Malojopasejo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
strato --> vojo
Linio 7:
|Lando=[[Svislando]]
|Montaro=[[Alpoj]]
|Riversistemoj=[[Orlegna]]→[[Mera]]→[[Adda]]→[[Pado]] -, [[Inn]]
|Lokoj=[[Silvaplano]] -, [[Chiavenna]]
|Infrastrukturo=[[stratovojo]], [[poŝtaŭto]]
}}
'''Malojopasejo''' ([[itala lingvo|itale]]: '''Passo del Maloggia'''; [[romanĉa lingvo|romanĉe]]: '''Malögia'''; [[germana lingvo|germane]]: '''Malojapass''') estas [[montpasejo]] inter la [[Svislando|svisa]] [[Kantono Grizono]] kaj la [[Italio|itala]] [[Provinco Sondrio]]. Ĝi estas [[akvodislimo]] inter [[Mediteraneo]] kaj [[Nigra Maro]].
 
==Malojo en ciferoj==
La pasejkulmino situas sur alteco de 1815 m [[s.m.]]. La ramplo nordorienta estas praktike ebena, ĝia averaĝa grimpo do 0, dum la averaĝa grimpo de la sukokcidenta ramplo estas 4,6 % kaj ĝia maksimuma deklivo 9 %. De Silvaplana ĝis la pasejkulmino la distanco estas 10,9 km kaj de la pasejkulmino ĝis Chiavenna 32,2 km. La tuta pasejo do havas longecon de 43,1 km.
 
==La vojo de nororientonordoriento al sudokcidento==
La pasejstratopasejvojo komenciĝas en [[Silvaplano]] kvin kilometrojn sudokcidento de [[Sankta Maŭrico]] en [[Engadino]] sur alteco de 1815 m [[s.m.]]. La stratovojo sekvas la riveron [[Inn]] apudje gixaĝia norda bordo, tiam la [[Lago de Silvaplano|Lagon de Silvaplano]] kaj la [[Lago de Sils|Lagon de Sils]], kiujn Inn trafluas kaj inter kiuj situas la komunumo [[Sils Maria]].
 
Finfine la stratovojo atingas la pasejkulminon, sur kiu situas la vilaĝo [[Malojo (Stampa)|Malojo]], kiu apartenas al la komunumo Stampa. La vojo inter Silvaplana kaj la pasejkulmino estas praktike ebena, ĉar Silvaplana kaj Malojo situas praktikekvazaŭ sur la sama alteco. Norde de la pasejkulmino situas unu el la fontoj de Inn. Sude de la pasejkulmino situas la [[Forno-Glaĉero]], kiu estas la fonto de la rivero Orlegna.
 
La stratovojo post la pasejkulmino malsuprengrimpas en multaj kurbojkurbiĝoj tra la vilaĝoj [[Casaccia]], [[Vicosoprano]] kaj [[Stampa]]. En [[Soglio]] la stratonvojo pasas la landlimon al [[Italio]] por atingi sian finpunkton en la itala urbeto [[Chiavenna]] sur alteco de 333 m [[s.m.]].
 
==Historio==
La unua dokumenta mencio de la Malojopasejo datasdatiĝas el la jaro [[1244]] kiel ''Malongum''. Estas dokumentitadokumentite en la [[2-a jarcento]] post Kristo, ke jam en la [[Romio|romia epoko]] oni utiligis la vojon transtra Malojopasejo. Pri ĉarramplo kun 30-%-a deklivo trovita en la jaro [[1972]] en Malojo la esploristoj disputas, ĉu ĝi datasdatiĝas el romia aŭ antaŭromia tempo. Dum almenaŭ dumiljarojdumil jaroj la Malojopasejoj estis unu el la ĉefaj alppasejoj kaj vojoj de [[Milano]] al la [[Engadino]] kaj poste transtra [[Juliopasejo]] al [[Koiro]] aŭ tra la Innvalo al [[Tirolo]]. En la jaro [[1648]] estas dokumentita gastejo kun vartransŝarĝejo sur la Malojopasejkulmino. En la jaro [[1828]] estis malfermita la veturebla stratovojo de [[Chiavenna]] al [[Silvaplano]]. Ek de [[1846]] cirkulis [[poŝtkaleŝo|poŝtkaleŝoj]] transtra la pasejo. La malfermo de la [[Retia Fervojo|Berninafervojo]] en la jaro [[1910]] kaŭzis grandan malkreskon de la vartransporto transtra Malojopasejo. En la jaro [[1919]] estis malfermita la [[poŝtaŭto|poŝtaŭtolinio]] transtra la pasejo.
 
==Eksteraj ligiloj==