Jordano: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
SilvonenBot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: arc:ܢܗܪܐ ܕܝܘܪܕܢܢ
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: ga:Abhainn na hIordáine; cosmetic changes
Linio 4:
La '''Jordano''' ([[hebrea lingvo|hebree:]] נהר הירדן ''Nahar Ha Yarden'', "''la malsupreniranta rivero''"; [[araba lingvo|arabe]]: '''نهر الأردن''' ''Al-Urdunn'') estas [[Mezoriento|mezorienta]] rivero.
 
== Geografio ==
La Jordano estas la plej malalta rivero de la mondo. Ĝi fontas en la regiono de la [[Hermon-montaro]] kaj fluas laŭ la palestina-jordana limo. Post tio ĝi fluas suden tra la Jordanvalo al la Morta Maro, "fina lago", kiu troviĝas en geologia malmonto. Survoje ĝi trafluas la [[Maro Kineret|lagon Kineret]]. La rekta vojo estus nur 170 km longa, sed pro grandaj kurboj ĝi estas pli longa, kaj la mezuroj varias laŭ la fontoj. Kelkfoje oni indikas pli ol 400 km. La altecdiferenco estas ĉirkaŭ 800 m. La enfluo en la Mortan Maron situas je -400 m.
 
Linio 11:
Norde de la [[Maro Kineret|lago Kineret]], la Jordano estas la limo inter [[Israelo]] kaj la de Israelo okupataj [[Golanaj Altaĵoj]], kiuj laŭ [[internacia juro]] apartenas al [[Sirio]]. Sude de la lago, la rivero estas la limo inter [[Jordanio]] kaj [[Israelo]], kaj inter [[Jordanio]] kaj la okcidenta Jordanlando, la palestina [[Cisjordanio]] (inter [[Bet Shean]] kaj la [[Morta Maro]]). Fine la Jordano enfluas sudoriente de Jericho en la Mortan Maron. La Jordanvalo estas tertremregiono.
 
== Politika signifo ==
Pro sia landlima situacio, la Jordano ludas gravan politikan rolon en la [[Mezoriento]]. La Jordano havas tutjare relative multe da akvo. Por [[Israelo]] kaj [[Palestino]] la rivero kaj la lago Kineret estas centra elemento de la trinkakvoprovizo, kaj ankaŭ la aliaj apudaj ŝtatoj ([[Libano]], [[Sirio]] kaj [[Jordanio]]) postulas siaflanke konvenan parton de la akvo de la riversistemo.
 
En la rilato inter Israelo kaj Jordanio la rivero helpis atingi pacon. Gravega ero de la pacakordo de la 26-a de oktobro 1994 estis la kontrakta garantio, ke [[Jordanio]] rajtas ĉerpi grandajn kvantojn da akvo el la rivero. En la rilato inter Israelo kaj Sirio la Jordano kontribuas daŭrigi la krizon: la timo, ke [[Sirio]] retenos la akvon estas unu el la ĉefaj kialoj pro kiuj [[Israelo]] rifuzas cedi la [[Golanajn Altaĵojn|Golanajn Altaĵojn]].
 
== Religia signifo ==
Por la judoj la Jordano signifis la riveron kiun transiris la popolo Izraela kiam ili prenis la landon [[Kanao]] post la migrado tra la dezerto sub la gvido de [[Josua]].
 
La Jordano havas grandan signifon por [[kristano]]j. En la regiono ĉirkaŭ [[Jericho]] lokiĝas, laŭ la [[nova testamento]], la ejo, kie [[Jesuo]] estis baptita de [[Johano la Baptisto]]. Ankoraŭ hodiaŭ multaj [[kristano]]j baptitas en la Jordano, ĉefe ĉe [[Jardenit]], baptejo sude de la [[Maro Kineret|lago Kineret]].
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{el}} [http://www.ppl.nl/bibliographies/all/?bibliography=water Akvo kaj internacia juro (Biblioteko de la Pacpalaco)] (angle/france)
 
[[Kategorio:Riveroj en Azio]]
[[Kategorio:Palestino]]
Linio 47 ⟶ 48:
[[fr:Jourdain]]
[[fy:Jordaan]]
[[ga:Abhainn na hIordáine]]
[[gd:Abhainn Iòrdan]]
[[gl:Río Xordán]]