Mar-okulo (lago): Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
kor kaj aldono inf |
||
Linio 8:
|Titolo_de_profundmezuro =
|Situo = En [[Vihorlataj montoj]]
|Koordinatoj = {{koordinatoj gms|48|54|56|N|22|11|54|E}}
|Speco = tektonika
|Enenfluo = 6 sennomaj rojoj
|Elfluo = [[Okna]]
|Areo_de_baseno =
|Landoj_de_baseno =
|Longo = 775 m
|Larĝo = 312 m
Linio 27:
}}
[[Dosiero:World Heritage Logo.png|left|100px]]
'''Morské oko''' (eo:'''Mara okulo'''), en estinteco nomata ankaŭ ''Granda vihorata lago'' estas la plej granda [[lago]] de [[montaro]] [[Vihorlataj montoj]].
La lago ekestis en la periodo de finiĝo de vulkana aktiveco en Vihorlato. Grandega ŝovaĝo de orienta deklivo de [[monto]] [[Motrogon]] kaj [[Jedlinka]] baris la [[valo]]n de [[rojo]] Okna kaj malantaŭ de barilo – bariero kreiĝis natura lago. La lago estas escepta per sia ekesto, situo, fizika- ĥemia kaj biologia reĝimo. Ĝi kuŝas en valo sub la monto [[Snina ŝtono (monto) |Snina ŝtono]] en katastro [[Remetské Hámre]] sur supermara alteco kaj akiras profundecon ĝis 25,1 m. Hodiaŭa aspekto de lago ekzistas de [[1980-aj jaroj]], kiam lago estis pligrandigita per artefarita 5 m alta baraĵo sur natura baraĵo. Tiel la lago akiris hodiaŭan areon 13,8 ha. Maksimuma longeco de lago estas 775m kaj larĝeco 312m.
Linio 32 ⟶ 33:
== Priskribo de la lago ==
En la lago enbuŝas 6 ĉiamaj fontoj kaj kelkaj periodaj. Superfluan akvon prenas rojo Okno. Lagbordo estas tre bunta. Ĝia okcidenta kaj norda parto havas mildan deklivon kaj estas kovrita per fajna [[sablo]]. Orienta bordo estas kruta kaj ŝtonoza. Pli profundaj partoj de la lago estas kovritaj per dika tavolo de ŝlimo. Ĉe proksimeco de alfluoj amasiĝas malnovaj folioj, de kiu tutjare liberiĝas [[metano]].
== Protektado de naturo==
Mara okulo estas granda specialaĵo de slovaka naturo. Por preservado de naturaj valoroj kaj belecoj estis deklarita la lago kun ĝiaj ĉirkaŭaj [[arbaro]]j en jaro [[1984]] kiel ŝtata [[naturrezervejo]], estante nacia naturrezervejo kun areo 108,48 ha - [[Morské oko (naturrezervejo)|Morské oko]].
Ĝi apartenas al [[Landprotektita areo Vihorlat]]. Fagaj praarbaroj de ĉi rezervejo ankaŭ apartenas al protektita areo [[Vihorlat (monda heredaĵo)|Vihorlat]], kiu estis deklarita per UNESCO, kiel [[monda natura heretaĝo]] de homaro kune kun aliaj 9 slovakaj kaj ukrainiaj fagaj praarbaroj sub la komuna nomo de ensemblo - [[Karpataj fagaj praarbaroj]]. Ĉi areo enhavas supraj partoj de ĉefa montoĉeno de la montaro iranta de '''Vihorlat''' (okcidente), [[Snina ŝtono (monto)|Snina ŝtono]], [[Nežiabec]] ĝis [[Fetkuv]] (oriente) kaj kun arbaroj en la [[valo]] ĉirkaŭ '''Mara okulo'''.
== Riskoj ==
Konstruado de arbaraj vojoj, ekspluatado de „tromaljunaj“ arbaroj per nudelhakadaj metodoj prezentas grandan danĝeron por la lago. Pro ĉi kialoj [[erozio]] de deklivoj pligrandiĝas kaj amasiĝo de [[akvo]] de vojoj kauzas pligrandiĝo de transporto de [[grundo]] kaj [[ŝlimo]] en la lago. Krom la grundo en la lago estas transportita ankaŭ organika materialo ([[folio]]j, branĉoj, [[ŝelo]] ktp.), kiu post la [[sedimento |sedimentado]] en la lago malkomponiĝas kaj pro tio la akvo malriciĝas de solvata [[oksigeno]]. Pro tio [[biodiverseco]] en lago ŝanĝiĝas kaj malkreskas.
==Aliro==
La markita blua piedvojo [[Dosiero:Szlak niebieski.svg]] de vilaĝo [[Remetské Hámre]] iras al la lago. De nordo iras piedvojoj de [[Snina]] [[Dosiero:Szlak niebieski.svg]] blua kaj de [[Zemplínske Hámre]] [[Dosiero:Szlak zielony.svg]] verda.
{{Commons|Category:Morské oko}}
Linio 43 ⟶ 50:
==Vidu ankaŭ==
* [[Geomorfologia divido de Slovakio]]
== Eksteraj ligiloj ==
* [http://uzemia.enviroportal.sk/main/detail/cislo/619 Nacia naturrezervejo] (slovake)
* [http://www.sirava.net/sk/turistika/narodna-prirodna-rezervacia-morske-oko Morské oko - Sirava.net ] (slovake)
* [http://www.morskeoko.sirava.sk/ Morské oko kaj Sirava.sk (multe da bildoj)] (slovake)
{{Monda_heredaĵo_-_Slovakio}}
| |||