Optika iluzio: Malsamoj inter versioj

== Fiziologiaj iluzioj ==

Signifon de la kontrasto povas demonstri la bildo 2 kaj la bildo 3, kiun ni unuavide interpretas kvazaŭ certan nombron de [[nigra|nigraj]]j formacioj. Sed se ni limigos subajn kaj supraj borderojn de tiuj ĉi formacioj per malhelaj strioj, ni konstatos, ke pri surskriboj kunmetitaj el helaj literoj '''ATI''' (respektive '''LIFT''').

Pli komplikaj estas optikaj iluzioj koneksantaj kun [[koloro|kolora]] kontrasto. Tiujn ĉi aperaĵojn eblas apliki dum ekzamenoj de kolorsentoj (bildo 1 – homo nedistinganta [[ruĝa|ruĝan]]n koloron kaj [[verda|verdan]]n koloron vidus sole literon N), per konvena kolora kontrasto oni atingas en pentroarto, grafik-arto kaj fotograf-arto apartajn efektojn. Validiĝas ankaŭ psikologia agado de koloraj lumoj. Ruĝa, [[oranĝa]] kaj [[flava]] koloroj agadas varme, [[blua]] lumo kaj nuancoj, en kiuj superas la [[blua]] lumo, evoluigas senton de malvarmo. Helaj tonoj agadas gaje, malhelaj peze. La ruĝaj (kaj en pli malgranda mezuro ankaŭ la oranĝaj kaj la flavaj) impresas, kvazaŭ ili paŝus antaŭen (el la bildo eksteren), la blua male, kvazaŭ ĝi paŝus fonejon. (En tiu ĉi aperaĵo partoprenas ankaŭ kolora difekto de la okulo.) La flava koloro agadas decentrokure, t. e. ĝi vekigas impreson, ke ĝi transpaŝas la limojn de la areo, kiun ĝi okupas, la blua koloro encentrokure, t. e. ŝajne ĝi kuntiriĝas el la perimetro al la centro. (Eĉ ankaŭ tio koneksas kun ecoj de la okulo, kiu estas pli sentema al flava lumo ol al la blua.)

== Geometriaj optikaj iluzioj ==

=== Ekzemploj de geometriaj iluzioj ===

Kvankam tio ne ŝajnas, sur la bildo 4 la longaj [[absciso|abscisoj]]j estas reciproke paralelaj. La mallongaj abscisoj, per kiuj estas la oblikvaj [[paralelo|paraleloj]]j haĉitaj, kaŭzas ilian ŝajnan diverĝon respektive konverĝon. Sur la bildo 5 estas situacio analogia – ĉe ebena [[kvarangulo]] sekve de subaĵo ŝajnas al ni el cirkonferencoj, ke ĝiaj edroj estas kurbiĝintaj. En la fakto temas pri ordinara [[kvadrato]].

Kompara iluzio laŭ Müller-Lyer sur la bildo 6 montras relativiton de okul-perceptoj kaj samtempe tre limigitan kapablecon memori kaj ĝuste interpreti konon de absoluta grandeco de objektoj. La mezaj cirkonferencoj en ambaŭ partoj de la bildo estas la samaj. Kompare kun cirkonferencoj de diferencaj [[radiuso|radiusoj]]j, per kiuj ili estas ĉirkaŭitaj, ili montriĝas kvazaŭ diverse grandaj. Du la samaj [[desegnaĵo|desegnaĵoj]]j, kiuj diferenciĝas pro percepto de grandeco, estas sur bildo 7.

== Psikologiaj iluzioj ==

[[Psikologio|Psikologiaj]] iluzioj plejparte validiĝas dum observado de ebenaj modeloj, kiuj per siaj konfigurado estas esprimontaj projekcion de tridimensia objekto kaj al kiu ni konscie aŭ senscie aljuĝas tiun ĉi spacan karakteron. Temas pri grupo da iluzioj, al kiu apartenas decidadoj markataj kiel bilda inverso. Ili estiĝas ĉiam, kiam [[desegnaĵo]] (bildo) allasas diversan interpreton de spaco. Klasika bildo estas [[ŝtupo|ŝtuparejo]] de Schröder (bildo 11), kiu povas montriĝi kvazaŭ observata de supre aŭ de sube (ĝi povas montriĝi kvazaŭ ŝtuparejo, [[niĉo]] aŭ [[papero]] faldita en „[[harmoniko]]n“). Interesaj psikologiaj iluzioj estas desegnaĵoj, kiujn ni klopodas interpreti kvazaŭ tridimensiaj objektoj kaj samtempe ni konstatas, ke tiaj objektoj ne povas ekzisti. Sur la bildo 12 estas formacio, kies malsupran parton eblas prezenti kvazaŭ tridimensian objekton de [[paralelogramo|paralelograma]] ([[kvadrato|kvadrata]]) tranĉo, la supran poste kvazaŭ sistemon de [[tri]] [[cilindro|cilindroj]]j. Spaca interpreto de [[desegnaĵo]] sur bildo 13 ankaŭ kontraŭas al niaj spertoj. Sur „eterna“ ŝtuparejo sur la bildo 15 eblas senĉese ascendi aŭ sinki.

== Praktika uzo de optikaj iluzioj ==

La optikaj iluzioj ne servas sole por amuzigi homojn, sed en vico da profesioj ili estas respektataj kaj celkonscie eluzataj. Ili estas uzataj ĉie tie, kie estas atingota certan optikan agadon - pentroarto, [[arkitekturo]], skulpt-arto, propon-arto, [[fotografio]] (konvena aranĝo – frizaĵo, koloro de vestoj, lumigo ktp.), okul-optiko (formo kaj koloro de okulvitra kadro...) ks. Tiujn ĉi aperaĵoj studas [[oftalmologo|oftalmologoj]]j kaj [[fiziologo|fiziologoj]]j, ĉar kelkaj el optikaj iluzioj povas signifi okuldifekton.

== Sorĉoj kaj linioj de perspektivo ==

=== Kion vi vidas kiel la unua sur tiuj ĉi bildoj? ===

== Iluzioj, kies klarigon postulas [[matematiko]] ==

== Eksteraj ligiloj ==