Entjero: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
SieBot (diskuto | kontribuoj)
e roboto modifo de: hsb:Cyła ličba
eNeniu resumo de redakto
Linio 1:
La '''entjeroj''' (aŭ '''plenaj nombroj''') konsistas el la [[natura nombro|naturaj nombroj]] ([[1]], [[2]], [[3]], ...), iliaj [[negativeco|negativaj]] ekvivalentoj ([[-1]], [[-2]], [[-3]],...) kaj 0 ([[nulo]]). [[Matematikisto]]j kutime signas ĝin per <math>\mathbb{Z}</math> aŭ '''Z'''. La naturaj nombroj estas [[subaro]] de la entjeroj, kion oni signas per '''N''' &sub; '''Z'''.
 
La nocio de [[negativa nombro]] aperis pro la bezonoj de evoluo de [[algebro]], kiu donis komunajn principojn solvi aritmetikajn problemojn, sendepende de ilia konkreta enhavo kaj valoroj de originaj nombrosignifoj. Probable, negativa respondo povas esti komprenita kiel grando de inversa direkto, ekz. movo en iu aŭ en ĝia inversa direkto, posedi havaĵon aŭ havi ŝuldon, ktp. Ankoraŭ en 6-11 jarcentoj en [[Barato|Hindio]], oni regule uzis negativajn nombrojn ĝuste en tiu senco, kion ili havas en nuntempo. Sed en Eŭropa scienco ĝi eniris difinitive nur de tempoj de [[Kartezio]] (17 jc), kiu donis al negativaj nombroj la signifon de direktitaj eltranĉoj.
 
Entjeroj povas esti [[pareco|paraj]] kaj [[malpareco|malparaj]]. Paraj nombroj oni konsideras tiujn, kiuj dividiĝas je la nombro 2 sen resto, ekz-e -4−4, -2−2, 0, 2, 4. Aliajn nombrojn de la senfina vico oni nomas malparaj, ekz-e -5−5, -3−3, -1−1, 1, 3, 5. Por konstati la parecon de grandaj nombroj, ni rigardas al la fina cifero; se ĝi estas '''0, 2, 4, 6, 8''' (ekz. 3843924), ĝi estas para nombro, kontraŭokaze (1991) ĝi estas malpara.
 
La entjero ''m'' estas nomata [[divizoro]] de la entjero ''n'', se la kvociento de n per m ankaŭ estas entjero. Ekz-e 3 estas divizoro de 9, kaj 1, 2, 3, 4, 6, 12 estas ĉiuj pozitivaj divizoroj de '''12'''.
 
Alia grava koncepto estas [[plej granda komuna divizoro]] (pgkd) de du nombroj. Ekzemple pgkd(12,16)=4, ĉar 4 estas la plej granda entjero, kiu estas kaj divizoro de 12 kaj divizoro de 16.