Kiel registrite je 15:25, 18 jul. 2009 redakti Forstbirdo (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 43 210 redaktoj Neniu resumo de redakto ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 08:23, 22 jul. 2009 redakti malfari Xqbot (diskuto \| kontribuoj) Robotoj 151 713 redaktoj e roboto aldono de: vi:Đường Wallace; cosmetic changes Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: [[~~Image~~Dosiero:Línea de Wallace.jpg\|thumb\|300px\|Linio de Wallace. La profunda akvo de la Lomboko [[Markolo]] inter la [[insulo]]j de [[Balio]] kaj Lomboko estis akva [[limo]] eĉ kiam pli malaltaj marniveloj kunligis la nuntempe separatajn [[insulo]]jn kaj [[Tero\|ter]][[maso]]jn je ambaŭ flankoj.]] [[~~Image~~Dosiero:Sunda-sahul-wallacea.png\|thumb\|300px\|Probabla etendo de ''Sahulo'' antaŭ 18 000 jaroj, je marnivelo de 120 metroj malplie ol nuntempe.]] La '''Linio de Wallace''' estas [[limo]] inter la [[Aŭstralazia ekozono\|Aŭstralazia]] kaj la [[Hinda-Malajzia ekozono]]j. [[Okcidento\|Okcidente]] de la [[linio]] [[organismo]]j estas trovataj kiuj parencas al la [[Azio\|aziaj]] [[specio]]j; [[Oriento\|oriente]], ĉeestas miksaĵo de [[specio]]j originaj kaj el [[Azio]] kaj el [[ Aŭstralio]]. == Priskribo == La [[linio]] estas nomata laŭ [[Alfred Russel Wallace]], kiu rimarkis tiun ĉi netan disigan [[linio]]n dum siaj orienthindiaj vojaĝoj en la [[19-a jarcento]]. La [[linio]] tratranĉas la [[Malaja Insularo\|Malajan Insularon]] inter [[Borneo]] kaj [[Sulaveso]] (antaŭa nomo: Celebeso) . Ĝi ankaŭ trapasas la Lombokan [[Markolo]]n inter [[Balio]] (okcidente) kaj Lomboko (oriente). Ankaŭ [[Antonio Pigafetta]] estis registrinta la [[Biologio\|biologiajn]] kontrastojn inter la [[Filipinoj]] kaj la [[Molukoj]] (situantaj je la kontraŭaj flankoj de la [[linio]]) en 1521 dum la daŭrigo de la vojaĝo de [[Fernão de Magalhães]] (post kiam tiu ĉi mem estis mortigita en Maktano). La [[distanco]] inter [[Balio]] kaj Lomboko estas malgranda, nur ĉirkaŭ 35 [[kilometro]]j. La [[arealo]]j de multaj [[Birdo\|bird]][[specio]]j konsideras la [[linio]]n, ĉar multaj [[birdo]]j rifuzas transpasi eĉ la plej mallarĝajn etendaĵojn de alta [[maro]]. Iuj flugantaj [[mamuloj]] (''t.e.'' [[kiropteroj]]) havas [[arealo]]jn, kiuj transpontas la [[linio]]n de Wallace, sed ne-flugantaj [[specio]]j estas preskaŭ ĉiam restriktataj al unu aŭ alia flanko de la [[linio]], escepte de kelkaj (ekzemple tre moveblaj [[ronĝuloj]] kiel la [[histriko\|histrika]] [[Genro (biologio)\|genro]]). Diversaj [[taksono]]j ĉe aliaj grupoj de [[planto]]j kaj [[besto]]j montras malsamajn ŝablonojn, sed la ĝenerala ŝablono estas trafa kaj sufiĉe kohera. == Biogeografio == Kompreno de la [[biogeografio]] de la regiono enfokusigas la interrilaton de la iamaj [[Maro\|~~mar~~marniveloj]]~~niveloj~~ al la [[Kontinento\|kontinentaj]] platformoj. La linio de Wallace estas [[Geografio\|geografie]] videbla, kiam oni ekzamenas la konturojn de la [[Kontinento\|kontinentaj]] platformoj. Oni povas ĝin konsideri kiel profundan [[kanalo]]n, kiu markas la sudorientan randaĵon de la Sunda platformo, subakve konektante [[Borneo]]n, [[Balio]]n, [[Javo]]n kaj [[Sumatro]]n kun la [[ĉeflando]] de [[Sud-Orienta Azio]]. Sammaniere [[Aŭstralio]] estas konektata tra la neprofunda [[oceano]] per la Sahula platformo kun [[Nov-Gvineo]], kaj la ĉi-rilata [[Biogeografio\|biogeografia]] [[limo]] konata kiel la linio de Lydekker, kiu disigas la [[Oriento\|~~orienta~~orientan]]n randaĵon de ''Wallacea'' de la [[Aŭstralio\|aŭstralia]] regiono, havas similan originon. Dum la progresoj de la [[glaciepoko]], kiam la [[Maro\|~~mar~~marniveloj]]~~niveloj~~ estis ĝis 120 metrojn pli malaltaj, kaj [[Azio]] kaj [[Aŭstralio]] estis ligitaj kun tio, kio nun estas [[insulo]]j sur iliaj respektivaj [[Kontinento\|kontinentaj]] platformoj kiel kunigitaj [[Tero\|ter]][[maso (apartigilo)\|~~maso~~masoj]]j, sed la profunda [[akvo]] inter tiuj du vastaj [[Kontinento\|kontinentaj]] platformoj estis – dum [[periodo]] de pli ol 50 [[miliono]]j da [[jaro]]j – [[limo]], kiu detenis disaj la [[flaŭro]]jn kaj la [[faŭno]]jn de [[Aŭstralio]] kaj de [[Azio]]. ''Wallacea'' konsistas el [[insulo]]j, kiuj neniam estis kunligitaj je seka tero kun iu de la [[Kontinento\|kontinentaj]] [[Tero\|ter]][[maso]]j, kaj do estis ekloĝataj de [[organismo]]j kapablaj transpasi la [[markolo]]jn inter [[insulo]]j. La linio de Weber tratranĉas tiun transiran [[areo]]n (iome oriente de la centro), en la tanĝopunkto inter superregado de [[specio]]j de [[Azio\|azia]] aŭ [[Aŭstralio\|aŭstralia]] origino. [[Aŭstralio]] kaj [[Nov-Zelando]] ne konsistigas unuoblan [[Zoologio\|zoologian]] [[areo]]n, ĉar la [[faŭno]] de [[Nov-Zelando]] estas tre diferenca rilate al tiu de [[Aŭstralio]]. La kialo por tio estas komprenebla: la [[Maro]] de [[Tasmanio]] estas larĝa kaj profunda ero de la [[Pacifiko]], kiu ne havas [[insulo]]jn eĉ nuntempe. (Antaŭe ĝi ankaŭ estis limo por [[aviado]]). [[Zoologio\|Zoologoj]] estas proponintaj [[termino]]n por la aparta [[Biogeografio\|biogeografia]] [[areo]] ampleksanta [[Aŭstralio]]n, [[Tasmanio]]n, kaj [[Nov-Gvineo]]n, kiu estas superregata de [[marsupiuloj]]. Inter la sugestoj troviĝas nomoj kiel : ''Meganezio'', ''[[Sahulo]]'', ''Aŭstralineo'', [[Aŭstralia kontinento]] kaj ''[[Aŭstrali-Nov-Gvinea kontinento]]''. == Referencoj == van Oosterzee, Penny (1997). ''Where Worlds Collide: the Wallace Line''. [http://www.fieldmuseum.org/research_collections/zoology/zoo_sites/seamaps/mapindex.htm Pleistocene Sea Level Maps] [http://www.starfish.ch/dive/Wallacea.html Wallacea – a transition zone from Asia to Australia, specially rich in marine life and on land.] [[Richard Dawkins\|Dawkins, Richard]] (2004). ''The Ancestor's Tale''. Weidenfeld & Nicolson. ISBN 0-7538-1996-1. Chapter 14 - Marsupials. * Gustaf de Lattin: ''Grundriss der Zoogeographie''. G. Fischer, Stuttgart, 1967. Linio 27: * [[Ernst Mayr]]: ''Wallace’s Line in the Light of Recent Zoogeographic Studies''. In: ''Quarterly Review of Biology''. Band 19, S. 1-14, 1944; [http://www.knaw.nl/Indonesia/Honig_Verdoorn/Honig31.pdf PDF online] === Borneo === Abdullah, M. T. (2003). Biogeography and variation of ''Cynopterus brachyotis'' in Southeast Asia. PhD thesis. The University of Queensland, St Lucia, Australia. Hall, L. S., Gordon G. Grigg, Craig Moritz, Besar Ketol, Isa Sait, Wahab Marni and M. T. Abdullah (2004). "Biogeography of fruit bats in Southeast Asia". ''Sarawak Museum Journal'' LX(81):191-284. Wilson D. E., D. M. Reeder (2005). ''Mammal species of the world''. Washington DC: Smithsonian Institution Press. == Eksteraj ligiloj == {{en}} [http://www.jstor.org/pss/986523 Too Many Lines; The Limits of the Oriental and Australian Zoogeographic Regions] George Gaylord Simpson, Proceedings of the American Philosophical Society, Vol. 121, No. 2 (Apr. 29, 1977), pp. 107-120 * {{en}} [http://www.starfish.ch/dive/Wallacea.html Map of Wallace's, Weber's and Lydekker's lines] * {{en}} [http://www.papuaweb.org/dlib/bk/wallace/book.html Wallace, Alfred Russel 1869 The Malay Archipelago: the land of the orang-utan, and the bird of paradise: a narrative of travel with studies of man and nature, London, Macmillan.] [[Kategorio:Biogeografio]] Linio 65: [[tr:Wallace Çizgisi]] [[uk:Лінія Воллеса]] [[vi:Đường Wallace]] [[zh:華萊士線]]

Linio de Wallace: Malsamoj inter versioj