Viko: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Bornfor (diskuto | kontribuoj)
Bornfor (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Image:Pentacle 2.svg|thumb|200px|right|La [[pentaklo]] ([[pentagramo]] ene de cirklo) estas religia simbolo multede uzatakredo detre ofta inter vikanojVikanoj.]]
 
'''Viko'''([ŭika]/[ˈwɪkə])estas novpaganisma, natur-adoranta religio. Ĝi unue populariĝis en 1954 pro la priskriboj de [[Gerald Gardner]], kiu tiutempe nomis ĝin 'Sorĉista kulto' kaj 'Sorĉistismo', kaj ties anojn la 'Wica'.
'''Viko''' (angle, ''Wicca'' [ŭika], el ''wicce'', "fleksi" estas moderna [[sorĉisto|sorĉista]] [[religio]]. Speco de [[novpaganismo]], ĝi estas ankoraŭ malgranda religio sed rapide kreskas, aparte en [[Nordameriko]].
 
Vikanoj, la anoj de la religio Viko, kutime adoras Diinon (kiu estas tradicie la Triopa-Diino) kaj Dion (kiu estas tradicie la Kornhavanta-Dio), kiuj kelkfoje estas reprezentitaj kiel parto de pligranda [[panteismo|panteisma]] Forto. Ofta kredo estas ke ili havas multajn specojn- ke ili povas esti multaj diversaj Dioj kaj Diinoj, sed ankoraŭ la sama Dio kaj Diino. Aliaj Karakterizoj de Viko estas la rita uzado kaj kredo je [[magio]], la kredo je la baza mora kodo [[La Vika Sentenco]], kaj la festado de ok sezono-bazitaj festoj.
 
La religio baziĝis unue sur la skriboj de [[Gerald Gardner]], sed poste ege diversiĝis en multajn specojn: [[gardnerismo]], [[aleksandrismo]], la [[feminismo|feminisma]] [[diana viko]], kaj [[fea tradicio]] inter la viroj. La plejparto de vikanoj, tamen, miksas elementojn de diversaj kutimoj de ĉirkaŭ la mondo, kio nomiĝas eklektika viko.
Linio 8 ⟶ 10:
 
==Kredoj de Vikanoj==
Malgraŭ tio ke vikanaj kredoj pri dio estas multspecaj, la vasta plejmulto da ili adoras Diinon kaj Dion. Ĉi tiuj du estas komprenataj per [[panteismo]] (ke ili estas partoj- eble duonoj- de unu pligranda Dio), dudiismo (ke ili estas tute malsamaj) au multdiismo (ke ili estas farita el multaj malpligrandaj dioj). Kelkaj vikanoj kredoj diras ke dioj de diversaj [[panteono]]j kaj kulturoj povas esti vidataj kiel aspektoj- aŭ partoj- de la vikana Dio kaj Diino.
Ĉar viko estas religio sen [[dogmo]], malfacile fareblas prononcoj pri tio kion kredas vikanoj. Tamen, la plej universalaj temoj estas:
 
Ĉar viko estas religio sen [[dogmo]], malfacile fareblas prononcoj pri tio kion kredas vikanojĉiu vikano. Tamen, la plej universalaj temoj estas:
*kredo je [[imanenta]] [[Viĉaj konceptoj de dieco|dieco]], ofte personigita kiel la [[Diino]], [[Gedioj]], aŭ anoj de variaj [[panteono]]j;
 
*kredo je [[imanenta]] [[Viĉaj konceptoj de dieco|dieco]], ofte personigita kiel la [[Diino]], [[Gedioj]], aŭ anoj de variajdiversaj [[panteono]]j;
*respekto por naturo kaj la tero;
*kredo je [[viĉa magio|magio]], la kapablo influi eventojn per sentado kaj manipulado de naturaj fortoj;
*kredo je [[karmo]], la fakto ke ĉiu ago havas rezultojn (vidu ankaŭ je la [[Viĉa Sentenco|Vikan Sentencon]]);
*respekto por diversaj pensmanieroj pri religio kaj toleremo por nekutimaj vivstiloj;
*kaj (ree) manko de dogmo aŭ konceptoj de peko aŭ diabloj.
 
Vikanoj praktikas aŭ sole, aŭ en bandoj aŭ rondoj (angle, ''covens''). En kelkaj grandaj urboj estas publikaj, "malfermaj" bandoj kaj aranĝoj por viĉanojvikanoj kaj/aŭ diversspecaj novpaganoj.
 
===La Kvin Elementoj===
Vikanoj kredas je la kvin 'klasikaj' elementoj, tamen ne kiel en Antikva Grekio, ili estas komprenataj esti nur simbolaj. Ĉi tiuj kvin elementoj estas alvokitaj dum multaj magiaj ritoj, precipe kiam funkciigante magian cirklon. La kvin elementoj estas: Aero, Fajro, Akvo kaj Tero. Aldone oni nomas 'Spiriton' plian elementon, kaj ĝi estas tiu, kiu ligas ĉiujn la aliajn.
 
Tradicie, ĉiu elemento estas ligita al direkto de la kompaso: Aero al oriento, Fajro al sudo, Akvo al okcidento, Tero al nordo, kaj spirito al la mezparto.
 
The five elements are symbolised by the five points of the pentagram, the most prominently used symbol of Wicca.[40]
 
Vikanoj praktikas aŭ sole, aŭ en bandoj aŭ rondoj (angle, ''covens''). En kelkaj grandaj urboj estas publikaj, "malfermaj" bandoj kaj aranĝoj por viĉanoj kaj/aŭ diversspecaj novpaganoj.
 
==Vikanaj Festoj==
Linio 39 ⟶ 51:
 
==Diskriminacio==
Bedaŭrinde, vikanoj frontas [[diskriminacio|diskriminacion]], aparte en [[Usono]] en partojlokoj kie tre fortas laŭdogma [[kristanismo]]. Malgraŭ ĝia manko je dogmo, religiestro aŭ eĉ vastaj strukturoj, oni ofte miskredas ke viko estas [[kulto]]. Vikanoj foje suferas malkomprenon, insultojn, maltoleremon, turmentadon, diskriminacion (kontraŭ- kaj laŭleĝan), kaj eĉ fizikan atakon pro siaj religiaj kredoj.
 
==Famaj Vikanaj Aŭtoroj==