Kiel registrite je 22:14, 8 okt. 2009 redakti D'ohBot (diskuto \| kontribuoj) 9 792 redaktoj e roboto aldono de: lt:Kankinimas modifo de: wa:Bôreataedje ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 06:01, 10 okt. 2009 redakti malfari Xqbot (diskuto \| kontribuoj) Robotoj 151 713 redaktoj e roboto forigo de: oc:Tortura; cosmetic changes Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 13: [[Immagine:Diverse torture instruments.jpg\|right\|thumb\|Varietà di strumenti di tortura includendo, a destra, la [[vergine di ferro]] di [[Norimberga]].]] En la okcidenta [[jurisdikcio]] (juĝopovo) la torturo estis praktikata (en Germanio) ekde la unua kvarono de la [[14-a jarcento]]. Tio evoluis ĝis fino de la [[mezepoko]] kiel rimedo de [[punproceso]] por eltiri konfeson el akuzito. Laŭ la mezepokaj konceptoj, gravis por la juĝo aŭ kredindaj vid-atestantoj aŭ konfeso; kaj ne la [[indikaĵoj]]. La '''historiaj radikoj''' de torturo en la germana [[malfrua mezepoko]] devenas el la [[romia juro]], kiu la torturon permesis originale kontraŭ la [[sklaveco\|~~sklavo~~sklavoj]]j, sed ekde la [[1-a jarcento]] p.K. eĉ ĉe krimoj kontraŭ moŝto („crimen laesae maiestatis“), do ĉe [[ŝtatperfido]] kontraŭ civitanoj. La ekleziaj estroj kaj la [[papo]] rifuzis la torturon antaŭ la miljara turniĝo, sed tio ŝanĝiĝis en la batalo de la eklezio kontraŭ [[herezo\|herezaj]] movadoj de ’’[[Kataro]]j (ĉefgrupo: [[Albigensismo\|Albigensoj]]) kaj [[Valdanoj]]’’. En 1252 papo [[Innocento la 4-a]] eldonis faman-fifaman [[papa buleo\|~~buleo~~buleon]]n „Ad extirpanda“, en kiu li instigis la komunumojn de norda Italio torturi la herezo-suspektitajn personojn, „sen rompi korpopartojn kaj kaŭzi vivdanĝeron“. Tiuj metodoj poste disvastiĝis en la tuta Italio kaj jam en la [[13-a jarcento]] ekuzatis en Germanio. La dua vojo por transpreni la romian juron estis la t. n. [[kultura akcepto]]. La mezepoka germana juro estis ĉefe – nur parte skribita – [[kutimjuro]], kiu evoluis en tempo kaj loko diverse. En Italio kontraŭ tio ekzistis komence de la [[12-a jarcento]] – antaŭ ĉio en la Universitato de [[Bologna]] - jam unueca juro surbaze de manskribo trovita en la [[11-a jarcento]], kiu estis granda romia jurkolekto el la [[6-a jarcento]] (''Corpus iuris civilis''). Tiu jurkolekto reiras ĝis la malnova romia juro, kiu evoluis jam mil jarojn en la antikva epoko. ---- Linio 34: 6) Inter la deklaroj de la torturito procese validas nur tiuj konfirmitaj de la torturito ekstertorture en la postaj tribunalaj aŭdiencoj. 7) Kaj ĉio (cirkonstacoj de la tribunala dekreto, kaj aplikado de torturo kaj diversaj proceduroj) devis okazi sub la okuloj de la laiko taskita referenci al la papa kurio eventualajn kontraŭleĝajn neobservojn aŭ malobservojn. Tiu laiko ne havis iun ajn aŭtoritaton: li havis nur la rajton-devon ĉion observi kaj kontroli! 8) Ĉar en la tribunalo ofte estis invitita ĉeesti senaŭtoritata ĵurio, establiĝinta el prudentaj lokaj civitanoj, al la juĝisto estis konsilate sankcii torturon nur post ricevo de la opinio de tiu senaŭtoritata ĵuria establo. Citoj: Bernardus Guidonis (Gui) ''Practica Inquisitionis Heretice Pravitatis.'' <span style='color: Kolornomo'>Franco Cardini</ruĝa> e Marina Montesano, ''La lunga storia dell'Inquisizione,'' Città Nuova, 2005 Linio 42: Homoj, kiuj iuepoke subtenis torturon: * [[Jean BODIN]] en sia "Demonomanio", gvidlibro pri sorĉistopriĉasado. Homoj, kiuj admonis kontraŭ torturo: * [[Anton Praetorius]] * [[Montaigne]] * [[Voltaire]] Reveno de torturo en modernaj tempoj: * en [[Sovetio]] * en [[Naziismo\|Nazia]] reĝimo * en [[Latinameriko]] * aktualaĵe: en [[Abu Ghraib]] * [[Policaj misfaroj]] == Eksteraj ligiloj == * [http://esperanto10.free.fr/fichiers/latin3/homrajt.htm Deklaracio de Homaj Rajtoj] * [http://www.rano.org/europa-abc/05.html Pri la Eŭropa Konvencio pri Homaj Rajtoj] [[Kategorio:Torturo]] Linio 94: [[nn:Tortur]] [[no:Tortur]] ~~[[oc:Tortura]]~~ [[pl:Tortura]] [[pt:Tortura]]

Torturo: Malsamoj inter versioj