estis 30-jara, kiam la geedzeco estis oficiale nuligita de la [[Koncilio de Beaugency]] la {{daton|21|marto|1152}}, la oficiala kaŭzo estis ''"tro proksima parenceco"'' inter la geedzoj. Supozeble ankaŭ por Eleonora la nuligo estis bonvena, oni atribuas al ŝi la eldiron: "Mi edziniĝis kun monaĥo, ne kun viro."
Linio 31:
 
==Dua Edziĝo==
Nur du monatojn poste, la {{daton|18|majo|1152}}, ŝi denove edziniĝasedziniĝis. La dua edzo estis [[Henriko la 2-a (Anglio)|Henriko Plantagenet]] (1133 - 1189), grafo de [[Anĵuo]] kaj duko de [[Normandio]]. Li estis pranepo de [[Vilhelmo la 1-a (Anglio)|Vilhelmo la Konkerinto]], kiu du jarojn poste fariĝos [[Listo de britaj reĝoj|reĝo de Anglio]]. Por Henriko la geedziĝo estis tre avantaĝa: li akiris imperion, kiu enhavis multe da Francio. Sed aparte Akvitanio rezistis lin, kaj liaj klopodoj akirisakiri [[Tuluzo]]n (parto de la heredo de la patro de Eleonora) malsukcesis.
 
La rilatoj de Eleonora kaj Henriko estis tikla. Ŝi fieris kaj deziris iom da sendependo. Li ofte ĝuis amaferojn kun aliaj virinoj. Fine en 1167 ŝajnas, ke ili separiĝis: Eleonora translokiĝis de Anglio al siaj landoj en Francio, kaj, eskortata de Henriko mem kaj lia armeo, iris al [[Poitiers]], kie ŝi havis kortegon. Henriko lasisigis grafon Patrick gardi ŝin. Post kiam Patrick mortis dum bataleto, Eleonora preskaŭ sendepende ekregis Akvitanion. Ŝi elaĉetis la junan nevon de Patrick [[Vilhelmo Marshal (1-a grafo de Pembroke)|Vilhelmon Marshal]], kiu kaptiĝis dum la bataleto.
 
Ĉe Poitiers Eleonora kultivis la kulton de [[fin'amor]], kaj [[trobadoro]]j ĉeestis ŝian kortegon. Ŝi estis patronino de [[Wace]], [[Chrétien de Troyes]] kaj aliaj verkistoj. Pri ŝiaj registaraj decidoj oni scias malmulte: ŝajnas ke kaj Henriko kaj la eklezio forviŝis la oficialajn registrojn.
 
==Malliberulino==
En marto 1173 [[Henriko la Juna Reĝo]], subtenata de Eleonora, ribelis kontraŭ HenrikonHenriko la 2-ana. Ŝi instigis la nobelojn de siajnsiaj sudfrancaj landoj partopreni la ribelon. Survojaĝe al [[Parizo]] ŝi estis kaptatakaptita kaj sendatasendita al sia edzo, kiu sekrete detenis ŝin. La 8-an de julio 1174 li velis kun Eleonora al Anglio. Tuj post ilia alteriĝo, li sendis ŝin al la kastelo de [[Winchester]]. Dum la sekvaj dek ses jaroj ŝi malliberiĝismalliberis en diversaj lokoj, plejparte en Anglio, kvankam, por plifortigi sian pretendon al pluraj bienoj en [[Normandio]], en 1183 Henriko mallonge alvenigis ŝin al Normandio.
 
==Vidvino==
Tuj post la morto de Henriko (1189), [[Rikardo la 1-a (Anglio)|Rikardo la 1-a]] sendis Vilhelmon Marshal liberigi Eleonoran, sed kiam li alvenis, li trovis ke ŝiaj gardistoj jam liberigis ŝin. Ŝi servis kiel regento de Rikardo en Anglio, kaj ŝia subskribo estis "Eleonora, per la graco de Dio reĝino de Anglio". Kiam, revene de [[krucmilito]], Rikardo kaptiĝis, Eleonora mem iris al Germanio por aranĝi lian liberiĝon.
 
Eleonora postvivis Rikardon. En 1199, kiel parto de pacakordo inter [[Filipo la 2-a (Francio)]] kaj [[Johano (Anglio)]], estis decidatedecidite, ke [[Ludoviko la 8-a (Francio)|Ludoviko]], la heredonto de Filipo, edziĝos al unu el la nepinoj de Johano kiuj estis princinoj de [[Kastilio]]. Johano sendis la sepdeksepjaran Eleonoran selektielekti la princinon. Proksime al Poitiers, ŝi estis kaptatakaptita de [[Hugo la 9-a (Lusignan)]]. Por gajni sian liberiĝon ŝi devis cedi bienojn al Hugo. En januaro 1200 ŝi fine alvenis al la kastilia kortego. Tie ŝi selektiselektis [[Blanka de Kastilio|Blankan]]. En marto ŝi kaj Blanka ekvojaĝis al Francio. Ekde [[Bordeaux]] la fama kapitano [[Mercadier]] eskortis ŝin, sed estis mortigatamortigita de rivalo. Eleonora kaj Blanka malrapide iris al la valo de [[Luaro]], kie ŝi konfidis Blankan al la ĉefepiskopo de Bourdeaux. Ŝi mem pluiris al Fontevraud, kie ŝi restis malsanemalsana kaj estis vizitatovizitata de Reĝo Johano.
 
[[Dosiero:Gisant alienor d aquitaine et henri2.jpg|thumb|right|250px|Efigio de Eleonora kaj Henriko la 2-a ĉe Abatejo Fontevraud]]