Solidareco (Pollando): Malsamoj inter versioj

'''Solidarność''' (esp. ''Solidareco'') estas la pola asocio fondita [[31-an de aŭgusto]] [[1980]] kiu per strikoj kaj sensangaj protestoj venkis super la [[komunismo]] kaj [[diktaturo]] en [[Pollando]].

Post sangaj ribeloj de [[Ribelo de Poznań|Poznań en 1956]], [[Ribelo de Varsovio en 1968|Warszawa en 1968]] [[Ribelo de Gdańsk|Gdańsk en 1970]] [[Ribelo de Radom|Radom en 1976]] oni komencis multe protesti kontraŭ diktaturo, cenzuro kaj mallibereco. Jam en la Ribelo de Poznań en 1956 la protesto de laboristoj ŝanĝiĝis en la ribelo pri nacia sendependeco. La nova asocio opozicia '''Solidarność''' estis kreita en Gdańsk danke al [[Anna Walentynowicz]] kaj [[Lech Wałęsa]]. En jaroj [[1980]] tiuj protestantoj formigis siajn '''21-ajn kondiĉoj''' al la komunista diktaturo de [[Wojciech Jaruzelski]]. La intelekta kaj artista klaso kiun konsistis la Solidareco kreis la '''Komitet Obrony Robotników''' (KOR). Pro tre granda ekfortiĝo de strikoj en Pollando la komunista registaro konsentis subskribi 21-ajn kondiĉoj. En [[1981]] jaro strikoj kontraŭ [[komunismo]] tiel ekfortiĝis ke en decembro [[Wojciech Jaruzelski]] enkondukis [[militjuro]n] en Pollando. Post la persekutado kaj batalado de komunista registaro kun protestuloj la nacio ne ĉesis striki. Multaj homoj estis murditaj de la komunistoj, ekzemple la martiro de pola kontraŭ-komunisma movado- pastro [[Jerzy Popiełuszko]]. Danke al pola ribelistoj de Solidareco komencis striki ankaŭ aliaj nacioj de la [[Varsovia Kontrakto]]. Post senesperaj bataloj baldaŭ en [[Sovetunio]] registaro komunista kun diktaturo de [[Miĥail Gorbaĉov]] komencis organizi la [[perestrojko]]n de [[1985]] jaro. Inspirante de la pola '''Ronda tablo''' oni komencis striki en [[Ĉeĥio]], [[Hungario]] kaj aliaj landoj kreante novajn strukturojn de siaj landoj. Ĉe tiu Ronda tablo oni komencis diskuti en Pollando pri reformojn en la organiko de la ŝtato kaj ĝia registaro. Oni kreis novan [[konstitucio]]n, ŝanĝis formon politikan al [[demokratio|demokratian]] [[respubliko]]n kaj enkondukis aliajn liberaĵojn. Tre grava al la sensanga venko de la Solidareco estis apogo de la pola papo- [[Johano Paŭlo la 2-a]]. [[Dosiero:Okragly Stol 1989.jpg|right|thumb|La ronda tablo]]

Tre grava estis ankaŭ edukanta kaj primemoriganta agado de la grava pola-emigracia gazeto [[Kultura]] de [[Jerzy Giedroyc]], al kiu kontribuis ekzemple [[Czesław Miłosz]] kaj [[Witold Gombrowicz]]. Tre grava ago estis ankaŭ honorigo de [[Lech Wałęsa]] per la [[Nobel-premio pri paco]]. La plej granda gazeto de strikoj kaj poste de liberaj elektoj en Pollando estis [[Gazeta Wyborcza]]. En [[1989]] jaro Pollando sendependigis de la komunista diktaturo kiu daŭris de [[1947]] jaro. Solidareco estas opiniata kiel simbolo de sensanga revolucio kaj sendependigado de komunismo en Eŭropo- inspirante per ĝi venkis ribeloj en [[Hungario]], [[Germanio]], [[Sovetunio]], [[Ĉeĥio]], [[Albanio]], [[Bulgario]] kaj aliaj landoj. Sendependigis ankaŭ aliaj landoj kiujn konsistis antaŭe Sovetunio- [[Ukraino]], [[Litovio]], [[Bulgario]], [[Latvio]] kaj [[Estonio]]. La agado de Solidareco en [[1980]]oj estas opiniata kiel la plej grava kaŭzo de la falo de komunismo en Eŭropo.

[[sl:Solidarność]]

[[sv:Solidaritet (fackförening)]]

[[uk:Солідарність (профспілка)]]

[[vi:Công đoàn Đoàn kết]]