|
:''Pri {{TemasPri|la aliajfama signifojpingveno de TUXLinukso|aliaj rigardusignifoj ende TUX|[[TUX]].''|Tux}}
[[Dosiero:Tux.svg|thumb|200px|right|Tukso, la Linuksa pingveno.]]
----
''' TuxTukso''' ([[Esperanto{{Prononco| Esperanta]] prononco [tuks ])}}, bone nutrita, feliĉa, rondkorpa [[ Pingveno|pingveno]]; maskoto de la libera mastrumsistem-bazo [[Linukso|Linukso]]. La nomon proponis [[James HUGHES]], mallongigante el [[Linus_Torvalds|TORVALDS]] Unix. Bazo de tiu ideo estas supozeble ke [[Pingveno|pingvenoj]] laŭaspekte ŝajnigas porti [[Smoking|smokingon]] (en la angla: ''tuxedo'', [{{IFA|tʌkˈsiːdoʊ ]}}). ▼[[Dosiero:Tux.svg|thumbnail|150px|right|'''''Tux (en [[Esperanto]] prononcu [tuks]), la Linuksa pingveno.'''''<br>''[http://adele.gerwinski.de/~anja/gnuart/penguin/penguin.readme Kopirajto ĉe Simon Budig]'']]
▲'''Tux''' ([[Esperanto|Esperanta]] prononco [tuks]), bone nutrita, feliĉa, rondkorpa [[Pingveno|pingveno]]; maskoto de la libera mastrumsistem-bazo [[Linukso|Linukso]]. La nomon proponis [[James HUGHES]], mallongigante el [[Linus_Torvalds|TORVALDS]] Unix. Bazo de tiu ideo estas supozeble ke [[Pingveno|pingvenoj]] laŭaspekte ŝajnigas porti [[Smoking|smokingon]] (en la angla: ''tuxedo'', [tʌkˈsiːdoʊ]).
== Historio ==
En junio 1996 [[Linus_TorvaldsLinus Torvalds|Linus TORVALDS]] anoncis ke [[Linukso|Linukso]] havu emblemon: la [[Pingveno|pingvenonpingveno]]n. La decido kreskis el vojaĝo tra [[Aŭstralio]], 1993: [[Linus_Torvalds|TORVALDSTorvalds]] vizitis [[Akvario|akvariejon]] kaj tie sentis grandan simpation pri la [[Blua_pingvenetoBlua pingveneto|»"Fairy«"-pingvenoj]] (nanaj pingvenoj). 1996, serĉante « belan » emblemon, li tuj pensis pri la [[pingveno]]j. Sed post la deklaro kelkaj homoj ne kredis ke malgranda, dika [[pingveno]] povus esprimi la elegantecon de [[Linukso]]. Kelkaj rekomendis alian, nome [[vulpo]]n. {{citon|TORVALDS sin defendis per la argumento}}: ''«
{{citaĵo|Verŝajne vi ankoraŭ ne vidis ĉagrenan [[Pingveno|pingvenonpingveno]]n kiu alŝtormas per pli ol 100 mejloj pohore. »''}}
La originan Tukso-grafikaĵon kreis [[Larry Ewing|Larry EWING]] per la libera grafik-programo [[GIMP|GIMP]], kaj li kun tiu kondiĉo permesis la uzon:
:(laŭenhava{{citaĵo|Permission traduko:to «''use and/or modify this image is granted provided you acknowledge me lewing@isc.tamu.edu and [[GIMP]] if someone asks.|Larry Ewing<ref>http://www.isc.tamu.edu/~lewing/lin%75%78/</ref>|Oni rajtas uzi kaj/aŭ modifi tiun bildon. Kondiĉo: Se iu demandas, oni devas nomi ke mi – lewing@isc.tamu.edu – estas la kreinto, kaj devas indiki la programon [[ GIMP|GIMP]] .»'')|en}}▼
[[ Jeff Ayers|Jeff AYERS]] diras ke [[ Linus_TorvaldsLinus Torvalds|Linus TORVALDS]] havis «fiksiĝon al ne-flugkapablaj, dikaj akvobirdoj», kaj [[ Linus_TorvaldsLinus Torvalds|TORVALDS]] raportas ke [[pingveno]] lin mordetis kaj tiel lin infektis per «pingvenitiso» – «pingvenitiso kaŭzas ke vi nokte maldormas por pensi nur pri [[ Pingveno|pingvenojpingveno]] j, kaj ke vi sentas fortan simpation pri ili.» Tiu «malsano» kompreneble estas nura ŝerco, sed ke lin mordetis [[pingveno]] okazis reale. ▼:''Permission to use and/or modify this image is granted provided you acknowledge me lewing@isc.tamu.edu and [[GIMP|The GIMP]] if someone asks.'' Fonto: retpagho de EWING [http://www.isc.tamu.edu/~lewing/lin%75%78/]
▲:(laŭenhava traduko: «''Oni rajtas uzi kaj/aŭ modifi tiun bildon. Kondiĉo: Se iu demandas, oni devas nomi ke mi – lewing@isc.tamu.edu – estas la kreinto, kaj devas indiki la programon [[GIMP|GIMP]].»'')
▲[[Jeff AYERS]] diras ke [[Linus_Torvalds|Linus TORVALDS]] havis «fiksiĝon al ne-flugkapablaj, dikaj akvobirdoj», kaj [[Linus_Torvalds|TORVALDS]] raportas ke [[pingveno]] lin mordetis kaj tiel lin infektis per «pingvenitiso» – «pingvenitiso kaŭzas ke vi nokte maldormas por pensi nur pri [[Pingveno|pingvenoj]], kaj ke vi sentas fortan simpation pri ili.» Tiu «malsano» kompreneble estas nura ŝerco, sed ke lin mordetis [[pingveno]] okazis reale.
Tukso iĝis simbolo por [[Linukso]] kaj por la socio je liberaj programoj. La brita grupo de [[Linukso]]-uzantoj eĉ adoptis kelkajn [[pingveno]]jn de la zoolgia ĝardeno en [[Bristol]].
En sia biografio »''[[Just for Fun«]]'' {{citon|[[Linus_TorvaldsLinus Torvalds|Linus TORVALDS]] skribas:}}
:«{{citaĵo|Sed [[ Linus_TorvaldsLinus Torvalds|Linus]] ne volis iun ajn [[pingveno]]n. Lia [[pingveno]] aspektu feliĉa, samkiel ĵus ĝuinta grandan bieron kaj plej bonan seksumadon de sia vivo. [...] Li estu unika. Tial [...] la [[Linukso]]-maskoto havas oranĝkoloran bekon kaj oranĝkolorajn piedojn, do aspekas samkiel [[pingveno]] kies patrino estis anaso. Samkiel [[Daisy DUCK]] dum tra-[[Antarktiko|antarktika]] ŝipvojaĝo sendeciĝis kaj havis sovaĝan seksumad-aventuron kun indiĝena plumbesto. »}}▼
▲:«Sed [[Linus_Torvalds|Linus]] ne volis iun ajn [[pingveno]]n. Lia [[pingveno]] aspektu feliĉa, samkiel ĵus ĝuinta grandan bieron kaj plej bonan seksumadon de sia vivo. [...] Li estu unika. Tial [...] la [[Linukso]]-maskoto havas oranĝkoloran bekon kaj oranĝkolorajn piedojn, do aspekas samkiel [[pingveno]] kies patrino estis anaso. Samkiel [[Daisy DUCK]] dum tra-[[Antarktiko|antarktika]] ŝipvojaĝo sendeciĝis kaj havis sovaĝan seksumad-aventuron kun indiĝena plumbesto.»
Hodiaŭ la kompjutilistoj kunligas la imagon de [[pingveno]] kun [[Linukso]]; oni ofte aŭdas diraĵon: «Kio malkapablas flugi malkapablas kraŝi» – do, Tukso samtempe indikas la stabilan, malkolapseman funkciadon de [[Linukso]].
==Literaturo Libraro ==
:* [[Linus Torvalds|Torvalds, Linus]] kaj [[David Diamond|Diamond, David]], ''Just for Fun – The story of an accidental revolutionary'' New York: Texere, 2001, ISBN 1-58799-080-6 (anglelingva eldono)▼
* Linus TORVALDS kaj David DIAMOND:
▲:''Just for Fun – The story of an accidental revolutionary'' New York: Texere, 2001, ISBN 1-58799-080-6 (anglelingva eldono)
==Retpaĝoj==
== Eksteraj ligiloj ==
* La origina Tukso-grafikaĵo{{en}} [http://www.isc.tamu.edu/~lewing/lin%75%78/] (anglelingve)La origina Tukso-grafikaĵo]
* Kiel kreiĝis pluŝa Tukso{{de}} [http://lem.freibergnet.de/fgnet/t%75%78_story.html] (germanlingve)Kiel kreiĝis pluŝa Tukso]
* Liberaj brod-modeloj kaj planoj por mem tajlori pluŝan Tukson [http://free-penguin.org/index_de.html] (germanlingve)
* {{de}} [http://free-penguin.org/index_de.html Liberaj brod-modeloj kaj planoj por mem tajlori pluŝan Tukson]
* Kompleta historio de Tukso [http://www.sjbaker.org/t%75%78/] (anglelingva)
* {{en}} [http://www.sjbaker.org/t%75%78/ Kompleta historio de Tukso]
* Ŝaltiloj al la temo »Tukso« [http://www.dmoz.org//Computers/Software/Operating_Systems/Lin%75%78/T%75%78/], en la [[Projekto_por_Malferma_Katalogo|»Open Directory Project«]] (anglelingva)
* {{dmoz|/Computers/Software/Operating_Systems/Lin%75%78/T%75%78|Ŝaltiloj al "Tukso"}}
* La LWN pingvena galerio [http://lwn.net/Gallery/]
* [http://lwn.net/Gallery/ La LWN pingvena galerio]
* Tukso el koloraj litertipoj [http://www.100mb.nl/]
* [http://www.100mb.nl/ Tukso el koloraj litertipoj]
* ''[http://www.anja.gerwinski.de/gnuart/penguin/ "Modified vector Linux penguin"]'' (Modifita vektora Linuksa pingveno] (laŭ Anja Gerwinski, bazita sur grafiko de Simon Budig)
{{projekto|commons=Category:Tux|markilo=Tux}}
[[Kategorio:Linukso]]
[[Kategorio:Pingvenoj]]
[[Kategorio:Maskotoj]]
[[als:Tux]]
| 