Gamo-radia ekbrilo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
DragonBot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: ca, cs, da, de, el, en, es, fi, fr, he, hu, id, it, ja, lt, nl, nn, no, pl, pt, scn, sk, sv, tr, vi, zh
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:Gamma ray burst.jpg|thumb|350px|Desegnaĵo de peza [[stelo]] kolapsanta al [[nigra truo]]. Energio liberiĝas kiel ĵetaĵoj laŭ la rotacia akso formante gamo-radian krevon.]]
 
'''Gamo-radia krevo''' estas speco de la plej [[lumeco|hela]] [[elektromagnetismo|elektromagnetaj]] eventoj okazanta en la [[universo]] post la [[Praeksplodo]]. Ili estas brilaĵoj de [[gama-radiado|gamaj radioj]] emananta de (kvazaŭe, ŝajne) hazardaj lokoj en profunda spaco je hazardahazardaj tempoj. La daŭro de gamo-radio krevo estas tipe kelkaj sekundoj, sed ĝi povas esti inter kelkaj milisekundoj kaj kelkaj minutoj, kaj la komenca krevo estas kutime sekvita per pli longa posta radiado je pli longaj ondolongoj ([[ikso-radioj]], [[ultraviola radiado|ultraviolkolora]], [[videbla spektro|optika]], [[infraruĝa radiado|transruĝa]], kaj [[radiofonio|radio]]). Gamo-radiaj krevoj estas detektita per orbitantaj satelitoj proksimume du aŭ tri foje dum semajno.
 
Plej parto de observitaj krevoj ŝajnas esti preskaŭ paralelaj eligoj kaŭzitaj per kolapso de la kerno de rapide turnanta, tre peza [[stelo]] en [[nigra truo|nigran truon]]. Subklaso de krevoj (la "mallonga" krevas) ŝajne devenas de malsama procezo, laŭ la kondukante teorio ill estas kuniĝoj de [[neŭtrona stelo|neŭtronaj steloj]] orbitanta en [[duuma stelo|duuma]] sistemo. Ĉiuj observitaj krevoj devenas de ekstere de la [[Lakta voja galaksio]], kvankam parenca klaso de fenomenoj, [[mola gama relajso|molaj gamaj relajsaj]] ekbriloj, estas asociitaj kun galaksiaj [[magneta stelo|magnetaj steloj]]. La fontoj de plej parto krevoj havi estas je kelkaj 10<sup>9</sup> da [[luma jaro|lumaj jaroj]] for.
Linio 142:
== Vidu ankaŭ ==
 
* [[Gamo-radiado]]
* [[Gamo-radia astronomio]]
* [[Stela evoluo]]