Varmo: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Maksim (diskuto | kontribuoj) |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
''Vidu ankaŭ artikolon [[Varmo (Italio)]] pri [[komunumo]] en [[Italio]].''
----
[[Image:171879main LimbFlareJan12 lg.jpg|300px|thumb|right|'''Varmo'''
'''Varmo''' (mallongigo ''[[Q]]'') estas la transdonado de [[energio]] inter du korpoj de malsamaj [[temperaturo]]j.<ref name="Schroeder">
{{Cite book
| author=Schroeder, Daniel V.
| title=An introduction to thermal physics
| year=2000
| publisher=[[Addison-Wesley]]
| location=[[San Francisco, California]]
| isbn=0-321-27779-1
| quote=''Heat'' is defined as any spontaneous flow of energy from one object to another, caused by a difference in temperature between the objects.
| page=p. 18}}
</ref> La [[SI-unuo]] de varmo estas la [[Ĵulo]].
Kvankam iuj uzas la esprimo "termika energio" kiel sinonimo de varmo, rigardu ke varmo fakte ne estas energio, sed movado de energio, kiu fluas de loko de alta [[temperaturo]] al loko de malalta temperaturo ĝis varma ekvilibro estas atingita, t.e., kiam temperaturoj egaliĝas. Ĉiuj objektoj ([[materio]]) havas iom da [[interna energio]], fizika [[grando]] rekte proporcia al temperaturo de objekto, kiu rilatas al hazarda movado de ties [[atomo]]j kaj [[molekulo]]j. Kiam du objektoj de malsama temperaturo varme kontaktas, ili interdonas internan energion.
En [[termodinamiko]] la kvanto ''TdS'' reprezentas mezuron de [[malekzata diferencialo]] de varmo ''δQ'', kiu estas la [[Termodinamika temperatura|absoluta temperaturo]] de iu objekto multiplikite per diferenciala kvanto de [[entropio]] en sistemo mezurita ĉe la [[Bordero (termodinamiko)|bordero]] de objekto. Laŭ la [[Unua Leĝo de Termodinamiko]] adicio inter la malekzata diferencialo de varmo kaj la malekzata diferencialo de laboro ''δW'' faras la [[diferencialo]] de interna energio ''dU''. (Oni povas kompreni la vorto "diferncialo" pli malpli kiel ŝanĝiĝado, do la ŝanĝiĝado de varmo plus la ŝanĝiĝado de laboro egalas la ŝanĝiĝado de interna energio.)
Varmo eblas transdoni inter objektoj per [[radiado]], [[Konduko de Varmo|kondukado]] kaj [[konvektado]]. [[Temperaturo]] estas uzita kiel mezuro por interna energio aŭ [[entalpio]], kiu estas nivelo de elementa movado ekigante varm-transdonon. Varm-transdono eblas okazi nur inter objektoj aŭ [[areo]]j kun malsamaj temperaturoj (laŭ la [[Nula Leĝo de Termodinamiko]]), kaj tiu transdono okazas spontanee nur laŭ la [[direkto]] de pli malvarma [[korpo]] (kiel asertas la [[Dua Leĝo de Termodinamiko]]). La transdono de varmo el unu objekto al alia kun temperaturo egala aŭ plej alta nur eblas per [[varmopumpilo]].
== Antaŭparolo ==
La [[unua leĝo de termodinamiko]] asertas ke la energio de [[fermata sistemo]] konservas, tial por ŝanĝi ĝian energion, oni devas transdoni energion al (aŭ el) tiu sistemo. Varmo kaj laboro estas la du nuraj mekanismoj per kiuj energio eblas esti transdonita al aŭ el kontrol[[maso]]. Varmo estas la movado de energio kaŭzita per malsameco de temperaturo. La unuoj plej uzitaj por kiomo de transdonita energio per varmo estas la [[Ĵulo]] (J), la [[kalorio]] (cal) kaj la [[Brita Termika Unuo]] (BTU). La [[SI-unuo]] de varmo estas la Ĵulo, kaj de [[Transdonado de varmo|varmtransdonado]] por tempo estas [[Vato]] (W = J/s).
[[Image:system boundary.svg|175px|thumb|left|'''Varmo''' ''Q'' eblas flui el la ĉirkaŭaĵoj (surroundings) trans la bordero (boundary) de [[termodinamika sistemo|sistemo]] (system) kaj tiamaniere ŝanĝi ĝia [[interna energio]] ''U''.]]
Transdonado de varmo estas [[funkcio de vojo]] ([[proceda kvanto]]), male ol [[funkcio de punkto]] (stata kvanto). Varmo fluas inter sistemoj kiuj ne estas en termika ekvilibro unu al alia; ĝi fluas spontanee el lokoj je altaj ĝis lokoj je malaltaj [[temperaturo]]j. Kiam du korpoj de malsamaj temperaturoj ekkontaktas termike, ili interŝanĝos interna energio ĝis iliaj temperaturoj estu egalita; t.e., ĝis termika ekvilibro estu atingita. La [[adjektivo]] ''varma'' estas relativa termino por kompari la temperaturo de unu objekto al de ĉirkaŭaĵoj aŭ de aliaj objektoj. La terminon ''varmon'' oni uzas por priskribi la fluo de energio. Forestante laborajn interagojn, la varmo transdonita ĝis objekto estas stokita kiel interna energio.
[[Image:Hot metalwork.jpg|thumb|right|225px|Ruĝ-varma fervergo el kiu transdonata varmo ĝis la ĉirkaŭa medio estas principale per [[radiado]].]]
[[Specifa varmo]] estas difinita kiel la kiomo da energio kiu devas esti transdonita al aŭ el unu unuo de [[maso]] aŭ [[materikvanto]] ([[molo]]) de iu [[substanco]] por ŝanĝi ĝian temperaturon je unu [[grado celsia|grado]]. Speca varmo estas kvalito, t.e., ĝi dependas de substanco konsiderata kaj ties stato, specifigita per ties kvalitoj. [[Brulaĵo]]j, kiam brulataj, ellasas multe da energio stokita en [[kemia ligo|kemiaj ligoj]] de siaj molekuloj. Ŝanĝiĝante el unu [[fazo de materio|fazo]] al alia, [[pura substanco]] ellasas aŭ [[absorbado|absorbas]] varmon sen ŝanĝi sian temperaturon. La kiomo de varm-transdonado dum [[faz-ŝanĝiĝo]] nomiĝas [[latenta varmo]] kaj dependas unue de substanco kaj sia stato.
==Vidu ankaŭ jenon:==
* [[Termodinamiko]]
* [[Laboro]]
* [[Temperaturo]]
* [[Latenta varmo]]
* [[Ĵula leĝo]]
| |||