Akordiono: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
JAnDbot (diskuto | kontribuoj)
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: bg:Акордеон; cosmetic changes
Linio 1:
[[Dosiero:PianoAccordeon.jpg|thumb|right|250px|Akordiono 48 bas Weltmeister]]
'''Akordiono''' ([[france]] ''Accordéon'') aŭ '''tirharmoniko''' estas muzika instrumento kun [[balgo]] kiun oni kunprimas kaj ekspansiigas por sonorigi, per la fluo de [[aero]] vibriganta metalajn lamenetojn. Muzikisto kutime regas la aerfluon per pianstila klavaro (sur unu ekstremo) kaj butonoj (sur la alia), per kiuj oni ludas [[tono]]jn. Modernaj akordionoj kutime ankaŭ havas butonojn por ludi [[akordo]]jn. Ekzistas diversaj aranĝoj de klavaroj kaj butonoj.
 
== Historio ==
 
Akordionoj (kaj aliaj balgaj instrumentoj) aperis en Eŭropo en la frua 19-a jarcento.
 
Ekzemple, Cyrill Demian akiris patenton por akordiono en [[Vieno]] en [[1829]]. Tio nur havis maldekstran klavaron; la dekstra mano nur regis la balgon.
 
Ekde tiam aperis multaj variaĵoj kaj plibonigitaj versioj de tiaj instrumentoj. La evoluo daŭras nuntempe.
 
== Disvastiĝo, genroj ==
 
Akordiono iĝas forte disvatigita, ĉefe en popolaj muzikoj, kaj uzatas en multaj tre malsamaj genroj kaj landoj. Taksu! : [[Ŝipanaj kanzonoj]], [[Slavaj popolaj muzikoj]], franca [[Musette muziko]], [[Ĵazo]], [[Azerbajĝana muziko]], irlanda, ktp.
Linio 16:
La instrumento estas uzata en iu Esperanta muziko, ekz de la bando [[Esperanto Desperado]].
 
Estas variaĵoj, al kiuj mankas pianstila klavaro: [[bandoneono]] kaj [[koncertino]]. Krome la butonoj de tiuj moviĝas laŭ la direkto de la balga movado, malkiel la butonoj de akordiono.
 
== Eksteraj ligiloj ==
Linio 25:
 
{{projektoj|commonscat=Accordions}}
{{LigoLeginda|fi}}
 
[[Kategorio:Klavarinstrumentoj]]
 
{{LigoLeginda|fi}}
 
[[ar:أكورديون]]
[[bg:Акордеон]]
[[br:Boest an diaoul]]
[[bs:Harmonika]]