|
[[Image:Dauphin Arms.svg|thumb|200px|Blazono de Dofineo]]
'''Dofineo''', aŭ '''Daŭfinato''' ([[arpitana|arpitane]]: ''Darfená''/''Dôfenâ'', [[okcitana|okcitane]]: ''Daufinat'' [[franca|france]]: ''Dauphiné'') estas regiono de [[Francio]], kies norda parto estas en [[Arpitanio]] kaj suda parto en [[Okcitanio]], oriente de la rivero [[Rodano]], sude de [[Savoio]] kaj norde de [[Provencio]], kiu etendiĝas ĝis la limo al [[Italio]]. ▼[[Image:Dauphiné.JPG|thumb|200px|Situo de Dofineo]]
▲'''Dofineo''', aŭ '''Daŭfinato''' ([[arpitana|arpitane]]: ''Darfená''/''Dôfenâ'', [[okcitana|okcitane]]: ''Daufinat'' [[franca|france]]: ''Dauphiné'') estas regionohistoria deprovinco [[Francio]] , kieskoresponda nordaal partola estashodiaŭaj enfrancaj [[Arpitanio]] kaj suda parto endepartementoj [[ Okcitaniodepartemento]] , oriente de la rivero [[ RodanoIsère]], sude de [[ SavoioDrôme]] kaj norde de [[Provencio]], kiu etendiĝas ĝis la limo al [[ ItalioHautes-Alpes]].
La norda parto de Dofineo situas en [[Arpitanio]] kaj suda en [[Okcitanio]], oriente de la rivero [[Rodano]], sude de [[Savojo]] kaj norde de [[Provenco]], kiu etendiĝas ĝis la limo al [[Italio]].
Konataj pejzaĝoj estas la [[Dauphiné-Alpoj]], [[Pelvoux]], kiun limigas la valoj de [[Romanche]], [[Durance]] kaj [[Drac]], kaj ties antaŭalpoj kun la regionaj naturparkoj [[Vercors]] kaj Grande [[Chartreuse]]. Ilin vizitas multaj turistoj. La Pelvoux montomasivo famas pro ĝiaj montegoj kaj la nacia naturparko Parc National des Écrins. Sude de grenoble troviĝas du nekonataj kvankam belaj valoj : Matheysine (ĉefurbeto La Mure) kaj [[Trièves]] (ĉefurbeto Mens).<!-- während die flachere Niederdauphiné (Bas-Dauphiné) südöstlich von [[Lyon]] stärker landwirtschaftlich genutzt wird.--> ▼
▲Konataj pejzaĝoj estas la [[ Dauphiné-Dofineaj Alpoj]], [[Pelvoux]], kiun limigas la valoj de riveroj ''[[Romanche]] '', ''[[Durance]] '' kaj ''[[ Drako (rivero)|Drac]] '', kaj ties antaŭalpoj kun la regionaj naturparkoj ''[[Vercors]] '' kaj ''Grande [[Chartreuse]] ''. Ilin vizitas multaj turistoj. La ''Pelvoux ''-montomasivo famas pro ĝiaj montegoj kaj la nacia naturparko ''Parc National des Écrins ''. Sude de grenoble[[Grenoble]] troviĝas du nekonataj kvankam belaj valoj : ''Matheysine '' (ĉefurbeto [[La Mure ]]) kaj ''[[Trièves]] '' (ĉefurbeto [[Mens ]]). <!-- währendLa diemalpli flacheremontara Niederdauphinéparto ''Malsupra Dofineo'' ( ''Bas-Dauphiné '') , südöstlichproksime vonal [[Lyon]]rivero stärkerRodano, landwirtschaftlichestas genutztvaste wirduzata por agrikulturo. -->
Konata urbo kaj historia ĉefurbo de Dauphiné estas [[Grenoble]].
<!--
Die Dauphiné geht zurück auf einen eigenständigen Feudalstaat aus dem 11. Jahrhundert. Ihr Name geht auf den Titel [[Dauphin]] (Kronprinz) zurück. 1349 kehrt der letzte Dauphin Humbert II , Gründer der Universität von Grenoble, von einem [[Kreuzzug]], der seine finanziellen Mittel überfordert hatte, ohne nennenswerte Beute zurück, verkauft die Dauphiné an die französische Krone, dankt ab und nimmt die weiße Kutte der [[Dominikaner]]. Der König von Frankreich, Philippe VI aus dem Hause der [[Valois]], bestimmt die Dauphiné zur Ausstattung des Thronfolgers. Ein Jahrhundert später wird die Dauphiné zur Krondomäne.
==Historio==
Die Dauphiné ist eine der Wiegen der [[Französische Revolution|französischen Revolution]]. Schon 1763 beginnt sie, sich gegen die königlichen Steuern aufzulehnen und ihre regionalen Freiheitsrechte zu schützen. 1788 verteidigen die Bewohner von Grenoble ihr Parlament erfolgreich mit Barrikaden und von den Dächern herab gegen königliche Truppen, die den Beschluss des Königs Ludwig XVI. durchsetzen wollen, alle souveränen Höfe des Königreichs zu schließen. Bis 1791 noch hält sich diese glorreiche Versammlung, dann wird sie endgültig und ohne Widerstand durch die Revolution aufgelöst. In diesem Jahr wird die Dauphiné in drei Verwaltungsbezirke aufgeteilt: [[Isère]], [[Drôme]] und [[Hautes-Alpes]].
De la 11-a ĝis la 14-a jarcento Dofineo estis memstara [[Feŭdismo|feŭda ŝtato]], en kiu unuiĝis [[franca|franc-]] kaj [[okcitana|okcitanparolantaj]] teritorioj, kiuj antaŭe apartenis al la [[burgundoj|reĝejo de burgundoj]], poste al la [[Franka Imperio]] kaj fine al la [[Sankta Romia Imperio]]. La lasta reganto de Dofineo, Humberto la 2-a, restis sen gefiloj kaj en 1349 vendis la landon al la franca reĝo [[Karlo la 5-a (Francio)|Karlo la 5-a]].
-->
<!--
La blazona simbolo estis kaj restis [[delfeno]]. En la vorto ''delfeno'' originas la nomo [[Dofineo]]. Kiam Dofineo fariĝis kerna parto de la franca regno kaj laŭstatuta [[apanaĝo]] por la franca [[kronprinco|tronheredonto]], ankaŭ tiu, la estonta reĝo, ricevis la titolon "Dauphin", do ''delfeno''.
Im Zweiten Weltkrieg macht der deutsche Vormarsch halt an der [[Isère]], und die Dauphiné wird wie auch Savoyen eine der wichtigsten Bastionen der [[Résistance]]. Sie unterhält Lager im unzugänglichen Massiv von [[Vercors (Gebirge)|Vercors]] und unternimmt Angriffe auf die faschistischen Truppen. Nach der Invasion der Alliierten in der [[Normandie]] organisieren sich Freiwillige zu [[Paramilitär|paramilitärischen]] Verbänden, die von den Alliierten aus der Luft mit Material und Waffen versorgt werden. Zwei reguläre deutsche Gebirgsdivisionen schließen die Widerstandsgruppen ein und treiben sie nach harten Kämpfen auseinander.
-->
Dofineo ludis gravan rolon por la [[Franca revolucio]]: jam en 1763 Dofineo ribelis kontraŭ la reĝaj impostoj, kaj en 1788 la Grenoblanoj defendis sian parlamenton kontraŭ reĝaj trupoj senditaj por dissolvi ĝin.
<!--
Henry Beyle, bekannt unter seinem Pseudonym [[Stendhal]] ist wohl eine der berühmtesten Persönlichkeiten aus der Dauphiné. In seinem Roman "Das Leben des Henry Brulard" beschreibt er seine Kindheit und Jugend in Grenoble.
Dum la Dua Mondmilito germanaj trupoj okupis grandan parton de Francio, tamen en [[Savojo]] kaj Dofineo [[Résistance]] sukcesis teni sian pozicion, aparte en la malfacile enirebla [[Vercors (montomasivo)|Vercors-montaro]].
==Famaj personoj==
Henry Beyle, konata per la pseŭdonimo [[Stendhal]]
Ein weiterer bekannter Mann stammt aus der Dauphiné: [[Pierre du Terrail, la [[Chevalier de Bayard]], derkonata kiel "Ritterkavaliro ohnesen Furchttimo undkaj Tadelmanko", derkuraĝa inbatalanto denen italienischenla Kriegenmilitoj deskontraŭ 15.Italio Jahrhundertsen wegenla seiner15-a vorbildlichen Tapferkeit bekannt wurdejarcento.-->
[[Kategorio:Arpitanio]]
| 