Krimea Ĥanlando: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Nallimbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto modifo de: pt:Canato da Crimeia
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: be:Крымскае ханства; cosmetic changes
Linio 1:
{{Informkesto pereinta ŝtato
| nomo = Krimea Ĥanlando
| origina nomo = Qırım Yurtu<br />قريم يورتى
| jaro de estiĝo = 1441
| jaro de pereo = 1783
Linio 43:
| pereo = 1475 (aneksita fare de la [[Rusia Imperio]]
}}
'''Krimea Ĥanlando''' ({{lingvo-crh|Qırım Hanlığı, Qırım Yurtu, قريم يورتى}}) estas historia ŝtato de [[krime-tataroj]], kiu ekzistis inter la jaroj [[1441]]—[[1783]]. La ŝtato okupis preskaŭ tutan [[Krimeo|Krimeon]]n, la nordajn bordojn de la [[Nigra|Nigra maro]] kaj [[Azova maro|Azova maroj]]j kaj la pli grandan parton de la nuna [[Krasnodara regiono]] de [[Rusio]]. En la jaro [[1478]] la Krimea Ĥanlando oficiale iĝis vasalo de la [[Otomana Imperio]]. En la jaro [[1783]] la ĥanlando estis aneksita fare de la [[Rusia imperio]].
 
== Historio ==
Linio 62:
 
=== Militoj kontraŭ la Moskva ŝtato kaj Pola-Litova Unio ===
Ekde fino de la [[15-a jarcento]] la Krimea Ĥanlando faris konstantajn militirojn en la Moskvan ŝtaton kaj Pollandon. La forkapto de sklavoj kaj la sklav-komerco estis esence gravaj por la ekonomio de la Ĥanlando. La kaptitoj estis vendataj en [[Turkio|Turkion]]n, [[Mezoriento|Mezorienton]]n kaj eĉ en la eŭropajn ŝtatojn. Laŭ la pritaksoj de iuj sciencistoj, en la krimeaj sklav-bazaroj dum 2 jarcentoj oni vendis pli ol 3 milionojn da homoj (ĉefe ukrainoj, poloj kaj rusoj). Defendocele la moskvaj princoj diversatempe kreis 3 devendo-liniojn (kiuj konsistis el ĉenoj de defendurboj, fortresoj, abatisoj kaj remparoj). La loĝantaro de tiuj urboj ĉefe konsistis el [[kozakoj]].
 
En Krimeo mem [[krime-tataroj|tataroj]] lasis malmulte da sklavoj. Laŭ la malnova tradicio oni liberigis sklavojn post 5-6 jaroj da laboro; se la sklavo ŝanĝis sian kredon al [[islamo]], li estis tuj liberigata. Laŭ la esploroj de V. Je. Vozgrin la sklaveco preskaŭ tute malaperis en Krimeo jam en la 16-17aj jarcentoj.
 
Ĥano Devleto Gerajo la Unua konstante militis konstraŭ la caro [[Ivano la Terura|Ivano la Kvara]], vane penante liberigi [[Kazan|Kazanon]]on kaj [[Astraĥan|Astraĥanon]]on. Maje [[1571]] la ĥano konkeris kaj prirabis [[Moskvo|Moskvon]]n. Post tio caro Ivano sin devigis pagi ĉiujaran imposton al la ĥano (oni pagis ĝin ĝis la ekrego de [[Petro la Granda]]). Tamen post unu jaro la Ĥanlando signife malfortiĝis post malvenko en la ''Batalo ĉe Molodi''.
 
=== La 17a — komenco de la 18a jarcento ===
Linio 107:
[[Kategorio:Pereintaj ŝtatoj de Eŭropo]]
 
[[be:Крымскае ханства]]
[[bg:Кримско ханство]]
[[ca:Khanat de Crimea]]