Homforkapto: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VolkovBot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: ur:اغوا
ampleksigo
Linio 1:
'''Homforkapto''' estas kontraŭvola kaj neleĝa forkapto de homo aŭ malliberigo de homoj kontraŭ ilia volo, sendepende por kiu celo. Eblaj celoj estas [[amora misuzo]], [[elaĉeta mono]] aŭ [[ĉantaĝo]]. En la plej multaj landoj la punoj por homforkaptintoj estas tre altaj, sed tamen kutime malpli altaj ol tiuj por murdintoj.
 
Parencaj krimoj estas:
{{ĝermo}}
;Deportado:<small>Deportado estas ŝtatorganizata deviga translokigo de homoj - ekzemple: de nigruloj kiel sklavoj, de judoj far Nazioj, de [[Krime-tataroj#La_deportado|Krime-tataroj]], de indianoj al rezervejoj far usona registaro ([[:en:Trail of Tears]]), de kamboĝanoj al devolaboro, historie: militkaptitoj al la venkinta lando por tie devolabori, piramidoj ...</small><br>Vidu: [[deportado]]
;Infandelokado :<small>Infandelokado estas forkapto de ne-plenkreskulo: Post [[divorco]] unu el la gepatroj laŭjure rajtas prizorgi la infanon kaj la alia nur laŭokaze povas kontakti ĝin. La ne-prizorgorajta, do kutime la patro, foje "ne redonas" foje "ŝtelas" la infanon, foje eĉ transportas ĝin al eksterlando. </small><br>Vidu: [[Infandelokado]]
 
==Spektaklaj kazoj de homforkapto==
Homforkapto estas krimo okazanta evidente en ĉiuj epokoj de la homa historio kaj en ĉiuj landoj kaj socioj de la mondo. Jen nur kelkaj kazoj, kiuj fariĝis vaste konataj.
 
===Infanoj, junuloj en longa kaptiteco===
*[[:en:Mary Jemison|Mary Jemison (viki-en)]], <br>1758, kaptita kiel 12-jarulino kaj vendita al [[Senekoj]]; ŝi plu vivis kiel indiana virino ĝis sia morto en 1833
*[[:en:Cynthia Ann Parker|Cynthia Ann Parker (viki-en)]], forkaptita dufoje: <br>1836, kiel 9-jarulino kaptita de [[Komanĉoj]], kun kiuj ŝi vivis 24 jarojn; <br>1860, ŝi estis rekaptita kaj reportita de paramilitistaj ''Texas Rangers''
*[[:en:Edgardo Mortara|Edgardo Mortara (viki-en)]], <br>1858, Vatikano sub papo [[Pio la 9-a]] forportis la 6-jaran judan knabon de liaj gepatroj (ĉar la civila leĝaro de la [[Papa ŝtato]] tiutempe ne permesis ne-kristanojn eduki baptitajn kristanojn, kaj kiam la knabo estis severe malsana, iu domservisto baptis lin) - Edgardo poste fariĝis [[Aŭgustenanoj|aŭgustena monaĥo]]
*Charles Augustus Lindbergh Jr., <br>1932, 2-jara filo de la fama piloto [[Charles Lindbergh]], forkaptita, mortigita
* [[:en:Colleen Stan|Colleen Stan (viki-en)]] <br>1977&mdash;1984, kaptita de Cameron Hooker tenita dum 7 jaroj kiel sekssklavo, memliberigis sin.
*[[:en:Sano Fusako|Sano Fusako (viki-en)]], <br>1990&mdash;2000, 10-jara japana knabino, kaptita dum naŭ jaroj en [[Niigata (gubernio)|Niigata]]
*[[:en:Sabine Dardenne|Sabine Dardenne (viki-en)]] kaj [[:en:Laetitia Delhez]], <br>1996, 12- kaj 14-jaraj, kidnapitaj kaj perfortitaj de [[seria murdisto]] [[:fr:Marc Dutroux|Marc Dutroux (franca paĝo)]], liberigitaj la 15-an de aŭgusto 1996 en [[Bertrix]], [[Belgio]]
*[[Natascha Kampusch]], <br>1998&mdash;2008, 10-jara aŭstra knabino, kaptita dum 8 jaroj ĝis sia fuĝo en 2006
*[[Krimkazo de Amstetten|Elisabeth F., Amstetten]], <br>1984&mdash;2008 - patro arestis kaj sklavigis propran filinon dum 24 jaroj
 
===Politika kidnapado===
Kidnapado ĉiam ankaŭ estis aplikata kiel politika "rimedo".
 
[[Dosiero:Chiang_Kai-shek.jpg|thumb|120px|<small>[[Ĉiang Kai-ŝek]]</small>]]
[[File:Bundesarchiv B 145 Bild-F041440-0014, Hamburg, CDU-Bundesparteitag, Schleyer.jpg|thumb|120px|<small>[[Hanns Martin Schleyer]]</small>]]
[[File:Mordechai Vanunu.jpg|thumb|120px|<small>[[Mordechai Vanunu]]</small>]]
[[File:INGRID BETANCOURT IN PISA.jpg|thumb|120px|<small>[[Íngrid Betancourt]]</small>]]
*[[Ĉiang Kai-ŝek]], <br>1936 - gvidanto de [[Ĉinio|ĉina]] kontraŭkomunista partio, kidnapita de [[militprinco]] en afero konata kiel [[Incidento de Ŝjiano|Incidento de]] [[Ŝjiano]]
*[[:de:Peter Lorenz|Peter Lorenz (viki-de)]], <br>1975 - germana politikisto, kidnapita kelkajn tagojn antaŭ balotoj, por kiuj li estis ĉefkandidato de sia partio ([[CDU]]). Liberigita post unu semajno interŝanĝe kontraŭ kvin arestitaj maldekstraj ekstremuloj. Lorenz gajnis la balotojn.
*[[:de:Hanns-Martin Schleyer|Hanns-Martin Schleyer (viki-de)]], <br>1977 - germana entreprenisto, kidnapita de ekstreme maldekstra [[Rote Armee Fraktion|Ruĝ-Armea Frakcio]] por interŝanĝe liberigi maldekstrulajn arestitojn, mortigita
*[[:it:Aldo Moro|Aldo Moro (viki-it)]], <br>1978 - iama itala [[Ĉefministro]], mortigita du monatojn post la forkapto
*[[:it:James Lee Dozier|James Lee Dozier (viki-it)]], <br>1981 - usona [[NATO]]-generalo en Italio kun la edzino kidnapita de [[Ruĝaj Brigadoj]], liberigita de la polico ses semajnojn poste
*[[Mordechai Vanunu]], <br>1986 - [[Israelo|israela]] [[atomenergio|atomfizikisto]], [[alarmisto]]<!-- [[en:whistleblower]], [[da:Whistleblower]], [[de:Whistleblower]], [[fr:Lanceur d'alerte]], [[he:חושף שחיתות]], [[ja:内部告発]], [[nl:Klokkenluider]], [[no:Varsler (angiver)]], [[pl:Whistleblower]], [[sr:Дувач пиштаљке]]-->, kidnapita en Italio de [[Mossad]] kaj perforte revenigita al Israelo, kie li estis kondamnita pro [[perfido]] kaj [[spionado]], kaj arestita dum 18 jaroj en [[prizono]]
*[[:fr:Paul Vanden Boeynants|Paul Vanden Boeynants (viki-fr)]], <br>1989 - belga politikisto, liberigita post unu monato kontraŭ [[elaĉeta mono]]
*[[:es:Ingrid Betancourt|Ingrid Betancourt (viki-es)]], <br>2002&mdash;2008 - [[Kolombio|kolombia]] kandidatino de prezidanteco, forkaptita de [[FARK|Revolutionary Armed Forces of Colombia (FARK)]], liberigita en 2008.
*[[:nl:Arjan Erkel|Arjan Erkel (viki-nl)]], <br>2002 - ano de [[Médecins Sans Frontières]], forkaptita en [[Ĉeĉenio]], elaĉetita de la nederlanda registaro
*[[:de:Khaled al-Masri|Khaled al-Masri (viki-de)]], <br>2003 - [[Libano|liban-devena]] germano estis haltigita ĉe eniro al [[Makedonio]], de [[CIA]] transportita al [[Afganio]] kaj tie tenita en [[sekreta prizono de CIA|sekreta prizono]], kie li suferis [[torturo]]n dum kvin monatoj.
 
====Eksterlandaj ostaĝoj en Irako====
<!--:en:Foreign hostages in Iraq-->
Depost aprilo 2004, ribelantoj en [[Irako]] komencis forkapti eksterlandajn civilistojn. De tiam pli ol 200 fremduloj kaj miloj da irakanoj estis kidnapitaj, 30 eksterlandaj ostaĝoj estis mortigitaj. La motivoj por ĉi tiuj kidnapoj estas influi la fremdajn registarojn kun trupoj en Irako aŭ entreprenojn kun laboristoj tie, ĉantaĝi monon aŭ fortimigi eksterlandanojn el la landon. En 2004 ekzekutoj de kidnapitoj ofte estis filmitaj (pluraj senkapigoj) kaj disvastigataj per televido kaj interreto. Intertempe la mortigo de ostaĝoj kutime nur estas anoncita per deklaro, sed por multaj ostaĝoj mankas ĉia informo pri ilia sorto.
 
En somero de 2004 la usona registaro starigis [[Hostage Working Group]] in Bagdad, kiu sekvu ajnajn spurojn pri ostaĝoj en Irako, tamen ĝis hodiaŭ mankas pluaj informoj pri 21 forkaptitoj. <small><ref>Stato= 29-a januaro 2009 <br>La kidnapitoj sen konata sorto estas: 4 britoj, 5 usonanoj, 1 kanadano, 1 egipto, 1 germano, 2 kenjanoj, 1 Libanano, 1 palestino, 1 pakistanano kaj 4 sudafrikano.</ref></small>
 
 
Jen statistiko pri la viktimoj inter la eksterlandaj ostaĝoj en Irako.
 
<!-- manual TOC, automatic doesn't work given the section header samples -->
 
<table id=toc border=0><tr><th>'''Eksterlandaj ostaĝoj en Irako'''<tr><td>
 
(La ciferoj signifas: mortigitoj-liberigitoj-sorto nekonata)
 
 
{| style="background-color: transparent; width: {{{width|100%}}}"
| width="{{{width|}}}" align="{{{align|left}}}" valign="{{{valign|top}}}" |
*[[Militkoalicio]]
***{{AUS}} (0-2-0)
***{{BGR}} (2-0-0)
***{{CZE}} (0-3-0)
***{{DNK}} (1-0-0)
***{{ITA}} (4-6-0)
***{{JPN}} (2-3-0)
***{{MKD}} (3-2-0)
***{{PHL}} (0-2-0)
***{{POL}} (0-2-0)
***{{ROU}} (0-3-0)
***{{KOR}} (1-0-0)
***{{UGA}} (0-5-0)
***{{GBR}} (3-5-4)
***{{USA}} (5-12-5)
| width="{{{width|}}}" align="{{{align|left}}}" valign="{{{valign|top}}}" |
*[[Ne-koalicianoj]]
***{{DZA}} (2-0-0)
***{{AUT}} (1-0-0)
***{{BGD}} (0-1-0)
***{{BRA}} (1-0-0)
***{{CAN}} (1-6-1)
***{{CHN}} (0-15-0)
***{{CYP}} (0-1-0)
***{{EGY}} (3-10-1)
***{{FRA}} (0-4-0)
***{{DEU}} (0-4-1)
***{{IND}} (0-3-0)
***{{IDN}} (0-4-0)
***{{IRN}} (0-7-0)
***{{IRL}} (0-1-0)
***{{ISL}} (0-1-0)
***{{JOR}} (0-2-0)
***{{KEN}} (0-3-2)
***{{LBN}} (0-3-1)
***{{MAR}} (2-0-0)
***{{NPL}} (12-1-0)
***{{PSE}} (0-0-1)
***{{PAK}} (2-13-1)
***{{RUS}} (4-5-0)
***{{CHE}} (0-2-0)
***{{SOM}} (0-1-0)
***{{ZAF}} (0-0-4)
***{{LKA}} (0-1-0)
***{{SDN}} (0-9-0)
***{{SWE}} (0-1-0)
***{{SYR}} (0-1-0)
***{{TUR}} (3-4-0)
***{{ARE}} (0-1-0)
|}
</table>
 
 
Jena eksterlandaj virinoj estis kidnapitaj en Irako:
 
• [[:fr:Florence Aubenas|Florence Aubenas (viki-fr)]], franca ĵurnalisto, liberigita • [[:en:Jill Carroll|Jill Carroll (viki-en)]], franca ĵurnalisto, liberigita • [[:en:Margaret Hassan|Margaret Hassan (viki-en)]], irlanda helpisto, murdita • [[:ro:Marie Jeanne Ion|Marie Jeanne Ion (viki-ro)]], rumana ĵurnalisto, liberigita • [[:pl:Teresa Borcz-Khalifa|Teresa Borcz-Khalifa (viki-pl)]], pola helpisto, liberigita • [[:de:Hannelore Krause|Hannelore Krause (viki-de)]], germanino edziniĝinta al irakano, kaptita kune kun sia filo Sinan, liberigita • [[:de:Susanne Osthoff|Susanne Osthoff (viki-de)]], germana arkeologiisto, liberigita • [[:it:Giuliana Sgrena|Giuliana Sgrena (viki-it)]], itala ĵurnalisto, liberigita • [[:en:Fairuz Yamulky|Fairuz Yamulky (viki-en)]], kanadanino naskiĝinta en Irako, liberigita
 
==Fontoj, notoj==
<small><references/></small>
 
 
[[Kategorio:Juro]]