Vikipedio

Franc-flandra skolo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)
[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
TXiKiBoT (diskuto | kontribuoj)
187 896 redaktoj
e roboto aldono de: no:Den fransk-flamske skolen
poluris
Linio 1:
[[dosiero:DufayBinchois.jpg|‎|thumb|right|250px|Guillaume Dufay (maldekstre) kaj Gilles Binchois]]
La '''FrancoFranc-Flandra Skolo''', ankaŭ nomata „Nederlanda Skolo“, estis movado de renovado muzika baziĝanta en la regiono de [[Flandrio]] de la [[15-a jarcento]] kaj karakterizitekarakterizita de la granda disvolviĝo de la [[polifonio]], kiu metas la fundamentojn por la evoluo de la moderna [[harmonio]]. La disvastiĝo de la flandra stilo en [[Italio]], [[Hispanio]], [[Francio]] kaj [[Germanio]] favorigita de la invento de la [[presado]] vivigis la unuan veran internacian stilon ekde la tempo de la [[gregoria ĉanto]].
 
== La diversaj nomoj ==
[[Naciismo|Naciisma]] reflekso verŝajne kaŭzis la diferencajn nomojn, kiujn elpensis nederlandaj, francaj kaj flandraj muziksciencistoj por la polifoniistoj el la [[MalsuprajMalaltaj LandojLandojj]]. Cetere la nomadoj nepre kovras la saman objekton rilate la stilojn, periodojn kaj komponistojn. La "Nederlanda Skolo" aŭ la "Nederlandaj Polifonistoj" (kun akcento sur "Nederlanda") estas elpensitaj kiel arnomo far‘fare de muziksciencistoj de la juna "[[Reĝlando de la NederlandojMalaltaj Landoj]]", kiu ekde [[1814]] ĝis [[1830]] reunuigis la hodiaŭajn [[Benelukso|beneluksajn landojn]]. Francaj muziksciencistoj pro evidentaj kaŭzoj preferas la nocion "FrancoFranc-Flandra Skolo", kvankam la termino nek historie nek aktuale konvinkas. Kaj la [[Loveno|Lovena]] [[profesoro]] d-ro [[Ignace Bossuyt]] lanĉas la nocion "Flandraj Polifoniistoj" verŝajne el la sama strebo substreki la gravecon de la propra nacia ŝtato aŭ – pli malbone – alproprigi la Nederlandajn PolfoniistojnPolifoniistojn por tiu ĉi nacia ŝtato
 
Ĉar la tiamaj landlimoj ĝenerale ne eltenas la komparon kun la hodiaŭaj landlimoj, la nocio „Nederlanda“ povas kaŭzi konfuziĝon. Malmultaj el la komponistoj, kiuj estas kunigitaj sursub tiun ĉi denominatoron, fakte naskiĝis sur la teritorio de la hodiaŭa [[Reĝlando Nederlando]]. La nocio „Nederlanda“ koncernis eksplicite la [[MalsuprajMalaltaj Landoj|MalsuprajnMalaltajn Landojn]], kiuj plejparte kongruas kun la hodiaŭaj [[Benelukso|Beneluksaj Landoj]] kaj la parto de la Nederlandoj france okupitaj. La multege plej gravaj komponistoj naskiĝis en la historiaj graflandoj [[Graflando Flandrio|Flandrio]] kaj [[Graflando Henegovio| Henegovio]] kaj en la duklando [[Duklando Brabanto]].
 
== La historio ==
En la 14-a jarcento la plivastiĝo de la komerco en norda Eŭropo kaj la ekesto de gravaj manufakturaj centroj en Flandrio (precipe tekstilaj) kreis en tiu regiono situacion de prospero, kiu favorigis la evoluon de la artoj en ĝenerale (ekz. la pentrarto) kaj de la muziko en speciale. Tiutempe la eksplodo de la [[Centjara Milito]] inter [[Anglio]] kaj [[Francio]] ligis humanajn kaj ekonomiajn rimedojn precipe de tiu ĉi lasta lando, kiu vidis pro tio malkreski sian centran funkcion, kiun ĝi okupis en la eŭropa kulturo dum la antaŭaj jarcentoj.▼
 
▲En la 14-a jarcento la plivastiĝo de la komerco en norda Eŭropo kaj la ekesto de gravaj manufakturaj centroj en Flandrio (precipe tekstilaj) kreis en tiu regiono situacion de prospero, kiu favorigis la evoluon de la artoj en ĝenerale (ekz. la pentrarto) kaj de la muziko en speciale. Tiutempe la eksplodo de la [[Centjara Milito]] inter [[Anglio]] kaj [[Francio]] ligis humanajn kaj ekonomiajn rimedojn precipe de tiu ĉi lasta lando, kiu vidis pro tio malkreski sian centran funkcion, kiun ĝi okupis en la eŭropa kulturo dum la antaŭaj jarcentoj.
 
Kelkaj inter la plej gravaj kontribuoj donataj al la polifonio de la 14-a jarcento do venis de Flandrio (regiono kiu okupis ĉirkaŭ la teritorion de la nuna [[Belgio]] kaj [[Nederlando]] kaj norda Francio) kaj el la franca regiono de [[Burgonjo]] (kiu ne estis implikita en la Centjara Milito). En la paso de du jarcentoj la geografia centro rilate tiun ĉi stilon translokiĝis: tamen la plejparto de la artistoj originis de [[Henegovio]], de [[Flandrio]] kaj de [[Brabanto]]. Nur je la fino de la 16-a jarcento ne nur la kernregiono de muzika renovado translokiĝis al Italio, sed en ĝi ankaŭ grave rolis indiĝenaj italoj ([[Jacopo Peri]], [[Carlo Gesualdo]], [[Claudio Monteverdi]]).
Linio 15 ⟶ 14:
La centro de la evoluo de la Nederlanda-Burgonja Skolo ofte estis la kapelo de la urba katedralo, kutime financata de la burĝaro bonstata. La lernantoj, komence allasitaj kiel kantistoj, havis la ŝancon sekvi muzikedukan karieron kompletan, laŭ maniero simila al tiu kiu okazis aliloke en la ''studium'' de la liberaj artoj, en kiu estis unu el la unuaj ekzemploj de kompona skolo en la historio de la okcidenta muziko.
 
Kvankam la komponistoj naskiĝis en la [[MalsuprajMalaltaj Landoj]], ili plejofte trovis okupon ekster la Nederlandoj kaj elmigris al [[Italio]], [[Hispanio]], Francio [[Hungario]], [[Danio]] kaj la [[Sankta Roma Imperio]] ([[Germanio]], [[Aŭstrio]], [[Bohemio]], ...), diskonigante sian stilon, kiu ankaŭ dank‘ al la invento de la [[presarto| muzikpresado]] ekde [[1501]] rapide disvastiĝis, naskante la unuan vere internacian stilon ekde la tempoj de la deviga unuformeco [[gregoria ĉanto]] en la naŭa jarcento.
 
La muzika hegemonio de la Nederlandanoj estis haltigita dum la [[koncilio de Trento]], kie de la [[eklezimuziko]] estis postulata bona komprenebleco, kiun polifoniaj komponaĵoj ne unuavice alstrebis. Ekde tiam la graveco de itala muziko kaj ties influo ekster la duoninsulo konstante kreskis, por rezisti laŭ la percepto de la samtempuloj post du jarcentoj kontraŭ la - poste alte taksita - germana konkurenco de [[Heinrich Schütz|Schütz]] trans [[Dietrich Buxtehude|Buxtehude]] al [[Johann Sebastian Bach|Bach]].
Linio 47 ⟶ 46:
 
En 1600 multaj el la polifonistoj estis Italoj aŭ el aliaj eŭropaj landoj, kaj la flandra stilo estis heredaĵo de tuta Eŭropo.
 
 
 
==Klasifikado==
 
Ene de la FrancoFranc-Flandra Skolo oni ofte diferencigas kvin generaciojn kiel kontrolmarkojn, por majstri la imense riĉan materion kaj la stilan evoluon.
 
===La nulgeneracio (ĉ. 1380-1420)===
Linio 159 ⟶ 156:
===Kvina generacio aŭ Kvina Nederlanda Skolo (circa 1560-1600)===
 
En la dua duono de la 16-a jarcento la FrancoFranc-Flandra stilo estas disvastiĝinta en tuta Eŭropo kaj ne plu ligita al la Nederlandoj. Jen elekto da komponistoj el tiu ĉi periodo:
 
*[[Jan Belle]]
Linio 185 ⟶ 182:
La voĉkanta muziko de [[Jan Pieterszoon Sweelinck]], [[Cornelis Schuyt]], [[Cornelis Verdonck|Cornelis]] kaj [[Jan Verdonck]] aŭ tiu ĉi de la lasta hispana kapelestro de la Capilla Flamenca, antaŭ ol tiu ĉi estis malfondita, [[Matteo Romero]] (Matthieu Rosmarin), apartenas al la lasta florado de la Nederlanda Skolo.
 
==Eksteraj ligiloj==
== Ligiloj eksteren ==
-* [http://www.medieval.org/emfaq/beginlst/nocds.html Angla retejo kun superrigardo de la muzikhistorio el la mezepoko kaj renesanco]▼
 
▲- [http://www.medieval.org/emfaq/beginlst/nocds.html Angla retejo kun superrigardo de la muzikhistorio el la mezepoko kaj renesanco]
 
 
[[Kategorio:FrancoFranc-flandra skolo|*]]
[[Kategorio:Renesancaj komponistoj]]
[[Kategorio:Muzikhistorio]]
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Franc-flandra_skolo"