Vikipedio

Lasta Vespermanĝo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Neniu resumo de redakto
forigis "eksterajn ligilojn", kiuj vere estas intervikiaĵoj
Linio 1:
La [['''Lasta Vespermanĝo]]''' kutime ekmemorigas pri la tre fama pentraĵo de Leonardo el Vinci (Italio), konservita en Milano; sed ĉi tie estas aludata la lasta vespermanĝo de Jesuo kiel rakontiterakontita de la evangeliistoj (Mt 26; Mk 14; Lk 22 kaj Paŭlo en la 1Korintanoj1-a letero al la Korintanoj), kie [[Jesuo]], laŭ katolikoj kaj orttodoksulojortodoksuloj kaj kelkaj evangelianaj eklezioj, identigis la panon kun sia korpo kaj la vinon kun sia sango kaj ordonis tion samefike farisfari ĉiutempe; krome li rivelis la nomon de la perfidisto ktp.
 
Antaŭ esti preferata objekto de pentraĵoj kaj alispecaj artaĵoj de sennombraj kristanaj artistoj de la tuta kristana mondo ĉiuepoke, la lasta vespermanĝo estis objekto de apokrifaĵoj, se ne konsideri, ke en la kristana liturgio ĝi ludas la fundamenton mem de la kristana kulto. El apokrifaĵoj eblas kompreni kiel kristanoj de la unuaj jarcentoj taksis la kristan eventon kaj, foje ili liveris ŝancon por disvastigi apartan koncepton pri kristanismo.
Linio 6:
 
 
Ĉirkaŭ la niaeraa jaro 530, ĉefdiakono Teodozio, pilgrimanta en Jerusalemo kaj informantainformiĝanta pri la preĝejo en Sankta Sion, indikata kiel loko de la lasta vespermanĝo, asertas: “Tiu estis la domo dide Marko evangeliisto” ''"Ipsa fuit domus sancti Marci evangelistae".'' Tiu aserto devis certe baziĝis sur antikva tradicio, ĉar estis alia sammencianta atesto, tiu de la ciprakipra monaĥo Aleksandro, kiu priskribas la preĝejon Sanktan Sion kiel la loĝejon de Maria, patrino de Marko. La loĝejo-preĝejon, bedaŭrinde, modifis krucmilitistoj kaj nun troviĝas situanta, konata per la nomo sankta Manĝosalono, sur la Monto Sion trans la muregoj de la nuna malnova urbo. La kvazaŭsanktejo, prizorgata de minoraj franciskanaj fratuloj, nun estas enprenita inter aliaj establoj, kun kiuj havas la saman sorton: ne plu propraĵo de la fratula stabo, kies adeptoj, se instigitaj, krom plendi pri la nuna jura kondiĉo de la Sankta Manĝosalono, ankaŭ rakontas, kiel la loko suferis pro la oftaj detruoj age de musulmanojislamanoj.
=== Artaj verkoj inspiritaj de la Lasta Vespermanĝo ===
 
[[Dosiero:Leonardo da Vinci (1452-1519) - The Last Supper (1495-1498).jpg|thumb|400px|right|<center>[[La Lasta Vespermanĝo (Leonardo)|La Lasta Vespermanĝo]] (Monaĥejo Sankta Maria de la Gracoj, [[Milano]], [[Italio]] (1498), fare de [[Leonardo da Vinci]]).]]
Laŭ la [[evangelio]]j de [[kristanismo]], la '''Lasta Vespermanĝo''' (aŭ '''Sankta Vespermanĝo''') estis la lasta manĝo kiun [[Jesuo Kristo]] dividis kun siaj dek du [[apostolo]]j kaj [[disĉiplo]]j antaŭ ol esti mortigita per [[krucumado]]. La Lasta Verspermanĝo iĝis la temo de multaj pentraĵoj kaj aliaj bildigaj artaĵoj. Eble la plej konata el ili estas la verko "[[La Lasta Vespermanĝo (Leonardo)|La Lasta Vespermanĝo]]" fare de [[Leonardo da Vinci]], pentrita dum la jaro [[1498]]. La simboleco de sameca kaj familieca divido de la manĝaĵo inter ĉiuj, aparte la gesto de rompa disdivido de la pano, iĝis grava elemento en la tradicioj de [[kristanismo]]. La [[kaliko]], el kiu dum la Lasta Vespermanĝo trinkis Jesuo kaj la disĉiploj, laŭ kristana legendo dum la krucumado ankoraŭ estis uzita por kolekti falantan sangon de la suferanta Jesuo, kaj dum la [[mezepoko]] legende adoriĝis sub la nomo "[[Sankta Gralo]]" - la vido de la sankta kaliko donu grandegan forton batali por la bono de la homaro, kaj laŭ la legendo ekestis frataro de [[kavaliro]]j por sekure gardi kaj protekti ĝin. Cele al rita memorigo de la evento, ekestis la kristana [[sakramento]] de [[komunio]], kiu scene ripetas la simbolan manĝon de panpeco kaj iom da vino.
 
Kiel ĉiutagaĵo en kelkaj katolikaj landoj estas kutimo havi en maĝoĉambrojmanĝoĉambroj perntraĵonpentraĵon aŭ gravuraĵon pri la Lasta Vespermanĝo, ofte kun latina subskribo, nome "Amen dico vobis kiaquia unu vestrum me traditurus est", tio estas "Mi diras, ke unu el vi perfidos min".
 
 
=== apokrifaĵoApokrifaĵo el [[Agoj de Johano]] ===
 
Se en la oficialaj evangelioj, la lasta vespermaĝo estas rakontata koncize, en la apokrifa [[Agoj de Johano]] la aŭtoro prenas okazon el la sobra evangelia esprimo “post esti kantintaj la himnon, ili (la kunmanĝantoj), foriris direkte al monto olivarba (Mt 26,30)”, kaj ŝajnigas koni ankaŭ la kantajn paroladojn. Jen unu eldirita de Jesuo kaj respondita per komuna “Amen”, el kiu eblas kompreni kiel aparta kristana komunumo perceptadis la vivon kaj la esencon de Jesuo, kiu ĉi tie instigas kanti kaj danci:
 
 
Linio 71 ⟶ 70:
''Ĉar la konceptoj odoras [[ebionismo]]n, eble la himnantaro estas kristana palestina hebrea komunumo.
 
Aliaj apokrifaj rakontoj ignoras la ŝafidan viandon kaj ĝin anstataŭigas per fiŝo: temas pri komuunumokomunumo “Nazarea”, kies asketismo puŝis la konfesianojkonfesianojn ne manĝi viandon kaj ne trinki vinon. Spuron de tiu tendenco oni povas konstati en pentraĵo en la, origine iniciatita de Gotoj, Baziliko hodiauhodiaŭ nomata Sant' Apollinare Nuovo (Sankta Apolinaro Nova), en Raveno (Italio): tie estas reprezentata la “vespermanĝo pura”.''
 
 
=== Eksteraj ligoj ===
[http://en.wikipedia.org/wiki/Last_Supper]
 
[http://id.wikipedia.org/wiki/Perjamuan_Malam]
 
[http://it.wikipedia.org/wiki/Ultima_cena]
 
[[Kategorio:Kristanismo]]
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Lasta_Vespermanĝo"