Respubliko Teksaso: Malsamoj inter versioj

La '''Respubliko Teksaso''' estis regno inter [[1836]] kaj [[1845]], kiu krude respondas al la nuna Ŝtato [[Teksaso]] en [[Usono]]. La nordaj limoj kun Usono difiniĝis de la [[Traktato Adams-Onis]] inter Usono kaj [[Hispanio]] en [[1819]]. La suda landlimo kun [[Meksiko]] estis disputata dum la daŭro de la Respubliko Teksaso. Teksaso pretendis, ke la limo estu rivero [[Rio Grande]], dum Meksiko pretendis ke ĝi estu [[Rio Nueces]]. Tiu ĉi disputo poste ekigis la [[Uson-Meksika Milito|Uson-Meksikan Militon]] post la aneksado de Teksaso al Usono.[[Dosiero:Palaciodegobierno.png|right|120px|Blazono]]

 

Antaŭ Meksika sendependiĝo en [[1821]] Teksaso estis parto de [[Hispanio|hispania]] kolonio de [[Nov-Hispanio]]. Teksaso post tiam estis parto de Meksiko kiel parto de la ŝtato [[Coahuila y Tejas]] ĝis la [[Teksasa Revolucio]]. La unua deklaro de sendependeco subskribiĝis en [[Goliad]] je la [[20-a de decembro]] [[1835]]. La [[Teksasa Deklaro de Sendependeco]] leĝiĝis ĉe [[Washington-on-the-Brazos]] sur la [[21-a de aprilo]] [[1836]] efike kreante la Respublikon de Teksaso.

 

Post kvar tagoj, la du-semajna [[Batalo de la Alamo]] finiĝis, dum la armeo de meksika generalo [[Antonio López de Santa Anna]] mortigis preskaŭ ĉiujn el la 200 Teksasanoj kaj Usonanoj, en tiu ĉi malgranda misiejo. "Rememoru Alamon" fariĝis la batalkrio de la Teksasa Revolucio. La [[Batalo de San Jacinto]] estis je la [[21-a de aprilo]] [[1836]], proksime al la nuna urbo [[Hjustono]]. La tuta armeo de Ĝeneralo SANTA ANNA kun 1 600 viroj estis aŭ kaptita aŭ mortigita de la Teksasa armeo de [[Sam Houston]] kun 800 Teksasanoj; nur naŭ Teksasanoj mortis. Tiu ĉi decida batalo rezultis en la sendependeco de Teksaso de Meksiko.

 

La Prezidentoj de la Respubliko estis:

 

 

La Respubliko havis diplomatajn rilatojn kun Usono, [[Francio]], [[Unuiĝinta Reĝlando]] kaj [[Respubliko Jukatano]].

 

Je la [[28-a de februaro]], [[1845]], la [[Usona Kongreso]] promulgis leĝon, kiu permesis al Usono aneksi la Respublikon Teksaso kaj je la [[1-a de marto]] La Usona Prezidento [[John Tyler]] subskribis la leĝon. La leĝo fiksis la tagon de aneksado al la [[29-a de decembro]], [[1845]]. Je la [[13-a de oktobro]] de la sama jaro, plimulto da voĉdonantoj en la Respubliko aprobis la proponitan konstitucion, kiu poste estis akceptita de la [[Usona Kongreso]], kiu faris Teksason [[Usona ŝtato]] je la sama tago, je kiu aneksado fariĝis efika (tiel preterpasantan la teritorian fazon). Unu el la ĉefaj motivoj favore al aneksado estis, ke la Teksasa registaro estis akirinta grandegan ŝuldon, kiun Usono konsentis alpreni. Dum 1850, reciproke de tiu ĉi alpreno de ŝuldo, granda parto de la teritorio pretendita de Teksaso, nun partoj de [[Kolorado]], [[Kansaso]], [[Oklahomo]], [[Nov-Meksiko]], kaj [[Vajomingo]], estis cedita al la Usona federala registaro.

 

Eblas argumenti, ke la aneksado kontraŭis la kontrakton inter Teksaso kaj Meksiko, kiu en [[1836]] donis al Teksaso sendependecon je la kondiĉo, ke ĝi ne iĝu parto de Usono.

 

 

== Eksteraj ligiloj ==

{{el}} http://texashistory.unt.edu <!-- en:Portal to Texas History en->eo:Portalo (to, al) Teksaso Historio en:Portal to Texas History en->eo:Portalo (to, al) Teksaso Historio -->

Dosiero:Texas state flag.png|<!-- thumb|left|180px|en:Flag of the Republic of Texas en->eo:(Flago, Kahelo, Standardo) (da, de) la Respubliko de Teksaso nl:Vlag van de Republiek Texas nl->eo:Flago _van_ _de_ Respubliko de Teksaso fr:Flag of the Republic of Texas fr->eo:_Flag_ _of_ _the_ _Republic_ _of_ Teksaso -->

Dosiero:Republicseal.jpg|<!-- thumb|left|180px|en:Republic of Texas Seal en->eo:Respubliko de Teksaso (Sigelo, Glumarko) he:סמל רפובליקת טקסס he->eo:Simbolo Respubliko de Teksaso -->

</gallery>

 

 

[[ar:جمهورية تكساس]]

[[bn:প্রজাতন্ত্রী টেক্সাস]]

[[ca:República de Texas]]