Finna Laponio: Malsamoj inter versioj

43 bitokojn aldonis ,  antaŭ 14 jaroj
sen resumo de redaktoj
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Aidas (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Aidas (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:Map Province of Lapland.png|thumb|140px|Situo de Laponia gubernio en Finnlando]]
La '''Laponia gubernio''' (en la finna: ''Lappi'') estas la plej norda gubernio en [[Finnlando]]. Ĝia ĉefurbo estas [[Rovaniemi]]. La areo de la Laponia gubernio etendiĝas de la [[Balta maroMaro]] ([[Botnia golfo]]) ĝis la Norvega limo. La plej norda parto de la Laponia gubernio estas parto de [[Sameio]]. La areo de Laponiala gubernio estas 98 947 kvadratkilometrojn kaj ĝi enhavas 29 procentojn el la teritorio de Finnlando. LaponiaLa laponia gubernio havaskonsistas nur ek unu provincon, provincon de Laponioprovinco, kies areo egalas kun Laponiala gubernio.
 
LaponiaFine guberniode havasla 187jaro 7772008 loĝantojnla (finegubernio dehavis 2002)183 963 loĝantojn, kiu estas nur 3,6 procentojnprocentoj el ĉiuj loĝantoj de Finnlando. LoĝantojLa loĝantoj estas plejparte finnlingvaj. La [[samea lingvo]] estas parolata nur en la plej norda parto de Laponiala guberio fare de 2500 personoj. La plej granda parto de loĝantoj vivas en la sud-okcidenta parto.
 
== Geografio ==
[[Dosiero:Laptopo fi.jpg|thumb|left|200px|Topografia mapo pri la Laponia gubernio.]]
NordaLa norda polusa cirklo iras tra Laponiala gubrniogubernio iom norde de Rovaniemi. AlLa la klimatoklimaton influas la norda situo, grandaj diferencoj de alteco kaj la proksimaj maroj, [[Botnia golfo]] kaj la [[Arkta Oceano]]. La plöejplej alta loko de Finnlando, monto [[Halti]] 1 328 metroj, situas en la nord-okcidenta parto apud la norvega limo. En la nordo situas la tria plej granda lago de Finnlando, [[Inari-lago]] kies areo estas 1 040 km². En Laponio estas ankaŭ du grandaj artefaritaj lagoj - [[Lokka (lago)|Lokka]] kaj [[Porttipahta]].
 
== Historio ==
SudaLa suda parto de finnlanda Laponio estas loĝata de finnoj ekde la jaro 1000. Sameoj okupiĝis pri ĉasado, boac-bredado kaj fiŝkaptado kaj la sveda ŝtato agnoskis al ili rajton posedi la teron, kiun ili utiligis. SameojLa sameoj pagis imposton al svedala veda reĝo. En jaro 1500 finna loĝantaro troviĝis en la tuta suda parto de Laponio, ĝis proksimume la nivelo de la polusa cirklo. La orienta limo al Ruslando estis fiksita nur en 1595 kaj 1617. La norda limo al Norvegio estis fiksita en 1751. Pli frue du aŭ tri regnoj kune administris partojn de Laponio kaj la sameoj pagis imposton al ĉiuj el ili.
 
[[Dosiero:Lapin läänin vaakuna.svg|thumb|100px|Blazono de la Laponia gubernio]]
En komencoKomence de la 1600-aj jaroj la sveda reĝo Karlo la naŭa9-a donis al koloniistoj permeson loĝialoĝi nakŭankaŭ norde de la polusa cirklo kaj la finna loĝantaro disvastiĝis pli norden. Tamen la plej norda parto de Laponia gubernio havis semansamean plimulton ĝis la komenco de la 20-a jarcento. En [[Utsjoki]] (Ohcejohka) sameoj estas plimulto eĉ nuntempe. La unua urbo en Laponio estas [[Tornio]], fondita en 1621.
 
Laponio fariĝis propra gubernio en la jaro 1938. Pli frue ĝi apartenis al la [[Oulu-gubernio Oulu]]. Antaŭ 1944 al la Laponia gubernio apartenis ankaŭ [[Petsamo]].
 
== Komunumoj ==
LaponiaLa gubernio havas 21 [[komunumoj (Finnlando)|komunumojn]], el kiuj kvar estas urboj.
 
{|
| valign="top"|
Linio 69:
|}
| valign="top"|
[[Dosiero:Lappi kunnat.png|250px|Komunumoj de la Laponia gubernio]]
|}
 
11 473

redaktoj