Diferenciala ekvacio: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Almabot (diskuto | kontribuoj)
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: sl:Diferencialna enačba; cosmetic changes
Linio 3:
La '''ordo''' de diferenciala ekvacio estas ordo de la plej alta derivaĵo kiun ĝi enhavas. Ekzemple, diferenciala ekvacio de la 1-a ordo enhavas nur unuajn derivaĵojn.
 
== Specoj de diferencialaj ekvacioj ==
 
* [[Ordinara diferenciala ekvacio]] ODE nur enhavas funkciojn de unu sendependa variablo, kaj derivaĵoj de ĉi tiu variablo.
Linio 10:
* [[Stokasta diferenciala ekvacio]] SDE estas diferenciala ekvacio en kiu unu aŭ kelkaj variabloj estas [[stokastiko|stokastikaj]], tial la rezultanta solvaĵo estas mem stokastiko.
 
Diferencialaj ekvacioj de ĉiu el ĉi tiuj kategorioj estas disdividita en [[lineareco|linearajn]] kaj nelinearajn. Diferenciala ekvacio estas ''lineara'' se ĝi enhavas la nekonatan funkcion kaj ĝiajn derivaĵojn nur en la unua [[potenco (matematiko)|potenco]]; alie la diferenciala ekvacio estas ''nelineara''. Ekzemplo (ĉi tie ''u' (t)'' estas derivaĵo de ''u(t)'' je la sendependa variablo ''t'' ): ekvacio
 
:''u' (t) = u(t)''
Linio 21:
estas nelinearaj.
 
Linearaj ekvacioj ofte aperas kiel proksimumaĵoj al nelinearaj ekvacioj, kaj ĉi tiuj proksimumaĵoj estas nur validaj je limigitaj kondiĉoj.
 
== Sistemoj de diferencialaj ekvacioj ==
Linio 28:
La '''ordo''' de sistemo de diferencialaj ekvacioj estas sumo de ordoj de la apartaj ekvacioj.
 
Ĉiu diferenciala ekvacio aŭ sistemo de diferencialaj ekvacioj de ordo ''n'' povas esti reformigita en sistemon de ''n'' diferencialaj ekvacioj, ĉiu el ili de ordo 1. Por ĉi tio necesas enkonduki aldonajn funkciojn, egalajn al derivaĵoj de la jam ekzistantaj nekonataj funkcioj. Ekzemplo (ĉi tie ''u' (t)'' estas derivaĵo de ''u(t)'' je la sendependa variablo ''t'' ):
:Estu diferenciala ekvacio kun nekonata funkcio ''u(t)'' de la 3-a ordo
:''u' ' ' (t) + u' ' (t) + u(t) = 1 + t''
Linio 57:
Normale lineara homogena diferenciala ekvacio en partaj derivaĵoj kaj lineara homogena malfrua diferenciala ekvacio havas malfinian dimension de la spaco de solvaĵoj.
 
== Famaj diferencialaj ekvacioj ==
 
* [[Ekvacioj de Maxwell]] en [[elektromagnetismo]]
Linio 72:
* [[Ekvacio de Black-Scholes]] en financoj
 
== Vidu ankaŭ jenon: ==
 
* [[Lineara sistemo (aŭtomata regado)]]
Linio 78:
 
{{komentitaj partoj}}
 
[[Kategorio:Diferencialaj ekvacioj| ]]
 
Linio 114 ⟶ 115:
[[simple:Differential equation]]
[[sk:Diferenciálna rovnica]]
[[sl:Diferencialna enačba]]
[[sr:Диференцијална једначина]]
[[sv:Differentialekvation]]