|
|Loko de morto = [[Novjorko]], [[Usono]]
}}
'''Ayn Rand''' [ajn rand] (oficialedenaska nomo '''Alisa Zinovjevna Rosenbaum;''' naskiĝis la {{daton|2|februaro|1905}} en [[Peterburgo]]; mortis la {{daton|6|marto|1982}} en [[Novjorko]]) estis [[Usono|usona]] verkistino kaj filozofino plej konata pro sia sistemo de penso, kiun ŝi nomis [[objektivismo]], ofte de aliaj nomita ''Randismo''. Ŝi ankaŭ verkis romanojn, ekzemple ''The Fountainhead'', ''Atlas Shrugged'', ''We the Living'', kaj ''Anthem''.
== Pensoj ==
La filozofio de Ayn Rand estas [[racio|racia]] kaj [[objektivismo]], la eksentoj devus esti submetitaj al racio,; se ne, la homo bazus sian vivon kun ĥimeroj bazitaj sur siaj representoj de la mondo anstataŭ sur faktoj. Ŝi ne neas la eksentojn tamen ŝi konsideras ke la homo kiu sin perdigas en eksentoj provas fuĝi realecon.
== Biografio ==
Ayn Rand naskiĝis en [[Sankt-Peterburgo]] en 1905 en familio de mezklasaj agnostikaj [[judo]]j. Post la [[Rusa Revolucio]] la familio fuĝasfuĝis al [[Krimeo]], sed poste revenasrevenis al la naskiĝurbo. Fine de [[1925]] ŝi forirasforiris eksterlanden por viziti familianojn en [[Usono]]. Ŝi restosrestis tie de tiu momento.
Ŝi vojaĝasvojaĝis al [[Hollywood]] kaj fariĝasfariĝis [[scenaristo]], kaj ŝanĝasŝanĝis sian nomon al '''Ayn Rand'''.
Ŝi ludasludis malgrandajn rolojn en filmoj, interalie de [[Cecil B. DeMille]]. Ŝi konatiĝaskonatiĝis kun la [[aktoro]] [[Frank O'Connor]], kun kiu ŝi edziĝasedziĝis en [[1929]]. En [[1931]] ŝi fariĝasfariĝis usona civitano.
Ŝia unua sukceso estasestis la vendo de sia scenaro ''Red Pawn'' en 1932 al [[Universal Studios]]. En 1934 la teatraĵo ''Night of January 16th'' estasestis prezentita en [[Broadway]]. La verko estis juĝproceso, en kiu la publiko povas elekti la finon.
En 1936 ŝi publikigaspublikigis ''Ni la vivantoj'' (''We the living'') kritika al la rusa reĝimo, kaj en 1938 ŝi verkasverkis ''Himno''n (''Anthem''), kiu ne trovastrovis sukceson en tiu momento.
Ŝia sukceso alvenasalvenis en [[1943]] per la publikigo de ''The Fountainhead''. Ĝi estasestis tutplaneda sukceso, kaj en 1949 estasestis adaptita por la kino.
En 1957 ŝi publikigaspublikigis sian ĉefan verkon ''[[La ribelo de Atlas]]'', romano kiu konfrontas entreprenistojn kun socio ŝtatisma. Ĝi estis furore vendita, kaj fariĝis tre influa, ĉefe en Usono.
En 1950 Ayn Rand kreaskreis grupon konatan kiel ''La kolektivo'' kun [[Alan Greenspan]], posta prezidanto de la [[Usona Centra Banko]] kaj Nathanael Blumenthal (poste nomata [[Nathaniel Branden]]). La cirklo prenasprenis plian gravecon, kaj helpashelpis disvastigi la ideojn de Rand, kiuj estos konataj kiel '''[[objektivismo]]'''.
La rilato inter Branden kaj Ayn Rand fariĝosfariĝis amora, kun la konsento de la respektivaj geedzoj, malgraŭ la diferenco de aĝo inter ambaŭ (Branden estas pli juna). La paro disiĝasdisiĝis persone kaj filozofie depost [[1968]], kio kondukoskondukis al la kreado de du apartaj grupoj.
Ŝi mortasmortis en 1982 en [[Novjorko]].
== Ideoj ==
| 